Pierre Clastres

Pierre Clastres (1934 – 1977), Fransız antropolog ve etnograf. Daha çok Paraguay’ın ilkel kabileleri (guayaki) üzerinde yaptığı araştırmalarla tanınan Clastres, bazı anarşist perspektiflere geçerlilik kazandıran bilimsel sonuçlara ulaşmıştır.

En önemli çalışması olan “Devlete Karşı Toplum”da hem devletin bütün toplumların kaderi olduğu yolundaki evrimci görüşü, hem de toplum ve kuralları tarafından yozlaştırılmamış insanın doğal masumiyetini savunan aydınlanmacı düşünceyi eleştirir. Bir toplumda gücün bilgisi doğuştandır, bu suretle otonomiyi sağlamak isteyen insanların doğal durumu gücün despotik bir hal almasını engelleyecek karmaşık gelenekler tarafından oluşturulmaktadır. Devlet engellenemediği, bu mekanizmaların işlemediği özel durumlar da görülür. Guayaki kabilelerinde, liderin temsille sınırlanan bir rolü vardı, diğer kabilelerle görüşmeleri yürüten kişi oydu. Eğer lider sahip olduğu bu otoriteden yararlanmaya çalışırsa, kabile tarafından dışlanır ve yalnız bırakılırdı; böylelikle temsilcinin görevini kendine ait bir otorite kurumuna dönüştürmesi engellenirdi. Clastres’in teorisi Marksist ekonomik determinizmin belirgin bir eleştirisidir; Clastres devleti ekonomik bir sürecin sonucu olarak değil konjonktürel ve politik bir olay olarak görür.