Guillaume-Joseph Grelot

Günümüzde özellikle orijinal adı "Relation Nouvelle d'un Voyage á Constantinople" olan ülkemizde İstanbul Seyahatnamesi olarak yayınlanan kitabı ile tanınan Fransız gezgin ressam.[1][2] Aslen Fransa'nın Seine-et-Marne bölgesine bağlı Melun kasabasından olan Guillaume-Joseph Grelot yaklaşık 1630 doğumlu olup, 1680'den sonra kesin olarak bilinmeyen bir tarihte ölmüştür.[3] Grelot 1670'li yılların başında İstanbul'a gelmiş ve iki yıl kalmıştır. Burada kendisinden daha önce gelen Fransız gezgin ve mücevher tüccarı Jean Chardin ile arkadaş olmuş, daha sonra beraber İsfahan'a kadar yolculuğa devam etmiştir.

Ayrıntılı İstanbul panoraması cizimleriyle tanınan Guillaume-Joseph Grelot, Ayasofya ve Süleymaniye Camii'nin planlarını ilk defa çizen bunları batı'ya tanıtan ressam olarak da bilinmektedir.[4][5] Grelot eserini¸ “Majestelerinin¸ daima muzaffer ordularını oraya gönderdiğinde yararlanmak üzere¸ egemenliğine alacağı yerlerin hiç olmazsa şeklini kendilerine sunma” isteğiyle¸ XIV. Luis’ye sunmuştur. Eserinde İstanbul’un genel görünümü, sarayları, camileri, bahçeleri yanında dönemin Türk toplumunun yapısı ve günlük hayatın çeşitli yönleri hakkında oldukça detaylı bilgiler bulunmaktadır. Ayrıca anlatımlarını destekleyen gravürlerin yer alması¸ seyahatnâmenin değerini daha da artırmaktadır.[6]

İstanbul'un sakini olmayan ama İstanbul'u bilen diğer iki seyyah, Grelot'un bu kitabından ve kendileri gibi seyyah olan yazarından övgüyle bahsederler. Bunlardan biri olan F. Bernier "Yabancı ülkeleri gezen herkesin, Monsieur Grelot'nun bu kitapta yayımladığı resimler kadar yararlı işler yapmasını dilemek gerekirdi. Bana gösterdiği çizimler, önceden bulunduğum ve yanına yaklaşılması son derece güç mekanlara ait planlar, profiller gibi belirlenmesi en zor şeyleri bile büyük bir doğrulukla gözlemlediğini ortaya koymaktadır. İşte o nedenle, kendimi bu konuda onun hakkını teslim etmek zorunda hissediyor ve kamuoyuna, çizimlerde belirtilenlerin temsil ettikleri mekanlara son derece uygun olduğunu bildiriyorum." der. Bu seyyahlardan diğeri olan Gallant ise, "Monsieur Grelot'nun ortaya koyduğu mükemmel resimleri onaylamayı reddetmek yanlış olurdu. İstanbul'da, Ege Adaları'nda, Kıbrıs'ta ve Suriye'de gördüğüm yerleri, çok iyi ve doğal bir şekilde tasvir etmiştir. Bulunmadığım yerlere ait öteki resimleri inceledim; bunların da orijinallerinin gördüklerim kadar doğru olduklarına inanıyorum." demiştir.[7][8]

Topkapi Sarayı'nın Galata'dan panoramik görünümü. 1672, Grelot, İstanbul Seyahatnamesi.