Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi

Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'daki Marksist hükûmetin daveti üzerine Afganistan'a girerek, İslamcı mücahitlere karşı savaştığı 9 yıl süren bir savaştır. Hindistan savaşta Afgan hükûmetine destek vermiştir. Mücahitler ise Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan, Pakistan, Çin gibi bazı ülkelerden yardım almışlardır. Bu savaş Soğuk Savaş'ın ve Hindistan-Pakistan mücadelesinin bir uzantısı sayılabilir.

Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi
Soğuk Savaş ve Afganistan Savaşı

Sovyetler Birliği'nin Afganistan'dan çekilmesinin ilk aşaması, bir tören yürüyüşü
Tarih24 Aralık 1979-15 Şubat 1989
Bölge
Afganistan
Sonuç

Sovyetlerin Afgan Mücahid isyanını bastırmadaki başarısızlığı

Taraflar
Sovyetler Birliği
Afganistan Demokratik Cumhuriyeti

Sünni Mücahitler:

Şii Mücahitler:

  • Afganistan İslamî Hareketi[1]
  • Hizbullah
  • En-Nasr[1]
  • Afganistan İslamî Devrim Muhafızları Birlikleri
  • Afganistan İslamî Birlik Devrim Konseyi
  • İslamî Devrim Hareketi
  • İslam Savaşçıları Birliği
  • Raad Partisi

Maoist gruplar:

  • Afganistan Özgürlük Örgütü
  • Afganistan Halkı Özgürlük Örgütü
  • Afganistan Mücahit Özgürlük Savaşçıları Cephesi
Komutanlar ve liderler
Leonid Brejnev
Yuri Andropov
Konstantin Çernenko
Mihail Gorbaçov
Dmitri Ustinov
Sergei Sokolov
Valentin Varennikov
Igor Rodionov
Boris Gromov
Babrak Karmal
Muhammed Necibullah
Abdül Reşid Dostum		 Burhaneddin Rabbani
Ahmet Şah Mesut
Abdul Hak
Ismail Han
Gulbeddin Hikmetyar
Jalaluddin Haqqani
Abdullah Azzam
Muhammet Ziya-ül-Hak
Aktar Abdur Rahman
Jimmy Carter
Ronald Reagan
Kral Halid
Kral Fahd
Güçler

Sovyet güçleri:

Afgan güçleri:

Mücahitler:

  • 140.000(1985)
Kayıplar

Sovyet güçleri:

  • 14.453
  • 53.753 Yaralı
  • 311 Kayıp

Afgan güçleri:

Mücahitler:

  • 75.000-90.000 (tahmini)

Siviller:

Bilinmiyor. Tahminler 700.000 ile 2.000.000 arasında değişiyor.
Bu madde
Leonid Brejnev madde dizisinin bir parçasıdır.

Bölgeye Sovyet askerleri ilk olarak 24 Aralık 1979'da Sovyet lideri Leonid Brejnev'in emriyle gönderildi. 14 Nisan 1988'de, Birleşmiş Milletler'in girişimiyle Cenevre'de imzalanan Cenevre Anlaşması sonrasında, 15 Mayıs itibarıyla Sovyet güçlerinin ülkeden çekiliş süreci başladı.[14] 15 Şubat 1989'da Sovyet güçlerinin çekilişi sona erdi.[15] Savaş sonrası Sovyet güçleri bölgede 14.453 ölü bıraktı ayrıca 451 uçağını yitirdi.

Çin desteği

Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesinde Çin-Sovyet ayrılığı nedeniyle Çin Halk Kurtuluş Ordusu birlikleri Afgan mücahitlerini destekledi. Bu destek doğrultusunda mücahitlerin Pakistan'da yer alan eğitim kampları Çin sınırları içerisine taşındı, Çinli askeri danışmanlar bu kamplarda mücahitlere askerî eğitim verdi ve bununla birlikte yüzlerce uçaksavar füzesi, roketatar ve makineli tüfek desteği sağlandı.[10][16][17]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  • Şahi, Ağa (Ocak-Nisan 2008). "The Geneva Accords". Pakistan Horizon (İngilizce). 61 (1/2).
  1. Goodson, P. L. Afghanistan's Endless War: State Failure, Regional Politics, and the Rise of .... pp. 147, 165.
  2. Barlett, Donald L.; Steele, James B. (13 Mayıs 2003). "The Oily Americans". Time. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
  3. "Interview with Dr. Zbigniew Brzezinski-(13/6/97)". 15 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2014.
  4. "Charlie Wilson: Congressman whose support for the mujahideen helped force the Soviet Union out of Afghanistan". The Independent. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2014.
  5. ""Reagan Doctrine, 1985," United States State Department". State.gov. 28 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011.
  6. Interview with Dr. Zbigniew Brzezinski – (June 13, 1997). Part 2. Episode 17. Good Guys, Bad Guys. June 13, 1997.
  7. Corera, Gordon (2011). MI6: Life and Death in the British Secret Service. Londra: Phoenix. ISBN 978-0-7538-2833-5.
  8. Crile, George (2003). Charlie Wilson's War: The Extraordinary Story of the Largest Covert Operation in History. Atlantic Monthly Press. ISBN 0-87113-854-9.
  9. "Saudi Arabia and the Future of Afghanistan". Council on Foreign Relations. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2014.
  10. S. Frederick Starr. Xinjiang: China's Muslim Borderland 2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) s. 158., 2004 ISBN 0765613182. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016.
  11. Nyrop, Richard F.; Seekins, Donald M. (Ocak 1986). Afghanistan: A Country Study (PDF). Washington, DC: United States Government Printing Office. s. XVIII–XXV. 3 Kasım 2001 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
  12. Mark N. Katz (9 Mart 2011). "Middle East Policy Council | Lessons of the Soviet Withdrawal from Afghanistan". Mepc.org. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2011.
  13. David C. Isby (15 Haziran 1986). Russia's War in Afghanistan. Books.google.es. ISBN 978-0-85045-691-2. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012.
  14. Şahi 2008, s. 143.
  15. Şahi 2008, s. 156.
  16. Shichor, Y. The great wall of steel: military and strategy in Xinjiang 25 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) 2004.
  17. Kinsella, Warren. "Unholy Alliances", Lester Publishing, 1992.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.