XII. Louis

Louis tahta geç sayılabilecek bir yaşta çıkmasına rağmen önemli reformlara girişir. İngiltere'de VII. Henry'nin yaptığı düzenlemelere benzer şekilde hukuk, vergi ve devlet yönetimi alanında reformlar yapar. Fransa tahtı için çok güçlü bir rakip olan Bourbonlar ile ilişkileri kontrol altına alır. Mahkeme hakimlerinin güçlerini artırarak yolsuzluğun önüne geçmeye çalışır.

Tahtında hak iddia ettiği Milano Dükalığını ele geçirmek için VIII. Charles zamanında başlatılan İtalya Savaşlarını devam ettirecek şekilde sefere çıkar. 1499-1504 döneminde Milano'yu düşmanı Ludovico Sforza'nın elinden alacaktır.[2] 1509 yılında Venedik ile yaptığı Agnadello Muharebesinde büyük bir zafer kazanır. 1510 yılından itibaren Fransızların başarısızlıkları artacak ve Papalık Devleti liderliğinde oluşan ittifak sonucu yarımadadan atılır. Milano kenti ise 1513 yılında Fransızların elinden çıkar. Napoli Krallığı üzerindeki haklarını almak için Aragon Krallığı ile birlikte davransa da 1504 yılında İspanyollara yenilince Napoli üzerinde hak iddiasını geri çekmek durumunda kalır.

Niccolò Machiavelli ünlü eseri Prens'te XII. Louis'nin dış siyaset tarzını inceleyerek eleştirir:[3]

Kral Louis'yi İtalya'ya getiren Venediklilerin işgüzarlığıydı. Plana göre Lombardiya'nın yarısı onun olacaktı. Gizli bir plan yaptığı için kralı suçlamıyorum, İtalya'da tutunabileceği bir toprak parçası istiyordu ve güvenebileceği kimsenin olmaması yetmiyormuş gibi ondan önceki kral Charles'ın kötü şöhreti nedeniyle tüm kapılar suratına kapanıyordu. Bu yüzden elindeki dostlarla yetinmek durumundaydı, eğer bariz hatalar yapmasaydı başarılı bile olabilirdi. Lombardiya'yı alarak Charles'ın kaybettiği şöhreti yeniden yakaladı. Cenova onunla uzlaştı, Floransa dost elini uzattı, Mantua, Bologna, Ferrara Dükü, Forli Kontesi, Faenza, Pesaro, Rimini, Camerino, Piombino hükümdarları, Lucca, Pisa ve Siena halkları dostluklarını belirttiler. Bu aşamada Venedikliler nasıl bir yanlış yaptıklarını anladılar, Lombardiya'nın yarısını alabilmek için İtalya'nın üçte birini Fransız kralına vermişlerdi. Bu aşamada eğer dış siyaseti kuralına göre oynamış olsaydı (kendisinden daha zayıf güçler hakkında düşünmeyip, güçlü bir devleti zayıflatmaya çalışmak, çok güçlü bir yabancı hükümdarı iktidara getirmeksizin kendisi İtalya'ya yerleşerek veya koloni kurarak kalıcı olmaya çalışmak) kralın İtalya'daki konumunu korumasının ve yeni dostlarının koruyucusu ilan edilmesinin ne kadar kolay olabileceğini düşünün. Dostları çoktu, zayıftı ve Venediklilerden, Papalık Devletinden çekiniyordu, dolayısıyla sağlayacağı korumayla ona daima sadık olacaklardı. Ancak kral Milano'yu ele geçirdikten hemen sonra kral yapması gerekenin tam tersini yaptı, Papa VI. Alexander'ın Romagna bölgesini ele geçirmesine yardım etti. Bu davranışıyla kendisini zayıflattığını ve ona korunma amacıyla sığınanları uzaklaştırırken Kiliseyi güçlendirdiğini hiç anlamadı. Bu ilk hatayı yaptıktan sonra diğer hataları yapmaya zorlandı. Papanın kişisel çıkarlarına çeki düzen vermek için bizzat 1502 yılında İtalya'ya gelmek durumunda kalır. Kiliseyi güçlendirmesi ve dostlarını kendinden uzaklaştırması yetmezmiş gibi Napoli Krallığının üzerine yürüyerek onu İspanya Kralı II. Ferdinand ile bölüşür. İtalya'da tek büyük güç kendisiyken yarımadaya en büyük rakibini bizzat kendisi davet eder. Napoli'yi yerel bir krala bırakabilecekken onu kovarak yerine bizzat Louis'yi kovabilecek güçte birisini yerleştirir. Eğer Fransa Napoli'yi kendi gücüyle alabilmiş olsaydı almalıydı, eğer alamıyorsa onu İspanyollarla arasında ikiye bölme yoluna gitmemeliydi. Venediklilerle Lombardiya'yı arasında bölmeleri anlaşılabilirdi, bu sayede İtalya'da toprak kazanmıştı ama Napoli'nin bölünmesi bir hataydı çünkü buna gerek yoktu. Louis son hatası ise Lombardiya'ya kimseyi sokmayacak olan Venediklileri alaşağı ederek Lombardiya'yı tam anlamıyla kaybedecektir.