Türk yazı dilleri söz varlığı

(Daha fazla bilgi için buraya bakınız: Türk dilleri ailesi)

Türk dilleri olarak söylenegelen dillerin birbirlerine göre söyleniş biçimlerini gösterir çizelgeler halinde karşılaştırmalar yapılmıştır.

Türk yazı dilleri söz varlığı karşılaştırması

Burada yer alan bazı çizelgelerde, önemli sözcükler farklı Türk dillerinde karşılaştırılır; böylece Çuvaşça'nın ve Yakutça'nın farklığını ve diğerlerinin birbirine yakınlığını görmemizi sağlar. Bazı sözcüklerin tabloda eksik olması, o dilde o sözcüğün varolmadığı anlamına gelmez. Bazı dillerde bazı sözcükler farklı etimolojik kökten gelirler ve bu yüzden karşılaştırılması anlamlı değildir.

 Eski TürkçeTürkiye TürkçesiTürkmenceTatarcaKazakçaÖzbekçeUygurcaYakutcaÇuvaşca
 ataata ata otaata atte
 anaanne/anaeneanaanaonaana anne
 o'guloğuloğulul, uğılulo'giloğuluolıvăl
 er(kek)erkekerkekirerkekerkakär(käk)erar, arşçin
 kyzkızgyzqızqιzqizqizky:she'r
 kišikişikişikeşekisi kishikişikihişçin
 kelingelingeli:nkilenkelinkelinkelinkylynkilen
 Eski TürkçeTürkiye TürkçesiTürkmenceTatarcaKazakçaÖzbekçeUygurcaYakutcaÇuvaşca
 jürekyürekýürekyöräkjürekyurakyüräksüreqıratu
 qankanga:nqanqanqonqanqa:njon
 bašbaşbaşbaşbas boshbaşbaspušç
 qylkılqylqılkylkylqilkylχe'le'r
 közgözgözküzközko'zközkoskör
 kirpikkirpikkirpikkerfekkirpikkiprikkirpikkirbi:χurbuk
 qulqaqkulakgulakqolaqqulaqquloqqulaqgulka:khălha
 burunburunburunborınmurιnburunburunmurunsămsa;
 qolkolgolqulqolqo'lqolqolhul
 el(ig)elel  al(qan)ili:ală
 barmakparmakbarmakbarmaq barmoqbarmaq  pürne
 tyrnaqtırnakdyrnaqtırnaqtιrnaqtirnoqtirnaqtynyraq 
 tizdizdy:zteztizetizzatiztüsäχ 
 baltyrbaldırbaldyrbaltırbaldyrboldyrbaltirballyr 
 adaqayakaýaqayaqayaqoyoqayaqataq 
 qarynkarıngarynqarınqarιnqorinqor(saq)qarynhırăm
 Eski TürkçeTürkiye TürkçesiTürkmenceTatarcaKazakçaÖzbekçeUygurcaYakutcaÇuvaşca
 atatatatatotatatut
 siyirsığırsygyrsíır (sıyır)siyιrsigirseyir  
 ytititetiytititytjyda
 balyqbalıkbalykbalıqbalιqbaliqbeliqbalykpulă
 bitbitbitbetbiytbitpitbytpıjdă
 Eski TürkçeTürkiye TürkçesiTürkmenceTatarcaKazakçaÖzbekçeUygurcaYakutcaÇuvaşca
 evevöýöyüyuyöy av
 otagotağotaq otaqotoqotağotu: 
 yolyolyo:lyuljolyo'lyolsuolşçăl
 köprüqköprüköpriküparköpirko'prikkövrükkürpe keper
 oqokokuk o'qoqugu
 otototutoto'totuotvot
 külkülkülkölkülkulkülkülkö'l
 suvsusuwsywsuwsuvsuuisyv
 kemigemigämikimäkemekemakemä kime
 kölgölkölkülkölko'lkölküölkülĕ
 atovadaadaatanaralorolaral ută
 künešgüneşgünqoyaşkün quyoshkünkün (quyaş)hĕvel
 bulutbulutbulutbolıtbultbulutbulutbylytpĕlĕt
 yulduzyıldızýyldyzyoldızzhuldιzyulduzyultuzsulusşçăltăr
 topraqtopraktopraktufraqtopιraqtuproqtupraqtoburaχtăpra
 töpütepedepetübätöbetepatöpätöbötüpe
 yağacağaçagaçağaçağaš yog'ochyağaç jyvăşç
 tenritanrıtaňrytäñre  tangritäñritanaratură
 Eski TürkçeTürkiye TürkçesiTürkmenceTatarcaKazakçaÖzbekçeUygurcaYakutcaÇuvaşca
 uzunuzunuzynozınuzιnuzunuzunuhunvărăm
 yanyyeniyanyyañajangayangiyeñisanaşĕnĕ
 semizsemizsemizsimezsemizsemizsemizemissamăr
 toludoludo:lytulıtolιto'latoluqtolorutulli
 aqakakaqaqoqaq  
 qarakaragaraqaraqaraqoraqaraχaraχura
 qyzylkızılgyzylqızılqızılqizilqizilkyhylχĕrlĕ
 kökgökgökkükkökko'kkökküöqkăvak
SayılarEski TürkçeTürkiye TürkçesiTürkmenceTatarcaKazakçaÖzbekçeUygurcaYakutcaÇuvaşca
1birbirbirberbirbirbirbi:rpĕrre
2ekiikiikiikeyekiikkiikkiikkiikkĕ
4törtdörtdö:rtdürttörtto'rttöttüörttăvattă
7yetiyediyedicidejetiyettiyättäsetteşiççĕ
10onono:nunono'nonuonvunnă
100yüzyüzyü:zyözjüzyuzyüzsü:sşĕr
Şahıs Zamirleri
Türkiye Azerbaycan Türkmen Özbek Yeni Uygur Başkırt Tatar Kazak Kırgız Yakut Çuvaş
ben mən men men män min min men men min epĕ / ep
bana mənə maňa menga maña miñä miña mağan maga miexe / miexeğe mana
beni məni meni meni meni mine mine meni meni miigin mana
bende məndə mende menda mändä / meniñdä mindä mindä mende mende - manra
benden məndən menden mendan mändin / meniñdin mindän minnän menen menden miigitten manran
benim mənim meniň mening meniñ mineñ minem meniñ menin miene man / manăn
benimle mənimlə men bilen / meniň bilen men bilan / mening bilan män bilen / meniñ bilän mineñ menän minem belän menimen men menen miiginen manpa
Türkiye Azerbaycan Türkmen Özbek Yeni Uygur Başkırt Tatar Kazak Kırgız Yakut Çuvaş
sen sən sen sen sän hin sin sen sen en esĕ / es
sana sənə saňa senga saña hiñä siña sağan saga eyiexe / eyiexeğe sana
seni səni seni seni seni hine sine seni seni eyigin sana
sende səndə sende senda sändä / seniñdä hindä sindä sende sende - sanra
senden səndən senden sendan sändin / säniñdin hindän sinnän senen senden eyigitten sanran
senin sənin seniň sening seniñ hineñ sineñ seniñ senin eyiene san / sanăn
seninle səninlə sen bilen / seniň bilen sen bilan / sening bilan sän bilän / seniñ bilän hineñ menän sineñ belän senimen sen menen eyiginen sanpa
Türkiye Azerbaycan Türkmen Özbek Yeni Uygur Başkırt Tatar Kazak Kırgız Yakut Çuvaş
siz siz siz siz siz / sili heź sez siz siz en esir / esĕr
size sizə size sizga sizgä / siligä heźgä sezgä sizge sizge eyiexe / eyiexeğe sire
sizi sizi sizi sizni sizni / silini heźźe sezne sizdi sizdi eyigin sire
sizde sizdə sizde sizda sizdä / silidä heźźä sezdä sizde sizde - sirĕnte
sizden sizdən sizden sizdan sizdin / silidin heźźän sezdän sizden sizden eyigitten sirĕnten
sizin sizin siziň sizning sizniñ / siliniñ heźźeñ sezneñ sizdiñ sizdin eyiene sirĕn
sizinle sizinlə siz bilen / siziň bilen siz bilan / sizning bilan siz bilän / sizniñ bilän / sili bilän heźźeñ menän sezneñ belän sizben siz menen eyiginen sirĕnpe
Türkiye Azerbaycan Türkmen Özbek Yeni Uygur Başkırt Tatar Kazak Kırgız Yakut Çuvaş
o o ol u u ul ul ol al kini văl / ul
ona ona oňa unga uniñğa uğa aña oğan aga kiniexe ăna
onu onu onu uni uni unı anı onı anı kinini ăna
onda onda onda unda unda / uniñda / anda unda anda onda anda - unra / unta
ondan ondan ondan undan undin / uniñdin / andin undan annan onan andan kinitten unran / untan
onun onun onuň uning unuñ unıñ anıñ onıñ anın kiene un / unăn
onunla onunla o bilen / onuň bilen u bilan / uning bilan u bilän / unuñ bilän unıñ menän anıñ belän onımen al menen kininen unpa
Türkiye Azerbaycan Türkmen Özbek Yeni Uygur Başkırt Tatar Kazak Kırgız Yakut Çuvaş
biz biz biz biz biz beź bez biz biz bihigi epir / epĕr
bize bizə bize bizga bizgä beźgä bezgä bizge bizge bihiexe / bihiexeğe pire
bizi bizi bizi bizni bizni beźźe bezne bizdi bizdi bihigini pire
bizde bizdə bizde bizda bizdä beźźä bezdä bizde bizde - pirĕnte / pirte
bizden bizdən bizden bizdan bizdin beźźän bezdän bizden bizden bihigitten pirĕnten / pirten
bizim bizim biziň bizning bizniñ beźźeñ bezneñ bizdiñ bizdin bihiene pirĕn
bizimle bizimlə biz bilen / biziň bilen biz bilan / bizning bilan biz bilän / bizniñ bilän beźźeñ menän bezneñ belän bizben biz menen bihiginen pirĕnpe
Türkiye Azerbaycan Türkmen Özbek Yeni Uygur Başkırt Tatar Kazak Kırgız Yakut Çuvaş
siz siz siz senlar silär / sänlär heź sez sender siler ehigi esir / esĕr
size sizə size senlarga silärgä / sänlärgä heźgä sezgä senderge silerge ehiexe / ehiexeğe sire
sizi sizi sizi senlarni silärni / sänlärni heźźe sezne senderdi silerdi ehigini sire
sizde sizdə sizde senlarda silärdä / sänlärdä heźźä sezdä senderde silerde - sirĕnte
sizden sizdən sizden senlardan silärdin / sänlärdin heźźän sezdän senderden silerden ehigitten sirĕnten
sizin sizin siziň senlarning silärniñ / sänlärniñ heźźeñ sezneñ senderdiñ silerdin ehiene sirĕn
sizinle sizinlə siz bilen / siziň bilen senlar bilan silär bilän / sänlär bilän heźźeñ menän sezneñ belän sendermen siler menen ehiginen sirĕnpe
Türkiye Azerbaycan Türkmen Özbek Yeni Uygur Başkırt Tatar Kazak Kırgız Yakut Çuvaş
onlar onlar olar ular ular ular alar / ular olar alar kiniler vĕsem / vălsem
onlara onlara olara ularga ularğa ularğa alarğa olarğa alarga kinilerge vĕsene
onları onları olary ularni ularni ularźı alarnı olardı alardı kinileri vĕsene
onlarda onlarda olarda ularda ularda ularźa alarda olarda alarda - vĕsenche
onlardan onlardan olardan ulardan ulardin ularźan alardan olardan alardan kinilerten vĕsenchen
onların onların olaryň ularning ularniñ ularźın alarnıñ olardıñ alardın kiennere vĕsen / vĕsenĕn
onlarla onlarla olar bilen ular bilan ular bilän ular menän alar belän olarmen alar menen kinilerinen vĕsempe
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.