Keloğlan Mağarası
Keloğlan Mağarası, Acıpayam ilçesine bağlı Dodurgalar kasabasının sınırları içerisinde bir mağaradır. Mağaranın bulunduğu nokta, Denizli-Antalya karayoluna 3 km mesafededir. Mağaranın gezi alanı 145 metredir.
Keloğlan Mağarası, 1990’a kadar kimsenin dikkatini çekmemiş, sadece çobanların bildiği, herhangi bir amaçla kullanılmayan bir konumda iken; Denizli Valiliği ve Dodurgalar Belediyesi'nin Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğüne yaptıkları başvuruları ile MTA tarafından etüdü (MTA Uygulama Projesi) yapılmış ve turizme açılmasına karar verilmiştir. Mağara, doğal görünümünü muhafaza etmiştir.
Mağaranın mülki hudut olarak ve idari yönden bağlı olduğu Dodurgalar kasabası ise, Acıpayam (Karaağaç) Ovası'nın güneydoğusundadır. Ovanın "Yaka Bucağı" adı verilen bölümünde, Eşeler Dağı'nın güney yamacında yer almaktadır. Dodurgalar Kasabası, özellikle yaz döneminde yoğun turistik yolcu akışı olan Denizli-Antalya karayoluna (Uluyol) da beş km mesafededir. Son 15-20 yıl boyunca ise Kasaba halkından bazı aileler, yaz evlerini Uluyol boyuna, kıyısından Uluyol'un geçtiği Banraz Burnu civarına ve Bostanköy ovasına yapmışlardır. Bu nedenle Kasabanın doğal uzantısı Antalya karayoluna ulaşmış olup, Kasabanın Bostanköy veya Uluyol adı verilmesi uygun olacak yeni bir mahallesinin oluşumu da hızlanmıştır. 2003 yılında turizme açılan ve Türkiye’de turizme açık 14 mağaradan biri olan Keloğlan(lar) Mağarası, Dodurgalar’dadır. Mağara; Bucakiçi Mevkiindeki Köyyeri denilen muhitin hemen batısında yükselen Karadağ’ın Keloğlanlar Yakası adı verilen yamacında bulunmaktadır. Mağaranın bulunduğu yamaç, Gündoğu'ya bakar. Kireçli anakayalardan oluşan Batı Akdeniz Toroslar'ı üzerinde bulunan Dodurgalar kasabası ve yakın çevresi, doğal olarak mağaralar bakımından oldukça zengindir.
Mağara içideki hava, nemli ve sıcaktır. İlmî yayınlarda yaygın olarak belirtildiği üzere; karstik yapıdaki anakaya ve topraklardan, içinde kireç bulunan su damlacıklarının uzun yıllar boyunca oluşturduğu sarkıt ve dikitlerin bulunduğu mağara ortamları astım ve bronşit gibi hastalıkların tedavisinde de kullanılmıştır.
Mağaranın bol çatlaklı yapısı karstlaşmaya son derece uygundur. Jura-kratase ve kireç taşları içinde gelişen mağara, birçok damlataş sütunları ile birbirine geçen çok sayıda odacığa ayrıldığından girintili çıkıntılı bir yapıya sahiptir. İçerisinde çatlaklar boyunca gelişmiş damlataşlar (sarkıt, dikit, sütun duvar ve örtü damla taşları) yoğun olarak bulunmaktadır. Damlataş sütunları ile küçük odacıklara bölünmüş, tek bir salondan meydana gelen ve dar bir girişi olan mağara; nemli ve ılık bir havaya sahiptir. 1998 yılında yapılan tespitlerde, dış ortam sıcaklığı 32 santigrat derece ve mutlak nemin % 65 olduğu görülmüştür.
Yeni keşfedilen ve kasabaya iki km mesafede, Muza mahallesi yolu üzerinde bulunan ve el değmemiş ikinci Aslanlı İni de; ulaşım, mağara içi ve çevresi alt yapı hizmetleri sağlanarak turizme kazandırılmayı beklemektedir. Sözü edilen yeni mağaranın bitişiğinde yer alan eski Aslanlı İni de, 1989 yılında İzmir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 3. derece sit alanı olarak ilan edilmiştir.
Mağaraya girildiğinde büyük bir galeri ile karşılaşılır. Galeri boyunca mağarada binlerce yıl boyunca oluşan sarkıtlardan, makarna tabir edilen ince sarkıtlar ve dantel sarkıtlara kadar çeşitli örnekler mevcuttur. Tavandan damlayan suların oluşturduğu sarkıt ve dikitlerin birleşerek oluşturdukları sütunlar ile traverten oluşumlar, mağaraya ayrıca gizemli bir atmosfer kazandırır. İlaveten, tavandaki geniş çatlaklardan kaynaklanan büyük sarkıtların dikitlerle ve birbirleri ile birleşmesi sonucu, mağaranın içinde doğal duvarlarla ayrılmış odalara benzer bölmeler oluşmuştur.
Kaynakça
- Akıncı, S., Sarıtaş, M., ve Kazdağlı, C., (2003): Meraklı Gezginlerin Yeni Uğrak Yeri İlgi Topluyor: Keloğlan Mağarası. Denizlim (Denizli Ekonomi, Tarih, Sanat, Kültür ve Magazin Dergisi)-1, s. 54-57.
- Dağdaş, Said, Ay, Muhammed, ve Dağdaş, Ayşenur, (2005): Denizli–Acıpayam - Dodurgalar Kasabası ve Yakın Çevresinin Turizm Potansiyeli (Keloğlan Mağarası Örneği). Ulusal Mağara Günleri Sempozyumu, 24-26 Haziran 2005 Beyşehir, s. 255-273, 310 s.
- MTA, (1998): Dodurgalar Mağarası Uygulama Projesi Raporu.
- Ozansoy, C., ve Mengi, H., (2006): Mağara Bilimi ve Mağaracılık, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları- 235, s. 294-300.
- Törk, K., ve ark., (2005): Türkiye Mağaraları, Ulusal Mağara Günleri Sempozyumu, 24-26 Haziran 2005, s. 31-46, 310 s.