Nunavik İnuitçesi
Nunavik İnuitçesi ya da Nunavimmiut İnuitçesi (kendilerince Inuttitut, Nunavimmiutitut ᓄᓇᕕᒻᒥᐅᑎᑐᑦ ; İngilizce Nunavik dialect, Arctic Quebec Inuit, Québec Inuit), Kanada'da Québec eyaletinin özerk Nunavik ilçesi ile Nunavut eyaletinin Sanikiluaq adasında yaşayan Nunavik İnuitleri (Nunavimmiut) tarafından konuşulan Doğu Kanada İnuitçesinin bir lehçesidir. Nunavik-Labrador lehçe grubunda sınıflandırılır[1]. Kanada 2001 nüfus sayımına göre Nunavik'teki 12.000 kişilik etnik nüfustan % 90 kadarı ana dillerini konuşabiliyor. İnuit hece yazısı ile yazılır. Güney Qikiqtaaluk (Baffin) İnuitçesine benzer. Fakat, idari olarak Nunavut'tan ayrı olması ayrışmayı körüklemektedir.
| Nunavik İnuitçesi | |
|---|---|
| Ana dili olanlar | Kanada (Nunavik, Nunavut) |
| Dil ailesi |
Varsayılan
|
| Yazı sistemi | İnuit hece yazısı |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | – |
Diyalekt ve kabileleri
- Tahagmiut ya da Tarramiut (halk), Tarramiutut ya da Taqramiutut (dil). Konuşan kabileler: Nuvugmiut, Ungavamiut, Tahagmiut
- Siqinirmiut. konuşan kabileler: Koksoakmiut, Kangiqsualujjuamiut, Kidlinungmiut
- Itivimiut
- Qikirtamiut (İng. Belcher Islands Inuit)
Coğrafya
Nunavik 'te ᑰᑦᔪᐊᕌᐱᒃ (Kuujjuaraapik/Great Whale River), ᐅᒥᐅᔭᖅ (Umiujaq), ᐃᓄᑦᔪᐊᖅ (Inujjuaq/Inukjuak), ᐳᕕᕐᓂᑐᖅ (Puvirnituq), ᒣᓚᓯᒃᑯᑦ (Mailasikkut/Chisasibi), ᐊᑯᓕᕕᒃ (Akulivik), ᐃᕗᔨᕕᒃ (Ivujivik), ᓴᓪᓗᐃᑦ (Salluit), ᑲᖏᖅᓱᔪᐊᖅ (Kangiqsujuaq), ᖁᐊᖅᑕᖅ (Quaqtaq), ᑲᖏᕐᓱᒃ (Kangirsuk), ᐊᐅᐸᓗᒃ (Aupaluk), ᑕᓯᐅᔭᖅ (Tasiujaq), ᑰᑦᔪᐊᖅ (Kuujjuaq/Fort Chimo), ᑲᖏᖅᓱᐊᓗᑦᔪᐊᖅ (Kangiqsualujjuaq), ᑕᕐᐸᖓᔪᖅ (Tarpangajuq) ve ᑭᓪᓕᓂᖅ (Killiniq/Port Burwell) şehirlerinde konuşulur.
Nunavut 'ta yalnızca ᓴᓂᑭᓗᐊᖅ (Sanikiluaq) adasında konuşulur. Ayrıca, 1953 Yüksek Arktik Tehcirinde Inukjuak'tan sürgün edilen İnuit göçmenler tarafından Resolute ile Grise Fiord'da da konuşulur[2]
Karşılaştırma
| Kivalliq | Aivilik | Kuzey Qikiqtaaluk | Güney Qikiqtaaluk | Nunavik | Nunatsiavut | anlamı |
| niviakkiaq | niviaqsiaq | niviaqsaaq | niviaqsiaq | niviatsiaq | niviatsiak | kız |
| uvanga | uvanga | uvanga | uvanga | uvaqa | uvak | ben |
| tablu | tablu | tallu | tallu | tallu | talluk | çene |
| itigak | itigak | isigak | itigak | itigak | itigak | ayak |
| tuktu | tuktu | tuktu | tuttu | tuttu | tuttuk | rengeyiği |
| qugyuk | qugjuk | qugjuk | qujjuk | qujjuk | kutjuk | kuğu |
| nirliq | lirliq/nirliq | nirliq | nirliq | nirliq | nillik | Kanada kazı |
| aarluk | aarluk | aarluk | aarluk | aarluk | aalluk | katil balina |
| hikhik | siksik | siksi | sitsik | sitsik | sitsik | gelengi |
| aqidjgiq | aqiggiq | aqiggiq | aqiggiq | aqiggiq | akiggik | kar kekliği |
| ahaangiq | ahaangiq | ahaangiq | ahaangiq | ahaangiq | ahaangik | telkuyruk |
| arviq | arviq | arviq | arviq | arviq | avvik | Grönland balinası |
| qingmiq/qimmiq | qimmiq | qimmiq | qimmiq | qimmiq | kimmik | köpek |
| iqaluk | iqaluk | iqaluk | iqaluk | iqaluk | ikaluk | balık |
| kumak | kumak | kumak | kumak | kumak | kumak | bit |
| hila | sila | sila | sila | sila | sila | gök, hava |
| ii | ii | ii | ii | ii | ii | evet |
| naung/naagga | nauk/aakka | aakka/naagga | aukka/aggaq | naggai/nauk | aukang | hayır |
| iglu | iglu | iglu | illu | illu | illuk | ev |
| tupiq | tupiq | tupiq | tupiq | tupiq | tupik | çadır |
| qaryuq | qarjuq | qarjuq | qarjuk | qajjuk | katjuk | ok |
| qanik | qanik | qanik | qanik | qanik | kanik | kar tanesi |
| arya | arja | arja | arja | ajja | atjak | kül |
| atiq | atiq | atiq | atiq | atiq | atik | ad |
| napaaqtuq | napaaqtuq | napaaqtuq | napaaqtiq | napaattuq | napaattuk | ağaç/odun |
| angatkuq | angakkuq | angakkuq | angakkuq | angakkuq | angakkuk | şaman |
| huluk | suluk | suluk | suluk | suluk | suluk | tüy |
| qayaq | qajaq | qajaq | qajaq | qajaq | kajak | Eskimo kayığı |
| kanuhaq | kannujaq | kannujaq | kannujaq | kanusaq | kannujak | bakır |
| atauhiq | atausiq | atausiq | atausiq | atausiq | atausik | 1 |
| malruuk | marruuk | marruuk | marruuk | maqruuk | magguuk | 2 |
| pingahut | pingasut | pingasut | pingasut | pingasut | pingasut | 3 |
| hitamat | sitamat | tisamat | sitamat | sitamat | sitamat | 4 |
| tallimat | tallimat | tallimat | tallimat | tallimat | tallimat | 5 |
| arvinraq | arviniqtut | arviniliit | pingasuujuqtut | pingasuujurtut | pingasuujuttut | 6 |
| qulit | qulit | qulit | qulit | qulit | kulit | 10 |
Kaynakça
- "Arşivlenmiş kopya". 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2012.
- Shelley Tulloch (2005), Aulapkainahuarniq Inuit Uqauhiinnik Nunavunmi ᐃᓄᐃᑦ ᐅᖃᐅᓯᖕᒋᑦ ᐊᔾᔨᐅᓇᖏᑦᑐᑦ ᓄᓇᕗᒻᒥ Preserving Inuit Dialects in Nunavut, research report. Prepared for the Office of the Languages Commissioner of Nunavut Iqaluit, Nunavut, January 2005
Bibliyografya
- Beach, Matthew. 2003. Asymmetries between Passivization and Antipassivization in the Tarramiutut Subdialect of Inuktitut. In Proceedings of the LFG03 Conference, eds. M. Butt and T. Holloway King. Stanford: CSLI Publications
- Lavie, René-Joseph & Mahieu, Marc-Antoine (sous presse) A grammar of Inuktitut, the Inuttitut dialect of Arctic Quebec
- Schneider, Lucien R. P. 1967. Grammaire Esquimaude du Sous-Dialecte de l’Ungava. Québec: Ministère des Richessses naturelles, Direction générale du Nouveau-Québec.