Mehmet Özgül (çevirmen)

Mehmet Özgül 1936 yılında Nevşehir, Avanos’ta doğmuştur. Lise eğitimini Kuleli Askeri Lisesi’nde aldıktan sonra, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Rus Dili ve Edebiyatı bölümünden 1959 yılında mezun olmuştur. Sonraki yıllarda Gazi Eğitim Enstitüsü’nde, İngiliz Dili ve Edebiyatı eğitimi almıştır. Yüksek lisansını 1969 yılında Amerika Georgetown Üniversitesi'nde uygulamalı dil bilimi dalında yapmıştır.[1]

1963-67 yılları arasında Genelkurmay Başkanlığı’nda Rusça çevirmen olarak çalışmıştır. Kariyerinde belirli dönemlerde Rusça ve İngilizce öğretmenliği yapmıştır. 1979 yılında askeriyeden albay olarak emekli olmuştur. İlk olarak 1960 yılında Varlık Yayınları için Çehov çevirisi yapmıştır. Emekli olduktan sonra bu alanda yoğunlaşmıştır. 1998 yılında Çehov’un bütün öykülerinin, 2006'da bütün oyunlarının Türkçeye çevirisini tamamlamıştır.

Özgül'e, 1981 yılında, Türkiye Yazarlar Sendikası tarafından Hasan Ali Ediz Çeviri Ödülü verilmiştir. Ödül Türkiye'nin tek çeviri bilimi ödülü olmakla birlikte sadece iki kişiye verilmiştir. 1984 ve 1987 yıllarında Rus Yazarlar Birliği'nin davetlisi olarak Uluslararası Çevirmenler Konferansına katılmıştır. Ayrıca Mehmet Özgül Çevbir Haysiyet Kurulu’na başkanlık yapmaktadır.[2]

Mehmet Özgül, Çehov, Tolstoy, Dostoyevski, Gogol gibi klasik Rus edebiyatı çevirileri yanı sıra, İlya Ehrenburg, Konstantin Simonov, Yevgeni Yevtuşenko, Cengiz Aytmatov, Fazıl İskender, İlya İlf, Yuri Buyda, Yevgeni Petrof veLyudmilla Ulitskaya gibi çağdaş Sovyet dönemi ve Rus yazarlarından yaptığı elliye yakın çevirilerle tanınmaktadır. Usta çevirmen Özgül, ayrıca yazar olarak bir de kitap çıkarmıştır.[3]

Yazarın çevirdiği elliye yakın eser alfabetik sıraya göre şöyledir[4][5][6][7][8]

• “Afacanların Şenliği” - Sergev Mihalkov (Can Yayınları)
• “Aile Mutluluğu” - (İletişim Yayınları)
• Al Yazmalım, Selvi Boylum Erken Gelen Turnalar Fuji - Yama Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek (Cengiz Aytmatov)
• “Altın Buzağı” (Ilf ile Petrov)- (Evrensel Yayınları)
• “Anton Çehov - Bütün Oyunlar” - 3 Cilt (Cem Yayınları)
• “Askerin Oğlu” (Cengiz Aytmatov)
• “Beyaz Geceler” Fyodor Mihailoviç Dostoyevski - (İletişim Yayınları)
• “Beyaz Gemi/Toprak Ana/Deve Gözü/İlk Öğretmen” Cengiz Aytmatov -(Cem Yayınevi)
• “Bir Daha Görüşmeyeceğiz” Lopatin'in Notları (Konstantin Simonov)- (Gendaş Yayınları)
• “Bir Delinin Güncesi” Nikolay Gogol- (Can Yayınları)
• “Budala 1-2” (Fyodor Mihailoviç Dostoyevski)
• “Cemile” (Cengiz Aytmatov)
• “Çik ve Puşkin” (Fazıl İskender)- (Dünya Yayınları)
• “Doktor Çehov'dan Öyküler” - Çehov (Can Yayınları)
• “Düello - Bütün Öyküleri- 6” Anton Çehov (1891-1893) - (Everest Yayınları)
• “Eczacının Karısı Anton Çehov- Bütün Öyküleri-3” (1886) - (Everest Yayınları)
• “Efendi İle Uşağı” (Lev Tolstoy) - (İletişim Yayınları)
• “Elveda Gülsarı” (Cengiz Aytmatov)
• “Entipüften Bir Adam - Bütün Öyküleri-2” Anton Çehov (1885-1886) - (Everest Yayınları)
• “Gün Uzar Yüzyıl Olur” (Cengiz Aytmatov)
• “İvan Denisoviç'in Bir Günü” Aleksandr Soljenitsin- (Cem Yayınları)
• “Ivan Ilyiç'in Ölümü” (Lev Tolstoy)
• “Kafkas Öyküleri” - (Da Yayınları)
• “Kara Keşiş - Bütün Öyküleri-7” Çehov (1893-1895) - (Everest Yayınları)
• “Kırlarda Bir Gün” - Çehov (Everest Yayınları)
• “Korkunç Bir Gece” - Çehov (Can Yayınları)
• “Kreçetovka İstasyonu`nda Bir Olay” Aleksandr Soljenitsin - (İletişim Yayınları)
• “Makar Çudra” - Gorki (Evrensel Yayınları)
• “Marangozun Köpeği” (Anton Çehov)- (Cem Yayınları)
• “Marusya” - (Cem Yayınları)
• “Medeya Ve Çocukları” - Liyudmila Ulitskaya (Doğan Kitap Yayınları)
• “Memurun Ölümü - Bütün Öyküleri-1” Anton Çehov (1880-1884) - (Everest Yayınları)
• “Mujik” - (Evrensel Yayınları)
• “Neva Caddesi” Nikolay Gogol - (Can Yayınları)
• “On İki Sandalye” - Ilya Ilf ve Yevgeni Petrof (Evrensel Yayınları)
• “On Üç Pipo” (İlya Ehrenburg)
• “Palto” (Nikolay Vasilyeviç Gogol)
• “Petersburg Öyküleri” Nikolay Vasilyeviç Gogol- (İş Bankası Yayınları)
• “Polikuşka” Lev Tolstoy - (Can Yayınları)
• “Rus Öyküleri : Babil Kitaplığı 21” Jorge Luis Borges , (Dost Kitabevi)[9]
• “Savaş Günleri” - (Gendaş Yayınları)
• “Savaşsız Yirmi Gün” Lopatin'in Notları (Konstantin Simonov) - (Gendaş Yayınları)
• “Seçilmiş Öyküler” - (Cem Yayınları)
• “Sıfır Treni” Yuri Buyda- (Doğan Kitap Yayınları)
• “Taras Bulba” Nikolay Gogol - (Everest Yayınları), (Can Yayınları)
• “Tröst” (İlya Ehrenburg)
• “Uysal Kız” Düşsel Bir Öykü (Fyodor Mihailoviç Dostoyevski)- (Can Yayınları)
• “Üç Ölüm” Lev Nikolayeviç Tolstoy- (İletişim Yayınları)
• “Yaşama Tutkusu” - Vasili Suksin (Cem Yayınevi)
• “Yeraltından Notlar” - Fyodor Mihayloviç Dostoyevski (İletişim Yayınları)
• “Yoksul Akrabalar” - Liyudmila Ulitskaya (Doğan Kitap)
• “Yüz Yüze” (Cengiz Aytmatov)

• Abhaz Azeri Edebiyatından Seçmeler - Cem Yayınevi[10]