Kurapatı

Kurapaty, Stalin dönemindeki Büyük Temizlik sırasında 1937-1941 yıllarında Beyaz Rusya’da çok sayıda insanın katledildiği ve toplu mezarlarının bulunduğu Minsk dışındaki ağaçlık bir arazidir.

Burada ne kadar insanın öldürüldüğü belirsizdir. 7binden 250bine kadar tahminler yapılmaktadır. 1988'de Zyanon Pazniak ve Yauhen Smyhaliou'nun Kurapaty’de işkence görüp öldürülen binlerce kişi hakkında yazdıkları makalenin "Litaratura i Mastactva" (Edebiyat ve Sanat) gazetesinden yayınlanması ile toplu mezarların varlığı duyulmuştur.[1] İddialarına göre 1937-1941 arasında her gece gizli polis teşkilatı NKVD Kurapaty’e birilerini götürüp orada vurmuştu.[2] Toplu idamlar Beyaz Rusya halkını derinden etkiledi. Tüm baskılara rağmen 30 Ekim 1988’de büyük bir gösteri düzenlendi.[2]

Cinayetlerin Sovyet gizli polisi mi yoksa bölgeyi 1941’de işgal eden Alman güçleri tarafından mı işlendiği belirsiz kalmış; 1989’da kurulan hükümet komisyonu yayınladığı araştırma raporunda Sovyet Gizli Polisi tarafından öldürülen 30bin kişinin mezarı olduğu açıklandıktan sonra 1994’te kurulan bir sivil komisyon, öldürülenlerin çoğunlukla Avrupalı Yahudiler, cinayetleri işleyenlerin ise Almanlar olduğunu açıklamıştır.[3] 1997 ve 1998’de yürütülen soruşturmalar ise ilk raporu doğruladı.[3]

Kurapaty ormanında öldürülenler anısına Beyaz Rusya Yahudileri tarafından 2004 yılında bir anıt dikilmiştir. Her yıl Kasım ayında (“Dziady” denilen geleneksel ataları anma gününde) yüzlerce kişi tarafından ziyaret edilmektedir.[2]