Ziya Samedi
Ziya Samedi(d. 1914, Kazakistan, Almatı, Yarkand ö. 20 Kasım 2000) Uygur milliyetçi ve yazar.
Hayatı
Çin milliyetçilerinden çeşitli işkenceler gören Uygur Türkleri için kendisinin en ünlü romanı sayılan Kanlı Dağ’ı yazdı. Aslı ile Kerem, Ferhat ile Şirin’e benzeyen Uygurlar’ın ünlü epik şiiri Garip ve Senem’i sahnede oynanması için yazıya geçirdi.
Samedi, 1937’de Uygur Türkleri’nin çektiği bu acıları romanlarında sürekli olarak işlediği ve milliyetçi bir kişiliğe sahip olduğu için Uygur entelektüellerini sıklıkla tutuklayan Sheng Shicai tarafından tutuklandı ve 7 yıl hapise mahkûm edildi.
1944'te Doğu Türkistan Ordusu’na katıldı ve albaylığa kadar yükseldi. Çin Hükûmeti onu “etnik milliyetçi” olarak görüyordu ve çalışmalarını engelliyordu. Çin Hükümeti, Uygur Türklerine ayaklarını çivilemek, kesmek ve daha iç karartıcı binlerce işkence yapmaktaydı. Bu işkencelerinde bugün hâlâ devam ettiği söylenmektedir. Ziya Samedi de ulusal özgürlüğü istediği için Çin Hükümeti’nin sürekli gözü önünde olan birisiydi. Eğitim için çok emek verdi. Eğitimini tamamladıktan sonra o zamanlar Sovyet Rusya’ya bağlı olan Doğu Türkistan’dan Kazakistan’a kaçtı.
1980’de Samedi, Uygur Edebiyatı’na kazandırdıkları ve yaptığı çalışmalardan dolayı Kazakların Yazarı Ödülü ile şereflendirildi. Kitapları sadece Kazakistan’da kullanılabilinmektedir.
Eserleri
- Cıllar Sırrı (Yılların Sırrı)
- Kanlı Dağ
- Garip ve Senem
- Çin Zindanlarında
- Sevecen Ana
- Gani Batur - Mayimhan
- Ahmet Efendi
- Bir Tane Sigara
- Kaysılar Olgunlaştığı Zaman’dır.
Ayrıca Samedi’nin Boynu Kesik adlı ünlü bir müzikali ve senaryolaştırdığı 3 romanı (İli Nehri Boyunca, Kanlı Dağ, Garip ve Senem) bulunmaktadır.