Sneaker

İlk Sneaker’larin çikmasından bu yana epeyce zaman geçti. 1917’de Keds markası tarafından ilk lastik tabanlı ayakkabılar yapıldığında, o zamanın ünlü reklamcılarından Henry Nelson McKinney, bu yeni tarz ses çıkartmıyan ayakkabıya "Sneaker" adını verildi. [İngilizce’deki "Sneak" (sezsiz) sözcüğünden türetilmiştir.] . Tabii o ilk sneaker’ler ve şu anda herkesin ayağında olan sneaker’lerin arasında pek benzerlik kalmadı. Bu ilk üretilen sneakerlar "1800"'lerde sezsizce suçluları yakalamak için üretilen ayakkabıların inovasyonuydu.

İlk popülerliğini sneaker’ler "Converse" markası sayesinde buldular. 1923'te "Converse All-Star"’lar basketbolcu "Chuck Taylor" tarafından giyildiği için, kısa zaman içinde yaygınlaşmıştı. Artık şimdi sneaker ayakkabısı düşündüğümüzde, Converse'den ziyade "Adidas", "Nike", "Puma" ve "Tommy Hilfiger" gibi markalar sneaker kültürüne hükmediyor. Fakat en çok tercih edilenler yine de Converse'in All-Star modeli. Pek çok marka bu modelin benzerlerini üretmekte. Piyasaya hükmeden markalardan olan Adidas en çok tercih edilen üreticilerdendir. Çoğunlukla "Adidas Superstar" modelini satmakta. Adidas iki sneaker devrimi gerçekleştirdi.

1924'te Alman ayakkabıcı "Adi Dassler" ("Adolf Dassler") tarafından kurulan Adidas, o zamanların en kaliteli atletik ayakkabılarını üretiyordu. Ünlü atlet Jesse Owens, 1936 Olimpiyat’larında Adidas ayakkabılarında dört tane altın madalya kazandığında bütün dünyada sporcular Adidas giymeye başladılar. Ancak 1950’lerde James Dean ‘Rebel Without a Cause’ filminde sneaker giydiği an, bu tarz ayakkabılar popüler kültürün bir parçasi olmaya başladı.

Seksenli yıllarda "Hip-Hop" müziğin çıkışıyla beraber, sneakerlar da yeni bir gelişme geçirdiler. O zamanın en popüler ve hip-hop müziğin öncülerinden sayılan Run-DMC grubu, her konserde Adidas marka sneaker ve giysileri ile sahneye çıkıyordu. "MTV"’de klipleri yayınlanmaya başladığında Adidas’ın satışları patladı. Dünya’da ilk olarak bir ayakkabi firması tarafından sponsor edilen Run-DMC, Adidas’a duydukları sevgiyi göstermek için 1986’da "My Adidas" diye bir şarkı bile çıkartmıştılardır. Ondan sonraları artık sneaker’lar günlük hayatımızın bir parçası oldu ve halen Hip-Hop grupları Adidas'ın "Superstar" modelini tercih etmekte.

Elbette sneakerlarda, her şey gibi, zamanla birlikte gelişiyor. Mesela Nike’ın "Air Force" model ayakkabısında, ayağa rahatlık vermek için, tabanını havayla doldurulmuştur. Başka bir örnek "Reebok" ’un "Pump" sneakerları. Basketbol için üretilen "Pump" model sneakerlarda bir "pompa" vardı ve ayaklarınız yorulduğunda, pompaya basarak tabana hava doldurabiliyordunuz. Gençler arasında popüler olan "Michael Jordan" ve "Andre Agassi" gibi sporcular bu tür sneakerlardan giyince, bu modeller de bir "trend" olmaya başardı. Günümüzde "Kaykay", "BMX" gibi sporlarda da giyilmektedir.

Artık sneakerler eskisi gibi basit değil. Günümüzde yeni malzemeler kullanılmakta, bu sayede daha kaliteli, hafif ve sağlıklı sneakerlar üretilebilmekte. Ayakkabı içinde ısı 40 Celcius dereceyi geçebilir ve içerdeki nem %100'e kadar çıkabilir. Bu yeni malzemeler bu soruna çare olmakta. Yeni sneakerlardan bazılarının tabanlarına özel bir jel konulmakta. Bu "jel" 1-2 santimetre kalınlığında olduğunda üstüne 4-6 metreden düşen bir yumurtanın darbesini emerek kırılmasını önleyebilecek özelliktedir.

Son on senede daha da çabuk büyüyen sneaker kültürü, yavaş yavaş Türkiye’de de yaygınlaşıyor. Asics’lerden, Puma’lara. Adidas’lardan, Reebok’lara, hemen hemen her çeşit sneaker’ı artık Türkiye’de de bulunabiliyor. Bu popülerleşmeyle beraber Türkiye’de de sneaker ayakabısı için kendi sözcüğümüz var: pabuç. İstanbul sokaklarında çıkan tabir, gençler sayesinde ülkenin her ucuna yayılmaya başladı. Bu kültürü gelişmesiyle birlikte büyük markaların sneakerları yasadışı olarak taklit edilmektedir ve bu büyük bir "sektör" haline gelmiştir.

Popüler markalar; Nike, Saucony, Tommy Hilfiger, Adidas, Reebok, New Balance, Converse, PUMA, Shaq, Asics, C1rca, Etnies, Skechers, Vans, Clicks Fashion, Boom!

Sneakerların bilek kısmı geniş, dar, kısa veya uzun olabilir. Farklı amaçla üretilmiş çeşitleri de mevcuttur.