Mora Seferi (1446)

1410 yılında Yunanistan siyasi haritası

Şeklen Bizans İmparatorluğu'na bağlı Mora Despotluğu I. Murad döneminden beri Osmanlı Devleti'ne tâbi vaziyette olmakla birlikte, Osmanlıların ilgilerini başka yönlere yoğunlaştırdıkları ya da (Ankara Muharebesi sonrasındaki dönemde olduğu gibi) geçici olarak güçten düştükleri dönemde bağımsız hareket edebiliyorlardı.

1430 yılında Patras'ı ele geçiren Mora Despotluğu iki yıl sonra da IV. Haçlı Seferi'nden (1204) sonra kurulan ve yarımadanın başat gücü olan Latin kökenli Achaea Prensliği'ni ortadan kaldırmayı başarmış, yarımadada aslî güç haline gelmişti (esasen Despotluk Mistra, Kalavrita ve Klemutsi merkezli üç despot tarafından paylaşılmıştı. Kalavrita merkezli Konstantinos Paleologos [1449'da Bizans'ın son İmparatoru oldu] aralarında en yayılmacı olandı). Bu sayede Konstantinos Venediklilerin elindeki Modon, Koron, Argos ve Anabolu haricinde tüm Mora Yarımadasında Rum egemenliğini kurmayı başarmıştı. Konstantinos, 1444 yılında ise Atina, Teb ve Boeotia'yı ele geçirerek Atina Dükalığı'nı Mora Despotluğu'na bağlı devlet haline getirmişti. Pindus Dağları civarındaki Ulahlar'ı da kendine bağlı kılan Konstantinos bunlara bir de komutan vererek Teselya'daki Türk yerleşimlerine saldırma yönünde kışkırtmıştı.

1446 Ağustos ayında iki yıllık inzivanın ardından tahta yeniden oturan II. Murad, Arnavutluk ve Mora sınırlarındaki sorunları bertaraf etmeye öncelik verdi. 1423 yılında (Osmanlı-Bizans Savaşı (1421-1424) sırasında) bölgeye başarılı bir harekât düzenlemiş olan Turahan Bey'in teşviki ve Konstantinos'un baskısından kaçıp yeniden Osmanlı Devleti'ne bağlılığını bildiren Atina Dükü Nerio II Acciaioli'nin davetiyle, Mora Despotluğu üzerine yürümeye karar verdi.

Atina Dükü Nerio II Acciaioli

II. Murad komutasındaki Türk ordusu, sefer mevsimi için geç bir dönem olan sonbaharda Edirne'den ayrıldıktan sonra, Rumeli'den gelen takviyelerle Serez'de toplandı oradan Teselya üzerinden Attika bölgesine (Atina Dükalığı'nın toprakları) girdi. Teb'de Atina Dükası Nerio ve birlikleri de Türk ordusuna dahil oldu. Minciye'de kamp kuran Türk ordusu mancınık ve toplardan oluşan kuşatma gereçlerini de düzene soktu ve Korint Kıstağı boyunca tahkim edilmiş Heksamilyon (Kerme) surlarının önüne 27 Kasım'da ulaştı. Mora Despotu Konstantinos da tüm birlikleriyle surların gerisinde savunma pozisyonu almıştı.

Konstantinos bu aşamada II. Murad'a bir elçi göndererek Atina Dükalığı topraklarının idaresine verilmesini talep etti. Bu talebi reddeden II. Murad, Geranea Dağı civarında karargahını kurarak bir süre Konstantinos'un itaat etmesini bekledi. Kendisine bu yönde teminat vermiş Turahan Bey'e kızsa da, Turahan Bey'in kuvvetli bir hücumla surların düşürülebileceği telkini üzerine taarruz kararı aldı (4 Aralık).

İlk üç gün toplar ve mancınıklarla surlar dövüldü. Ardından üç günlük hazırlıktan sonra 10 Aralık'ta genel taarruz başladı. Yeniçeriler büyük oranda tahrip edilmiş surlarda tutunmayı başarıp sancaklarını dikince yoğun ateş karşısında kayıplara uğramış Rum ordusu bozgun halinde çekilmeye başladı. Despotlar Konstantinos ve Thomas Mistra yönünde kaçtılar. Surları aşan Türk ordusu geri hattaki dağlara sığınmaya çalışan yaklaşık 1.000 Rum askerini kılıçtan geçirdi, savunmasız kalan Korint'i yaktı ve batıya (Konstantinos'un merkezi Klarentza'ya) doğru eski Achaea Prensliği'nin topraklarında (yarımadanın kuzeyi) ilerlemeye başladı. Emrine 7.000 asker verilen Turahan Bey ise yarımadanın istilasıyla görevlendirildi.

II. Murad kıyı şeridini izleyerek Patras'a ulaştı ve burayı kuşattı. Şehirdeki 4.000 kişi öldürüldü ve şehir ateşe verildi. Patras Kalesi ise bir süre direndi. Kale kuşatılırken yarımadadaki istilasından dönen Turahan Bey tekrar Tük ordusuna katıldı (kaynaklara göre beraberinde 60.000 esir getirmişti). Bunun üzerine kış koşullarında ordusunu yıpratmamak isteyen II. Murad, seferin hedefine ulaştığına da kanaat getirerek Mora'dan çekildi.

Mora Despotu Konstantinos Paleologos

Mora Despotluğu'nun kesin yenilgisiyle sonuçlanan bu harekât sonucunda, Despot Konstantinos II. Murad'ın öngördüğü koşullarda bir Ahidnâme'yi kabule razı oldu. Buna göre;

• Mora Despotluğu Haraçgüzar devlet olarak Osmanlı Devleti'ne yıllık cizye verecekti.
• Osmanlılar 60.000 esiri beraberlerinde götüreceklerdi. Ancak, seçkin olanların fidyeleri Despotlar Konstantinos ve Thomas tarafından derhal ödenecekti.
• Atina Dükalığı yeniden Osmanlı Devleti'ne bağlı devlet olacaktı.

Bu şekilde Attika ve Mora bölgesinin Osmanlı Devleti'ne bağlılığı kesinleşti (bu durum 12 ilâ 14 yıl daha sürecek, Fatih Sultan Mehmed 1458 ve 1460 yıllarındaki Mora seferleriyle bölgeyi tamamen Osmanlı topraklarına ilhak edecekti).

II. Murad güneyinde asayişi sağladıktan sonra önce Hristiyan donanmasına iki gemiyle katkıda bulunmuş Osmanlı Devleti'ne bağlı devletlerden Ragusa Cumhuriyeti'ni yıllık vergisini 500 düka altından 1.000'e çıkararak cezalandırdı.

1447 yılından itibaren ise, bir süredir İskender Bey'in önderliğinde Osmanlı Devleti'ne karşı direnmeye başlamış olan Arnavutlar üzerinde hakimiyet kurmaya yöneldi.

Mora Despotu Konstantinos Paleologos ise 1449'da Bizans İmparatoru XI. Konstantinos olarak tahta çıktı ve son Bizans İmparatoru olarak İstanbul'un Fethi sırasında öldü.

• "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, cilt 26 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• İslam Ansiklopedisi, "Murad II" maddesi, Müellif: Halil İnalcık
• "Medieval Greece and the empire of Trebizond, A.D. 1204-1461", Geroge Finlay, Clarendon Press, 1877, s. 248-2516 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "The Late Byzantine Army: Arms and Society, 1204-1453", Mark C. Bartusis, University of Pennsylvania Press, 2015