M151 MUTT

1951 yılında Ford Motor Company ABD Ordusunun açtığı 1/4 ton 4x4 İngilizce Military Utility Tactical Truck (kısaca MUTT) (Türkçesi Çok Amaçlı Askeri Taktik Aracı) ihalesini kazanmıştır. Bu araçlar ordu tarafından Kore Savaşında kullanılan M38 ve M38A1 modellerinin yerini alacaktı. M151 'MUTT' tasarımı Birleşik Devletler Ordonat Kamyonet ve Otomobil Komutanlığı gözetiminde sürdürüldü. Çalışmalara 1951 yılında başlandı ve 1950'li yıllarda içerisinde birçok deneme aracı üretildi.

Bununla beraber kendisinde önceki modellere benzeyen basit hatları ve aynı ölçülere sahip olsa da M151 gerçekte tamamiyle farklı bir tasarıma sahipti.Bu farklılıklar sırasıyla şunlardı: İlk olarak kendinden önceki jeepler gibi araç içerisinde dört kişilik mürettebat (buna şoförde dahil) ve bunlara ait teçhizat için yer bulunmaktaydı. Ancak kendinden önceki jeeplerin aksine şasesi farklı çelik çerçevelerin civatalanması yerine tek bir parçadan oluşan monokok bir yapıya sahipti. Bu sayede M151 hem yerden daha yüksekte duruyor aynı zamanda ağırlık merkezi yere daha yakın bulunuyordu. Kendinden önceki jeepler ile aynı ağırlığa sahip olmasına az da olsa uzun, geniş ve içi daha ferahtı.

İkinci olarak araçta kullanılan yeni teknoloji ise süspansiyon sistemindeydi. Üzerinde sarmal yaylı ve her biri birbirinden bağımsız olarak çalışan süspansiyonlar bulunuyordu. Bu süspansiyon araca daha fazla sürat yapma, yol haricinde daha rahat manevra yapma şansı ve mürettebata çok daha fazla konfor sağlıyordu.

Üçüncü olarak savaş zamanı dışında üretildiğinden tasarımcıların aracı geliştirmeye yetecek zamanı bulunuyordu. Bu sayede aracı çok daha basit tasarlayan mühendisler sayesinde herhangi bir hasar durumunda araç düz veya yıldız tornavida, ½ inçlik anahtar ve biraz kablo yardımı ile kolayca tamir edilebiliyordu.

M151in tasarımı ve geliştirilmesi her ne kadar Ford firması tarafından yapılmış olsa da daha sonra üretilen M151A2 modeline ait anlaşmaları Kaiser Jeep ve AM General Corp firmaları kazanmıştır.

Üzerinde herhangi bir aksesuar olmadan teslim edilen araçlara daha sonra iletişim cihazları takılıyordu. Özel olarak geliştirilen anten bir tampondan diğerine doğru yay şaklinde takılıyor ve VHF bandı radyo sinyallerini kullanıyordu.

İlk olarak Vietnam Savaşı sırasında görev alan MUTT lar 1980'li yıllar sonuna kadar Amerikan Otrdusunun her türlü harekatında aktif görev aldı. Daha sonra yerini Humvee araçlarına bıraktı. Bununla birlikte kendisinden çok daha büyük ve ağır olan Humvee araçlarına nazaran MUTT un bazı avantajlarıda bulunuyordu. Örneğin C-130 kargo uçağının içine sığacak veya CH-53 ağır nakliye helikoteri ile taşınabilecek kadar hafifti. Bu sebepten Birleşik Devletler Deniz Kolordusu 1999 yılına kadar M151 FAV (Fast Attack Vehicle Türkçesi→ Hızlı Saldırı Aracı) modelini ( örneğin Kosovada, 3/8 BLT, 26 MEU) kullanmıştır. Günümüzde halan kolordu bünyesinde bu araçlardan bulunmaktadır.

M-151 serisine ait birçok araç 15 farklı NATO ülkesine satılmıştır. Bunlar haricinde Lübnan, İsrail, Filipinlerde bulunmaktadır.Sonuç olarak dünya çapında 100 ülkede bu araç kullanılmaktadır.

Araç sivil amaçlı olarak satılmadı. Bunun en önemli sebep aracın federal karayolu kanunlarına uymamasıydı. Çünkü araç bazı kazalarda yoldan çıkarak devrilmişti. Buna sebep olarak birbirinden bağımsız olarak çalışan süspansiyon sistemi suçlanmıştır. Her ne kadar bun kazaların çoğu sürücü hatasından kaynaklansa da asıl sorun performansı arttırılan aracın tamamiyle buna hazırlanmamasıydı. Ama sonuçta yine suçlanan süspansiyonlar oldu. Yüksek hızlarda arkası boş olarak ilerleyen aracın arka süspansiyonları aracı gereğinden fazla zıplatmakta ve bu yüzden direksiyon kontrolü kaybolmaktaydı. Çözüm olarak sürücü arabanın arka koltukların altına mühimmat sandıkları yerleştirmekteydi.

Bu sorun yeniden tasarlanan arka süspansiyonlar takılan M151A2 modelinde tamamiyle ortadan kaldırılmıştır. Buna rağmen sosyal sorumluluk ve politik baskılardan ötürü ABD Sasunma Bakanlığı M151 serisi arabaların otoyolda kullanılamayacağını belirtmiştir.

M151

• M151 (1960) – İlk üretilen model.
  • M718 – Ön cephe cankurtaran modeli.
• M151A1 (1964) – İkinci model: arka süspansiyonları değiştirilmiştir. Dönüş lambaları ön tampona takılmıştır.
  • M151A1C - M151A1C 106 mm geri tepmesiz top ile silahlandırılmıştır. Bu silaha ait altı mermi ve aletleride taşımaktaydı. Araç içeriinde sürücü dahil iki kişilik mürettebata yetecek kadar alan bulunmaktaydı. 442 kmlik menzile sahipti.
  • M151A1D – Taktiksel nükleer modeli.
  • M718A1 – Ön cephe cankurtaran modeli.
• M151A2 (1970) - A2 modeli önemli ölçüde geliştirilen ve dönüşlerde çok daha güvenli arka süspansiyonlara sahipti.MUTT sonunda 1970'li, yıllarda birçok Alman arabasında kullanılan başarılı süspansiyonlara benzer bir sisteme sahipti. Dönüş sinyalleri değiştirildi.
  • M151A2 FAV – Hızlı saldırı aracı
  • M151A2 TOW - TOW ile silahlandırılmış modeli.
• M825 - M40 105mm Geri tepmesiz tüfekle silahlandırılmış modeli.
• M1051 – Deniz Kolordusu tarafından kullanılan itfaiye aracı.
• MRC108 – Çok bantlı iletişim araçları takılı İleri Hava Kontrol modeli.

Wikimedia Commons'ta Jeep M151 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• M151 at GlobalSecurity.org6 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TheM151Mutt.com3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Ford M151 Geocities.com
• Ken's Muttpage
• IDF m151's Jeepolog.com15 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

• FMC XR311