Priene Sinagogu
Priene Sinagogu, muhtemelen milattan sonra 2. yüzyılda Anadolu'da inşa edilmiş bir sinangogtur. Sinagog'un keşfi 1895-1898 yılları arasında bölgede kazı çalışmaları yürüten Theodor Wiegand ve Hans Schrader tarafından gerçekleştirilmiştir. Toplantı odası olarak tanımlanan bölgenin ilk olarak bir erken Hristiyan kilisesi olduğu düşünülmüşse de daha sonra yapının bir sinagog olduğu anlaşılmıştır. Sinagog öncesi normal bir ev olarak kullanılan yapı muhtemelen helenistik dönemde inşa edilmişti. Bu yapıyı sinagog haline getirmek için yapının bütünüyle yeniden düzenlenmesi gerekliydi.
Sinagog'un toplantı alanının boyutu 10 x 14 metre büyüklüğündeydi ve kuzey yönünde oturmak için ayrı bir bölüm bulunuyordu. Güney bölgesinde bulunan niş muhtemelen Tevrat için ayrılmış olan nişti. Yapının batısında geniş bir giriş bölümü de bulunmaktaydı. Yapının doğu ve kuzeyinde keşfedilen yapıların ne gibi fonksiyonlara sahip oldukları bilinmese de, burada yaşayan Yahudiler tarafından kullanıldıkları düşünülmektedir.
Burada bulunan birçok buluntu yapının sinagog olarak yorumlanmasına yardımcı olmaktadır. Bu buluntular bir adet Menora olarak da bilinen şamdan kabartması, yahudi sembolleri olarak bilinen Etrog (narenciye), şofar (Korna) ve Lulav (Palmiye dalı) kabartmalarıdır.
Literatür
- Hans Schrader, Theodor Wiegand: Priene. Ergebnisse der Ausgrabungen und Untersuchungen in den Jahren 1895–1898. Berlin 1904, S. 480–481. (Dijital olarak erişilebilir. Fotoğraflar ve Planlar dahil).
- Carsten Claußen: Versammlung, Gemeinde, Synagoge, das hellenistisch-jüdische Umfeld der frühchristlichen Gemeinden, Göttingen 1999, S. 194–195.
- Nadin Burkhardt, Mark Wilson: The Late Antique Synagogue in Priene. Its History, Architecture, and Context. In: Gephyra 10, 2013, S. 169–199 (Dijital olarak erişilebilir.).