Hüsnü Mübarek
Muhammed Hüsnü Said Mübarek (4 Mayıs 1928, Minufiye - 25 Şubat 2020, Kahire), Mısırlı asker ve siyasetçi. 1981-2011 yılları arasında Mısır cumhurbaşkanı. 2011'in Ocak ayında başlayan yaygın halk gösterilerinden sonra, önce 10 Şubat 2011 tarihinde yetkilerini yardımcısı olan Ömer Süleyman'a devretti, ertesi gün de görevinden istifa etti.[1]
| Muhammed Hüsnü Said Mübarek محمد حسني سيد مبارك | |
|---|---|
 | |
| Mısır Cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 14 Ekim 1981 - 11 Şubat 2011 | |
| Başbakan | Ahmed Fuad Muhiddin Kemal Hasan Ali Ali Lütfi Mahmud Atıf Sıtkı Kemal Ganzuri Atif Ebeid Ahmed Nazif Ahmed Şefik |
| Başkan Yardımcısı | Ömer Süleyman |
| Yerine geldiği | Sufi Ebu Talib (Geçici) |
| Yerine gelen | Muhammed Hüseyin Tantavi (Geçici) |
| Mısır Başbakanı | |
| Görev süresi 7 Ekim 1981 - 2 Ocak 1982 | |
| Başkan | Sufi Ebu Talib (Geçici) |
| Yerine geldiği | Enver Sedat |
| Yerine gelen | Ahmed Fuad Muhiddin |
| Mısır Cumhurbaşkanı Yardımcısı | |
| Görev süresi 16 Nisan 1975 - 14 Ekim 1981 | |
| Başkan | Enver Sedat |
| Yerine geldiği | Hüseyin eş-Şafi |
| Yerine gelen | Ömer Süleyman |
| Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 16 Temmuz 2009 - 11 Şubat 2011 | |
| Yerine geldiği | Raúl Castro |
| Yerine gelen | Muhammed Hüseyin Tantavi (Geçici) |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 4 Mayıs 1928 Kafr-El Meselha, Minufiye, Mısır Krallığı |
| Ölüm | 25 Şubat 2020 (91 yaşında) Kahire, Mısır |
| Partisi | Ulusal Demokrat Parti |
| Mesleği | Asker, siyasetçi |
| Dini | Sünni İslam |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Mısır |
| Hizmet yılları | 1950-1975 |
| Rütbesi | Hava Mareşali |
| Birimi |  Mısır Hava Kuvvetleri |
| Komutası | Kahire Batı Hava Üssü Beni Suef Hava Üssü Mısır Hava Akademisi Mısır Hava Kuvvetleri |
Kahire'deki Mısır Askerî Akademisi'ni (1949) ve Bilbays'taki Havacılık Akademisi'ni bitirdi (1950). Sovyetler Birliği'nde ileri uçuş ve bombardıman teknikleri konusunda öğrenim gördü. Mısır Hava Kuvvetleri'nde çeşitli görevler üstlendikten sonra 1966-69 arasında Hava Akademisi komutanlığını yürüttü. 1972'de Enver Sedat tarafından hava kuvvetleri komutanlığına getirildi. Ekim 1973'te İsrail'le yapılan Yom Kippur Savaşı'nın ilk günlerinde Mısır Hava Kuvvetleri'nin elde ettiği başarılarda önemli rol oynadı. Ertesi yıl mareşal oldu.
Nisan 1975'te devlet başkanı yardımcılığına atandı. Fas, Cezayir ve Moritanya arasında Batı Sahra'nın (İspanyol Sahrası) geleceğiyle ilgili anlaşmazlıkta arabuluculuk yaptı.
Devlet başkanlığı
6 Ekim 1981'de Enver Sedat'ın bir suikast sonucunda öldürülmesi üzerine devlet başkanı oldu. Bu görevde öteki Arap ülkeleriyle ilişkileri geliştirmeye çalıştı. 1982'de Lübnan'ı işgal eden İsrail'le yakınlaşma politikasından uzaklaştı. 1987'de altı yıllık ikinci bir dönem için, oyların yüzde 97'sini alarak devlet başkanlığına yeniden seçildi. 1989'da, Enver Sedat döneminde İsrail'le yaptığı barış antlaşması yüzünden Arap Birliği'nden çıkarılmış olan Mısır tekrar birliğe kabul edildi, merkezi de Kahire'ye taşındı.
1990-91'deki Körfez Bunalımı ve onu izleyen Körfez Savaşı sırasında Arap ülkeleri, İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü arasında başlıca aracı işlevini üstlendi. Suudi Arabistan'ın, uluslararası kuvvetlerin desteğine başvuru kararının desteklenmesinde öteki Arap ülkelerine öncülük etti.
Enver Sedat'a yapılan suikastın ardından Mısır Devlet Başkanlığına ve Ulusal Demokratik Parti'nin liderliğine seçilen Mübarek; 1987, 1993, 1999 ve 2005 yıllarında yapılan ve muhalefetin katılımının kısıtlandığı seçimlerde arka arkaya dört kez göreve seçildi.
26 Haziran 1995'te, Afrika Birliği Örgütü Zirvesi için gerçekleştirdiği Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa seyahati sırasında kendisine suikast girişiminde bulunuldu. İstihbarat raporlarına göre girişim, el-Kaide ile birlikte hareket eden ve Mısır'da faaliyet gösteren İslam Cemaati ile Mısır İslam Cihadı tarafından gerçekleştirilmiş ve Sudan hükûmeti ile ülkenin istihbarat servisleri tarafından desteklenmişti.[2]
Protestolar ve istifası
2011 yılında Tunus'ta başlayan Arap dünyası protestolarının 25 Ocak 2011'de Mısır'da da başlaması üzerine 10 Şubat 2011'de yetkilerinin çoğunu yardımcısı Ömer Süleyman'a devretti, 11 Şubat 2011'de ise görevini orduya ve anayasa mahkemesine devrederek istifa etti. İstifa ettikten kısa bir süre sonra tutuklandı ve yargılanmaya başlandı. Bir süre idamla yargılanmıştır.[3] 2 Haziran 2012 günü yardımcısı ile birlikte ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış, oğulları ile yargılanan birkaç kişi ise beraat etmiştir.[4] Kısa süre sonra Mübarek'in idam edilmesini isteyen göstericiler, Mübarek'in yargılandığı mahkeme önünde polisle çatışmışlardır.[5] Yaşanan gelişmeler üzerine Mübarek depresyona girmiştir.[6]
Mısır'ın en üst düzeydeki temyiz mahkemesi tarafından 2 Mart 2017'de hakkında beraat kararı verildi.[7] 24 Mart 2017'de serbest bırakıldı.[8]
Kaynakça
 |
Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var: |
- Ve Hüsnü Mübarek istifa etti
- Wright, Lawrence (2006). The Looming Tower (İngilizce). Alfred A. Knopf. ss. 13-131. ISBN 1-4000-3084-6. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- Mübarek, idamla yargılanacak!
- Mübarek müebbet hapse mahkûm oldu
- Mübarek’e müebbet Mısır’ı karıştırdı
- Mübarek'in sağlığı bozuldu
- "Egypt's Hosni Mubarak acquitted over 2011 protester deaths". 3 Mart 2017.
- "Egypt's Hosni Mubarak freed after six years in detention". BBC News (İngilizce). 24 Mart 2017. Erişim tarihi: 24 Mart 2017.
- "Devrik Mısır lideri Mübarek 91 yaşında öldü". Sputnik. 25 Şubat 2020. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020.
| Askerî görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Yahya Salih el-Aydaros |
Mısır Hava Akademisi Müdürü 1967–1969 |
Sonra gelen Mahmud Şakir |
| Önce gelen Ali Mustafa Bağdadi |
Mısır Hava Kuvvetleri Komutanı 1972–1975 | |
| Siyasi görevi | ||
| Boş Başka isim ile kullanılan makam Hüseyin eş-Şafi |
Mısır Cumhurbaşkanı Yardımcısı 1975–1981 |
Boş Sonraki tarafından düzenlenen makam Ömer Süleyman |
| Önce gelen Enver Sedat |
Mısır Başbakanı 1981–1982 |
Sonra gelen Ahmed Fuad Muhiddin |
| Önce gelen Sufi Ebu Talib Şablon:Sküçük |
Mısır Cumhurbaşkanı 1981–2011 |
Sonra gelen Muhammed Mursi |
| Parti siyasi görevi | ||
| Önce gelen Enver Sedat |
Ulusal Demokrat Parti Başkanı 1982–2011 |
Sonra gelen Ahmed Şefik |
| Diplomatik görevi | ||
| Önce gelen Moussa Traoré |
Afrika Birliği Örgütü Başkanı 1989–1990 |
Sonra gelen Yoweri Museveni |
| Önce gelen Abdou Diouf |
Afrika Birliği Örgütü Başkanı 1993–1994 |
Sonra gelen Zeynel Abidin bin Ali |
| Önce gelen Raúl Castro |
Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri 2009–2011 |
Sonra gelen Muhammed Hüseyin Tantavi Geçici |
| Ülkelere göre olaylar |
|
|---|---|
| Gruplar |
|
| Önemli insanlar |
|
| Etki |
|
| BM Kararları |
|
| Uluslararası tepkiler |
|
| Yurtiçi tepkiler |
|
| Ülkelerine göre kronolojiler |
|
| |
.svg.png.webp){kind=small} Mısır arması |  Mısır Cumhurbaşkanlığı bayrağı | ||
İtalik yazılanlar geçici olarak görev yapmışlardır | |||
| Hidivlik (1878-1914) | |
|---|---|
| Sultanlık (1914-1922) | .svg.png.webp){kind=small} Hidivlik
|
| Krallık (1922-1953) | |
| Cumhuriyet (1953-) | |
.svg.png.webp){kind=small}