Millî Mensucat

Millî Mensucat, Adana'daki tarihi dokuma fabrikasıdır.

Adana'nın Seyhan ilçesine bağlı Döşeme Mahallesi'ndedir .Türkiye'nin tarihindeki 7., Adana'nın ise 1. tekstil fabrikasıdır. Kültür varlığı endüstri mirası' olarak tescilli bir yapıdır.[1]

Tarihçe

1907'de Ermeni Simyonoğlu evlatlarından Aristidi Kozma tarafından Simyonoğlu Fabrikası adıyla kurulmuştur. Diğer azınlıklar ile birlikte Kozma, şehri terkedince fabrika Hazine'ye geçmiş ve İttihat ve Terakki Yönetimi tarafından adı Millî Fabrika' olarak değiştirilmiştir. Fransızlar, şehri işgal edince fabrika eski sahiplerine geçmiştir.

Atatürk'ten Adana'daki sahipsiz fabrikaları yeniden canlandırma buyruğunu alan Kayserili tüccar ve Adana milletvekili Nuh Naci Yazgan, 1924’te milletvekilliğinden istifa ederek Adana'daki sanayi hamlesinin öncülüğünü üstlendikten sonra 1927'de dönemin diğer işadamları Mustafa Özgür, Nuri Has, Seyit Tekin ile birlikte fabrikayı Hazine'den satın almış ve adını Millî Mensucat olarak değiştirmiştir. Burada üretilen "Aslan" marka vater ve ekstra iplikler, ülkede büyük talep görmüştür.

1944 yılında fabrikanın dört ortağından her birine 300 bin TL. Varlık Vergisi kondu ve fabrikaya pamuk temin eden Hacı Ömer Sabancı da fabrikaya ortak tayin edildi.[2]

Fabrika, 1978 yılında bu kez biriken borçları nedeniyle tekrar Hazine'ye geçmiş ve üretime ara verilmiştir. 1983'te Turgut Özal'ın direktifiyle Gaziantepli iş adamı Mehmet Özüzümcü'ye 49 yıllığına kiraya verilen fabrikanın adı "Milsan Mensucat" olarak değiştirilmiştir.

Yazar Orhan Kemal, Millî Mensucat fabrikasında uzun yıllar memurluk yapmış ve fabrika romanlarına esin kaynağı olmuştur. Yazarın ünlü romanı “Murtaza”, Millî Mensucat fabrikasının gece bekçisidir.[3][4]

Fabrika, Mustafa Özgür'ün torunu Fatih Özgür'ün de katkıları ile[5] Kültür ve Turizm Bakanlığı, Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü'nün, verdiği kararla 'Kültür varlığı endüstri mirası' olarak tescillenmiştir.

Fabrikanın Çocuk, Mozaik ve Arkeoloji Müzesi 'ne dönüştürülmesi için 2013 yılında çalışmalar başlatılmıştır; daha sonra Kent, Tarım, Sanayi ve Etnografya Müzesi, resim ve sanat galerilerinin ilavesiyle büyük bir müze kompleksine dönüştürülmesi planlanmaktadır. Müzenin inşaatı şu anda sürmektedir.[6]

Kaynakça
  1. Bekçi Murtaza'nın Fabrikası Kurtuldu, Hürriyet Gazetesi, 17.09.2006
  2. Varlık Vergisi için bir valiz altın bozdurduk, Sabah Gazetesi, 20.03.2002
  3. Mediha Olgun Karaca, Ünlü yazarın esin kaynağı olan ve bir süre de memurluk ve katiplik yaptığı Adana’daki fabrika çürümeye terk edildi, Halka ve Olaylara Tercüman gazetesi, 20.12.2004
  4. "Mehmet Narlı, 30.Ölüm Yıldönümünde Orhan Kemal ve "Murtaza", Varlık Dergisi, Temmuz 2001". 21 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2014.
  5. http://www.radikal.com.tr/ekonomi/bekci-murtezanin-fabrikasi-kurtuldu-791975/
  6. "Orhan Kemal'in çalıştığı fabrika müze kompleksi oluyor, Zaman gazetesi, 17.01.2014". 29 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2014.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.