Kastamonu Hükûmet Konağı

Kastamonu kenti saray yapılarından ilk kez 17. yüzyıl şeriyye sicillerinde bahsedilmektedir. Bu sicillerde bahsedilen saray yapısı birtakım eklemelerle ve onarımlarla 1833 yılında geçirdiği yangına dek kullanılmıştır. Bu tarihten sonra inşa edilen ve 1900 yılına kadar kullanılan ahşap hükûmet konağı da, eskimesi nedeniyle kullanılamayacak durumda olduğu için yıkılmasına karar verilmiştir. Yenisinin yapılmasına karar verilen hükûmet konağının projesi için Vedat Tek görevlendirilmiştir. İnşası 1901 yılında tamamlanan Hükûmet konağının açılış töreni, II. Abdülhamit’in tahta çıkış günü kutlamalarına denk getirilmiştir. Bina, Vali Enis Paşa tarafından hizmete açılmıştır.

3 katlı; yükseltilmiş bodrum kat üstünde iki kattan oluşan ve dikdörtgen planlı olarak tasarlanan bina, kâgir bir yapıdır. Plan şemasında, bina boyunca uzanan geniş bir koridor ve iki yanında odalar bulunmaktadır. Bina, eğimli arazide yerleştirilmiştir. Ön cephe, Cumhuriyet Meydanı'na tümüyle hakimdir. Yapının tasarımı, genel kurgusu bakımından Avrupa’da o yıllarda yapılan resmi yapıların şemalarını ve akademik kuralları izlemiştir; ama Vedat Tek, belirli kemer biçimlerinin nerede-nasıl kullanılacağını ve Osmanlı kamu binalarının nasıl formatlanacağını gösteren bir formül ortaya koymuştur.

Binanın giriş bölümünde, iki yanda küçük, ortada büyük sivri kemer bulunan revaklı bir giriş tasarlanmıştır. Binaya giriş yüksek bir merdivenle sağlanmaktadır. Yaklaşık iki kat yüksekliğini kullanan bu merdiven, Vedat Tek’in klasik ‘podio’ motifini etkili bir tasarım ögesine dönüştürdüğünü gösterir ve binaya beklenmedik bir anıtsallık kazandırır. Yapının topoğrafyadaki konumlanışı, arazide yer alan eğimin etkisi, binada kullanılan bir kat yüksekliğindeki giriş merdiveni gibi unsurlar, yapının anıtsal etkisini artırmaktadır.

2002 tarihinden itibaren tarihi konağın giriş katı Kent Tarihi Müzesi olarak Türkiye'nin dokümantasyon adına ilk kent tarihi arşivi yapan yerlerden biri oldu.[1] Dönemin Valiliğin girişimleri ile halkın bağışladığı belge ve objelerle kurulan kent müzesi Kastamonu'ya ilişkin her türlü fotoğraf, kitap ve arşiv bilgilerinin yanında dijital arşiv hizmeti de veriyor.