Nikea Kuşatması (1328-1331)

1075 ile 1086 yılları arasında Anadolu Selçuklu Devleti'ne başkentlik yapan Nikea;[1] 1097 yılında, Birinci Haçlı Seferi sırasında gerçekleştirilen kuşatma sonrasında tekrar Bizans İmparatorluğu'na geçti.[2] 1105 yılında tekrar Selçukluların kontrolüne geçen şehir, 1147 yılında bir kez daha Bizans egemenliğine girdi.[2] Halil İnalcık, çeşitli Osmanlı kaynakları ile Yeoryos Pahimeris'e dayanarak 1302'deki Bafeus Muharebesi'nin gerçekleşme sebebini, Osmanlı Devleti'nin Nikea'yı tekrar Türk hakimiyetine alma isteği olarak göstermektedir.[3]

Neşrî, Osman Gazi önderliğindeki Osmanlı kuvvetlerinin Bilecik, Yarhisar, İnegöl ve Yenişehir'i ele geçirmesinin ardından Nikea bölgesine hareket ettiğini yazar.[4] Anonim Osmanlı kroniklerinde ise Orhan Gazi'nin Köprü Hisar'a saldırıp, burayı ele geçirdiği yazmaktadır.[4] Yenişehir'i almasının ardından Osman Gazi'nin karargâhını buraya kurduğunu belirten Neşrî; Nikea'ya saldırmadan önce, Göynük, Taraklı ve Lefke (günümüzde Osmaneli) veya Mekece üzerinden şehre giden ana yolu denetim altına alma amacıyla Göynük Çayı ve Sakarya Vadisi çevresine akınlar düzenlendiğini de belirtmektedir.[4] Anonim Tevârîh-i Âl-i Osman'da Nikea'ya düzenlenen akını gerçekleştiren Osmanlı kuvvetlerinin başında Orhan Gazi'nin olduğu belirtilirken, anonim kroniklerde ise bu kuvvetlere Orhan Gazi'nin imamının öncülük ettiği belirtilmektedir.[5] Bu akın kapsamında Köprühisar'ın Anonim Tevârîh-i Âl-i Osman Orhan Gazi, Âşıkpaşazâde Orhan ve Osman Gazi önderliğinde alındığını belirtmektedir.[5] Bu olaydan bahsetmeyen; ancak daha önceki kısımlarda Osman Gazi'nin Köprühisar'ı fethinde Bilecik tekfurundan yardım aldığını belirten Neşrî için İnalcık, Osman Gazi Bilecik'i aldığında Neşrî'nin Köprühisar'ı da fethettiğini düşünmüş olabileceğini yazmaktadır.[5] Âşıkpaşazâde Bursa ile Yenişehir arasında yer alan Gölbaşı civarındaki Rumların Osman Gazi'ye sığındığını belirtirken, bu bilgi daha sonraları İbn-i Kemal ve İdris-i Bitlisî'nin eserlerinde de yer almaktadır.[5]

Âşıkpaşazâde ve Neşrî Nikea'nın kuşatılması ve Osmanlı kuvvetlerinin bunu izleyen faaliyetleri hakkında bilgi verirken, anonim Tevârîh-i Âl-i Osman ise bölgedeki halkın İslam'a geçmesi hakkında Rum ve Türk kaynaklı halk hikâyeleriyle birleşmiş bir anlatım sunmaktadır.[6] Her üç kaynak da şehrin Osmanlı kuvvetleri tarafından kuşatma altına alındığını ve şehrin etrafındaki halkın da kontrol altına alındığını belirtir.[6]

Anonim Tevârîh-i Âl-i Osman'da kuşatmanın uzaması sebebiyle Dıraz Ali Kalesi'nin yaptırıldığı söylense de, aynı eserde kentin Osmanlı kuvvetlerine teslim olduğu ifade edilir.[7] İnalcık, Osmanlı kuvvetlerinin elde ettiği zaferin mantıksal bir sonucu olarak kentin düşmüş olması gerektiğini ve bu nedenle yazarın özgün metni değiştirmiş olduğunu belirtmektedir.[7] Özgün metne sadık kalan ve Dıraz Ali Kalesi ile ilgili bir ifadeye yer vermeyen Âşıkpaşazâde ve Neşrî, Osmanlı kuvvetlerinin şehir önündeki çarpışmalardan vazgeçtiğini ve kalenin civarında yaşayan insanları tâbi kılmakla ilgilendiğini yazmaktadır.[7] İbn-i Kemal ve İdris-i Bitlisî de bu konuda anonim Tevârîh-i Âl-i Osman'ı izlemektedir.[7] Üç kaynak da, dışarıdan gelen yardımların kesilmesi üzerine şehrin düştüğünü ifade etmektedir.[7] Kuşatmanın sona eriş tarihi ise 1331'dir.[8][9]

• İnalcık, Halil (Ekim 2000). "Osman Gazi'nin İznir (Nıcaea) Kuşatması ve Bafeus Savaşı". Öz, Mehmet ve Özel, Oktay (Ed.). Söğüt'ten İstanbul'a (1. bas.). İmge Kitabevi. ISBN 975-533-250-2.KB1 bakım: Birden fazla ad: editör listesi (link)