Yorumsamacılık
Yorumsamacılık ya da hermenötik, ilkin Hristiyan teolojisi alanındaki yorum tartışmalarından ortaya çıkan bir anlam ve metodoloji bilgisi. Daha sonra terim teolojik sahanın dışına çıkmış ve daha genel anlamda yorum araştırmalarıyla ilgili felsefi bir disiplin haline gelmiştir. Antik Yunan tanrısı Hermes, yer (insanlar) ile gök (tanrılar) arasında bağ kurucu ve yeryüzünde yukarının (tanrısal olanın) yorumcusu (hermesneuta) olarak kabul görmekte idi. “Hermenötik” denilen bu kelime kaynağını Hermes’in bu fonksiyonundan alır. Hermenötik (Hermeneutics) sözcüğü bir metnin içrek (ezoterik) anlamının bulunması, bir metnin asıl maksadının anlaşılması anlamlarında kullanılmaktadır ve yorum ilmi olarak kabul edilir.
Etimoloji
Hermenötik kelimesi yorumcu/müfessir anlamındaki Yunanca Ερμηνεύς teriminden türetilmiştir. Bu terim aynı zamanda tanrıların mesajlarının yorumlayıcısı olan Yunan tanrısı Hermes ile de ilişkilidir.
Tarih
Batı dünyasında metnin yorumu bilgisi anlamında hermenötiğin iki kaynağı vardır: İlki İskenderiye'deki antik Yunan retorikçilerinin metin araştırmaları diğeri de Helenistik kültürle çağdaş olan Kitab-ı Mukaddes'in Kilise Babalarına ve Yahudi Midraşik yorum geleneğidir.
Yorumsamacılığın önemli isimlerinden Gadamer’e göre, insan davranışını anlayabilmek için, bu davranışın anlamını yorumlamalıdır.
- İnsan davranışları, doğa olayları gibi yasalarca yönetilen ya da neden-sonuç ilişkisi ile açıklanamaz. Örneğin, bir trafik kazasında, yaralanan kişinin bilerek mi arabanın önüne atladığı yoksa dikkatsizliği nedeniyle mi yaralandığı davranışına yüklediği anlam ile ortaya çıkar ve iki durum da sosyal bilimler açısından farklı anlamlar taşır.
- Yorumsamacılara göre, doğa bilimleri ile sosyal bilimler arasında farklılıklar vardır. Doğa olaylarını, anlamdan yoksun şekilde olaylar arasındaki ilişkileri yasalar şeklinde açıklamak mümkündür.
Yorumsal yaklaşım özellikle sosyal bilimlerin konusu olayların öznelerinden algılayışından bağımsız anlaşılamaması üzerine kuruludur. Sosyal bilimci belirli kültürel, tarihsel, ideolojik etkilerin altında olduğunu kabul etmeli ve onlara eleştirel yaklaşmalı, olumlu ve olumsuz yönlerini değerlendirebilmedir.
Yorumsamacılar, toplumsal olayları açıklamada öznelerin düşünsel süreçlerine ağırlıklı yer verdikleri ve öznelerin dışında işleyen süreçleri göz ardı ettiği için eleştirilmiştir. Oysa öznelerin yaklaşımları ideolojik olabilir. Öznelerin eylemleri amaçlanmayan sonuçlara yol açabilir.
Dış bağlantılar
- The Liminality of Hermes and the Meaning of Hermeneutics
- Aristotle "On Interpretation" Psikotümel bilim bütün hayatı açıklamaya çalışır. Aslında bireysel olarak kimsenin kendisi olmadığı aynı zamanda başkası da olmadığı ama hayatı bu ikisinden daha üstün bir şey hiperion olduğudur.