Yön Tanrıları

Alıgan Han - Türk, Altay ve Moğol mitolojisinde Güney Tanrısı. Moğollarda 99 Güney Tanrısının[1] başıdır. Algan Han olarak da bilinir. Moğollarda Budizmin etkisiyle birincil yön Doğu olarak değil Güney olarak yer almış olmalıdır. Alığ Han ile de bağlantılı olması muhtemeldir. Sözcük, (Al) kökünden türemiiştir. Almak ve körlük anlamı içeriyor olabilir. Moğolcada Alh ve Aluka sözcükleri çekiç[2] anlamı taşır ve bu kelimelerle bağlantılı olması muhtemeldir.

Sogto Han - Türk, Moğol ve Altay mitolojisinde Kuzey Tanrısı. 77 Kuzey Tanrısının başıdır. Budizmin etkisiyle ikincil yön Batı olarak değil Kuzey olarak yer almış olmalıdır. Hüherdey Han ve Hültey Hanım adlı iki fırtına tanrısının da babasıdır. Sözcük, (So/Soğ/Sok) kökünden türemiştir. Soğukluk, görmezlik bildiren bir köktür. Soğmak fiili, yenmek ve üzmek anlamları içerir. Soğuk sözüyle de ilgilidir. Sog kökü eski Türkçe ve Moğolcada aramak ve soluk anlamlarını da içermektedir.

Hürmüz Han - Türk, Altay ve Moğol mitolojisinde İyilik Tanrısı. Moğol mitolojisinde Hormosta ya da Kormosta, Türk mitolojisinde "Kurbustan"[3] veya Kürmez adıyla yer alır. Pers mitolojisindeki Ahura Mazda ile özdeşleşmiştir. Moğollara göre 55 Batı Tanrısının başında bulunur[4]. Körmösler Türk ve Altay halk inancında ve mitolojisinde melek ve hayalet türü varlıklardır. Kürmez Han bunların başında bulunur.

Atay Han - Türk ve Moğol mitolojilerinde Ceza Tanrısı. Suçluları cezalandırır. Hiçbir suçu cezasız bırakmaz. Ordusunda 6666 tane yenilmez askeri vardır. Galta Ulan (Kızıl Ateş) olarak da bilinir. Karısının adı Mayas’dır. Moğol mitolojisinde çok önemli bir yere sahiptir, üst düzey Tanrılar arasında yer alır. Moğollara göre 44 Doğu Tanrısının başıdır. Üç oğlu vardır. (Üç Şaraday Han’lar): 1. Sagan Hasar, 2. Şara Hasar, 3. Hara Hasar. Kelime, (Ad/At) kökünden türemiştir. Ata ve Ad sözcükleri ile bağlantılıdır. Ata (ced, soy) anlamını içerir.