Oltu Kalesi

Yapımında muntazam kesme taş kullanılan kalenin dış surları yok olmuştur. İç kalenin tek kapısı güneye açılmaktadır. Kalenin kuzeyindeki nispeten sağlam olan iki burçtan soldaki türbe haline getirilmiş ve üzerine kubbe ile örtülmüştür.[4] Bu türbe, iç kalede ölen Kadı Zinnun'a adanmıştır.[5] Kalenin doğusunda ise bir hamam harabesi bulunmaktadır.[6] Kalede süsleme öğesine rastlanmamaktadır.[7] Kalenin kitabelerinde günümüze ulaşmamış Oltissi Kilisesi'ne ait bilgiler bulunmaktadır.[8]

Kalenin inşa edildiği tarihle ilgili iki farklı iddia vardır. İlk iddia kalenin MÖ 400'lü yıllarda inşa edildiğidir.[9] Daha zayıf olan iddia ise MÖ 10. yüzyılda Urartular tarafından yapıldığıdır.[10] Daha sonra Bizans, Selçuklu ve Akkoyunluların kullandığı kale[11], sonraki dönemde Gürcülerin eline geçmiş ve uzun süre Türkler ve Gürcüler arasındaki sınırı oluşturmuştur.[12] Gürcistan melikleri tarafından kullanılan kale 1536'da II. Selim tarafından fethedilmiş ve Çıldır eyaletindeki sancakbeylerinin tahtı olmuştur.[13] Osmanlı döneminde kervansaray olarak kullanılan kale, daha sonra restore edilmiştir.[14]