Salih Hacıoğlu

Salih Hacıoğlu, (1880, Trabzon - 1954, SSCB [1]) 1922-1925 arasındaTürkiye Komünist Partisi’nin 2. Genel Sekreteri. "Baytar Salih" olarak de bilinir.

İstanbul Askerî Baytar Mektebi’ni bitirdikten (1903) sonra aynı okulda öğretmenlik yaptı (1910-1912). Binbaşı rütbesindeyken Ankara’da 5.Kolordu Hayvan Hastanesi Müdürlüğü’ne atandı. Çerkez Ethem Ayaklanması’nı desteklediği gerekçesiyle tutuklandı (1921). 10 Eylül 1920’de Bakü'de kurulan Türkiye Komünist Partisi'nin Ankara’da yasadışı olarak gerçekleştirilen İkinci Kongresi’nde, Salih Hacıoğlu Merkez Komitesi 1. sekreterliğine seçildi (1922). TKP’nin 2. kongresi, TKP'nin yasal örgütü olması öngörülen Türkiye Halk İştirakiyûn Fırkası’nın kongresi olarak kabul edilmiştir. THİF'in faaliyetleri Ankara Hükümeti tarafından yasaklandığı için TKP yasadışı olarak örgütlenmiştir.

Hacıoğlu, TKP'nin 1925'teki kongresinde merkez komitesi üyeliğine seçilmiş fakat genel sekreterliği elinden alınmış, sonrasında muhalefet ettiği Partinin genel sekreteri Şefik Hüsnü Deymer tarafından önce 1926'da MK'dan çıkarılmış, 1927 yılında, 1922'de Moskova’da toplanan Komintern’in 4. Kongresinde katıldığı gerekçesi ile tutuklamıştır. Bu arada partiden tasfiye edilmiştir. Üç buçuk ay ceza alan Hacıoğlu hapisten çıktıktan sonra SSCB’ye giderek Moskova’da veterinerlik yapmaya başlamıştır. Fakat 1949’da tutuklanmış ve karısıyla beraber çalışma kamplarına gönderilmiştir. Salih Hacıoğlu gönderildiği çalışma kampında, yaklaşık beş yıl içerisinde öldürülmüştür.

Nikita Sergeyeviç Kruşçev’in Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin XX. Kongre’de başlattığı destalinizasyon döneminde itibarı iade edilmiştir.

Şair Nazım Hikmet "Hacı Oğlu Salih" başlıklı şiirinde Salih Hacıoğlu'nun hikâyesini anlatır.