Ragıp Gümüşpala

Ragıp Gümüşpala (d. 1897, Edirne - ö. 6 Haziran 1964, İstanbul), Türk asker ve siyasetçi. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 11.[1] Genelkurmay Başkanı.

Ragıp Gümüşpala
TBMM Ana Muhalefet Partisi Lideri
Görev süresi
25 Haziran 1962 - 6 Haziran 1964
Yerine geldiği Ekrem Alican
Yerine gelen Süleyman Demirel
Adalet Partisi Genel Başkanı
Görev süresi
11 Şubat 1961 - 6 Haziran 1964
Yerine geldiği Yeni makam
Yerine gelen Süleyman Demirel
TSK Genelkurmay Başkanı
Görev süresi
3 Haziran 1960 - 4 Ağustos 1960
Yerine geldiği Rüştü Erdelhun
Yerine gelen Cevdet Sunay
3. Ordu Komutanı
Görev süresi
21 Ağustos 1958 - 3 Haziran 1960
Yerine geldiği Cemal Gürsel
Yerine gelen Celal Alkoç
Türkiye Büyük Millet Meclisi
12. dönem milletvekili
Seçim Bölgesi 1961 - İzmir
Kişisel bilgiler
Doğum 1897
Edirne, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 6 Haziran 1964 (67 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Partisi Adalet Partisi
Bitirdiği okul Harp Okulu
Mesleği Asker
Ödülleri
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Osmanlı (1917-1920)
 Türkiye (1920-1960)
Hizmet yılları 1917-1960
Rütbesi Orgeneral
Komutası 65. Tümen Piyade Tugayı, 3. Ordu Kurmay Başkanlığı, 65. Tümen, 7. Kolordu, 3. Ordu
Çatışma/savaşları I. Dünya Savaşı
Türk Kurtuluş Savaşı

Yaşamı

Askeri Yaşamı

Edirne Lisesi'nde öğrenci iken Talimgâha çıktı ve 1917 yılında asteğmen rütbesine terfi etti. 63. Alay 12. Bölük Komutan Vekili iken, 2 Ekim 1918 tarihinde Sina ve Filistin Cephesi'nde Nablus Muharebesi sırasında İngilizlere esir düştü. 6 Ekim 1920 tarihine kadar esarette kaldı. Esaret dönüşü İstanbul'dan Ankara'ya geçerek 13 Aralık 1920 tarihinde İstiklal Savaşı'na katıldı. Millî Mücadele'ye katkılarından dolayı Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi. Takım ve Bölük Komutanlığı görevlerinde bulunduktan sonra 1931 yılında girdiği Harp Akademisi'ni aynı yıl bitirerek kurmay subay oldu.

Çeşitli karargâh ve birliklerde görev yaptıktan sonra 1948 yılında tuğgeneral, 1951 yılında tümgeneral, 1955 yılında korgeneral ve 1959 yılında orgeneral rütbesine terfi etti. Tuğgeneral rütbesi ile 65. Tümen Piyade Tugay Komutanlığı, Motorlu Birlikler Okul Komutanlığı, 9. Tümen Komutan Yardımcılığı ve 3. Ordu Kurmay Başkanlığı, Tümgeneral rütbesi ile 65. Tümen Komutanlığı ve 2. Kolordu Komutan Vekilliği, Korgeneral rütbesi ile 7. Kolordu Komutanlığı ve 3. Ordu Komutan Vekilliği görevlerinde bulundu.

1960 yılında orgeneral rütbesinde 3. Ordu Komutanı iken 27 Mayıs Darbesi oldu. Ankara'da darbe yapan Millî Birlik Komitesi'ne liderlerinin kim olduğunu sordu ve eğer liderleri kendisinden daha kıdemli bir orgeneral değilse emrindeki 3. Ordu ile Ankara'ya yürüyüp isyana son vereceğini bildirdi. Bunun üzerine cuntacılar, emekli orgeneral Cemal Gürsel'i askeri uçakla İzmir'den Ankara'ya getirip, darbenin en kıdemlisi olan tümgeneral Cemal Madanoğlu'nun yerine lider gösterdiler. 3 Haziran 1960 tarihinde Genelkurmay Başkanlığı'na atandı. 2 Ağustos 1960 tarihinde, daha sonra Emekli İnkılap Subaylar Derneği'ni (EMİNSU) oluşturacak olan yaklaşık 5000 subayla birlikte Millî Birlik Komitesi tarafından re'sen emekliye sevk edildi.

Gümüşpala'nın Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri.

Siyasi Yaşamı

Askerlik sonrası siyasete girdi. 29 Eylül 1960 tarihinde Demokrat Parti'nin (DP) kapatılmasından sonra, bu partinin seçmen kitlesini toplayacak bir siyasal partinin kurulması çalışmalarına katıldı. 11 Şubat 1961 tarihinde kurulan Adalet Partisi'nin (AP) ilk genel başkanlığına seçildi. Bu partinin ilk genel başkanı olarak 1961 genel seçimleri'nde İzmir milletvekili seçildi. 20 Kasım 1961 tarihinde İsmet İnönü başkanlığında kurulan CHP-AP koalisyon hükümetinde görev almadı. 1962 yılında toplanan AP I. Kongresi'nde yeniden genel başkan seçildi.

6 Haziran 1964 tarihinde İstanbul'da öldü. Kabri Zincirlikuyu Mezarlığı'ndadır. Evli ve altı çocuk babasıydı.[2]

Ölümünden sonra AP genel başkanlığına Süleyman Demirel seçildi. DP'nin devamı olarak algılanan AP, 1965 seçimlerinde %52 oy oranıyla tek başına iktidara geldi.

Kaynakça

  1. "tsk.tr". 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2014.
  2. Gümüşpala'nın biyografisi 22 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 07.06.2015.
Siyasi görevi
Önce gelen:
Ekrem Alican
TBMM Ana Muhalefet Partisi Lideri
25 Haziran 1962 - 6 Haziran 1964
Sonra gelen:
Süleyman Demirel
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Yeni makam
Adalet Partisi Genel Başkanı
11 Şubat 1961 - 6 Haziran 1964
Sonra gelen:
Süleyman Demirel
Askerî görevi
Önce gelen:
Rüştü Erdelhun
TSK Genelkurmay Başkanı
3 Haziran 1960 - 4 Ağustos 1960
Sonra gelen:
Cevdet Sunay
Önce gelen:
Cemal Gürsel
3. Ordu Komutanı
21 Ağustos 1958 - 3 Haziran 1960
Sonra gelen:
Celal Alkoç
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.