Sirüs (biyoloji)

Biyolojide, sirüs İngilizce telaffuz: [ˈsɪrəs] SIRR-əs, (Latincede kıvrık duran tutam veya saçak anlamına gelen cirrus sözcüğünden türemiş) dokunaca benzeyen ve hayvanlarda bulunan uzun ve ince bir yapıdır, ancak genel olarak dokunacın dayanıklılığından, esnekliğinden, kalınlığından ve hassasiyetinden yoksundur.

Yetişkin ve dişi bir acanthemblemaria asperanın göz çevresindeki sirüsü

Örnek vermek gerekirse, koyun karaciğeri parazitinde sirüs solucanın kaslı penisidir ve kullanılmadığı zamanlarda, hayvanın başının yakınındaki bir sirüs kesesi veya kese içinde tutulur.[1] Aynı yapı, çeşitli Taenia türlerinde de bulunur. Bununla birlikte kum kurdunda, sirüs, parpodia adındaki ayakların her birinin büyümesi veya tentacular sürece verilen addır. Süreç ya dorsal cirrus ya da ventral cirrusda gerçekleşir ve üremeyle hiçbir bağlantısı yoktur.[1]:p. 431

Kurdele kurtları arasında ise, “caudal cirrus”, solucanın arka ucundaki küçük iplik benzeri bir uzantıdır.[2] Deniz halkalı solucanları arasında, sirüs, duyu organlarını içeren ve baş veya notopodium yakınında bulunan tentacular bir büyümedir ve sırta doğru, karına doğru veya pullu şekilde olabilir.[3] Deniz zambağı ve kabuklu deniz hayvanlarında ise, sirüs, uzun ince bir kavrama veya beslenme uzantısıdır.[4]

Deniz zambağında sirüs, hayvanın sapını saran ince ipliklerdir. Tüp horozbinaları arasında, sirüs gözün üstünden uzayan uzun bir uzantı (supraorbital cirrus) veya boyun bölgesinin altından uzayan bir uzantıdır (nuchal cirrus).[5] Notilusta ise, hayvanın dokunaclarının her biri, ince ve esnek bir sirüsten ve sirüsün geri çekilebileceği sertleştirilmiş ve koruyucu bir sirüs kılıfından oluşur.[6]

Kaynakça

  1. R. L. Kotpal (2012). Modern Text Book of Zoology: Invertebrates. Rastogi. ss. 341-343. ISBN 978-81-7133-903-7. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2013.
  2. Edward E. Ruppert (1988). Seashore Animals of the Southeast: A Guide to Common Shallow- Water Invertebrates of the Southeastern Atlantic Coast. Univ of South Carolina. s. 359. ISBN 978-0-87249-535-7. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2013.
  3. Beesley, Pamela L.; Ross, Graham J.B.; Glasby, Christopher J., (Edl.) (2000). Polychaetes and Allies: The Southern Synthesis. Collingwood, Australia: Csiro. s. 404. ISBN 978-0-643-06571-0. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2013.
  4. George M. Branch; C. l. Griffiths; M. L. Branch; L. E. Beckley (1 Mart 2008). Two Oceans: A Guide to the Marine Life of Southern Africa. Struik. s. 350. ISBN 978-1-77007-633-4. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2013.
  5. John D. McEachran; Janice D. Fechhelm (2 Ocak 2006). Fishes of the Gulf of Mexico, Volume 2: Scorpaeniformes to Tetraodontiformes. University of Texas. s. 610. ISBN 978-0-292-77838-2. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2013.
  6. Roger T. Hanlon; John B. Messenger (13 Ağustos 1998). Cephalopod Behaviour. Cambridge University. s. 172. ISBN 978-0-521-64583-6. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2013.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.