Kaunas Kalesi

Kaunas Kalesi (Litvanca: Kauno tvirtovė, Rusça: Кοвенская крепость) Litvanya, Kaunas'ta bulunan askerî kale kompleksi. Kaunas kentini başkent Vilnius kentine bağlayan iki ırmak olan Neman ve Neris'in birleştiği noktadadır. Rus İmparatorluğu'nun 1882 ila 1915 yılları arasında batı bölgelerinin hakimiyetini elinde tutmayı amaçlayıp yapılandırdığı ve yenilediği stratejik bir savaş yapısıdır. 1887'de kalede yapılan tadilatla birlikte Kaunas Kalesi birinci sınıf bir stratejik merkez haline gelmiştir. I. Dünya Savaşı yıllarında bu kompleks, 65 km²'lik bir alanda önemli bir ulusal savunma merkezi konumunda, önem arz etmiştir.[1]

Dokuzuncu Kale bölümünün altında bulunan uzun bir tünel.

Kaunas Kalesi
Litvanya
Kalenin 19. yüzyılda çizilen planı.
Yapı bilgisi
Bugünkü sahibi	Rus İmparatorluğu (1882-1915) Alman İmparatorluğu (1915-1918) Litvanya (1918-1940, 1990-şimdi) Sovyetler Birliği (1940-1941, 1944-1990) Nazi Almanyası (1941-1944)
Yapı tarihi
İnşası	19.-20. yüzyıllar
Malzemeleri	Tuğla, betonarme
Garnizon bilgisi
Muharebeler/ Savaşlar	I. Dünya Savaşı II. Dünya Savaşı

Rusya'nın batı bölgelerinin güvenliğini sağlama teşebbüsü sonucu; Letonya, Ukrayna ve Belarus'da kaleler inşa edilmiştir. Litvanya'da da bir kale inşa etme fikri 1796'da ortaya atılmıştır.[2] Ancak Napolyon Fransası tarafından istila edilebileceğinden çekinilmiştir.[3] Bu yıllarda Napolyon'un ordusu Grande Armée Kaunas yakınlarındaki Nemunas'a kadar rahat bir şekilde ilerlemiştir. Ruslar, Moskova'nın Fransızlarca işgal edilebileceği endişesine kapılmıştır.[4] Bu yüzyılın ikinci yarısında ise giderek Almanya İmparatorluğu ile sorunlar yaşanmaya başlanmıştır.[5] Kaunas; Vilnius ve Riga'ya batıdan gelebilecek saldırılar için kilit rol üstlenmiştir. Bölgeyi kontrol etmek amacıyla, Kaunas'ın bir askeri stratejik nokta olarak kullanılması görüşü Rus mercilerce kabul görmüştür. Rus yetkililer, bölgenin doğal şartlarının da elverişli olmasından yararlanmak için Kaunas'ta bir kale inşa etmeye karar vermiştir. Birçok gecikme yaşansa da, 7 Temmuz, 1879'da Çar II. Aleksandr burada bir kale yapılması için emir vermiştir.[1] Kalenin yapımına 1882'de başlanmıştır;[6] projede yaklaşık 4,000 işçi çalışmıştır. Kalenin tamamen bitmesi için 1917 tarihi öngörülmüştür.[7]

Kale 1915'te Almanya'nın Ruslara saldırması sonucu Almanlar tarafından kuşatılmıştır, kale bu kuşatmaya on bir gün dayanabilmiştir. Daha sonra I Dünya Savaşı yıllarında kale askeri önemini kaybetmiştir; kale modernize edilmediğinden barındırdığı vurucu güç çağın gereksinimlerini karşılayamaz hale gelmiştir. Bunun üzerine Almanlar kaleyi terk etmiş ve kale; bazı sivil toplum kuruluşları tarafından garnizon olarak kullanılmıştır.[8] II. Dünya Savaşı yıllarında, kalenin bazı bölümleri Naziler tarafından Sovyetler Birliği'ni engelleme, sorgulama yapma ve öldürülecek kişilerin infazı amaçlarıyla kullanılmıştır. Kaunas Kalesi'nde soykırım kurbanı 30.000 kişi dahil, yaklaşık 50,000 kişi idam edilmiştir.[9] Bugün kalenin bazı bölümleri yenilenmiştir. Dokuzuncu Kale adı verilen bölüm toplu katliam kurbanlarının anısına bir müzeye çevrilmiştir. Kale, Ruslar tarafından yapılan kalelerin; günümüze gelebilmiş en tipik örneklerinden biridir.[10]