Göz teması

Göz teması iki kişinin aynı anda birbirlerinin gözlerinin içine bakmasıdır. Bir tür sözel olmayan iletişim biçimidir ve sosyal davranış üzerinde büyük etkisi olduğu düşünülmektedir. Göz temasının sıklığı ve anlamı kültürler arasında farklılık göstermektedir.

Politik bir tartışma sırasında birbirlerinin gözlerinin içine bakan iki kişi.

Göz temasının sosyal anlamı

Göz teması ve yüz ifadeleri önemli sosyal ve duygusal bilgi içerir; insanlar, bazen farkında olmadan karşısındakilerin gözlerine ve yüzlerine olumlu ya da olumsuz ruh halini anlamak için bakar. Bazı durumlarda gözlerin karşı karşıya gelmesi güçlü duygular doğurur.

Dünyanın bazı bölgelerinde, özellikle Doğu Asya’da göz teması farklı uluslardan kişiler arasında yanlış anlamalara yol açabilir. İşteki amir ya da yaşlılar ile doğrudan göz teması kurmak ve bunu sürdürmek, sizin saldırgan ve kaba olduğunuzu varsaymalarına neden olur. Bu tepki Batı toplumlarındaki tepkinin tamamen karşıtıdır.

Göz teması kur yapmada, karşıdakinin bazı durumlarda ilgisini öğrenmek açısından önemli bir unsurdur.

Göz temasının etkinliği

Anne/çocuk göz teması

1985 yılında yapılan bir bilimsel araştırma üç aylık bebeklerin başkalarının bakışlarına görece duyarsız kaldıklarını önermiştir.[1] 1996 yılında üç ile altı aylık çocuklar üzerinde yapılan bir çalışmada da erişkinlerle girilen göz teması bittikten sonra bebeklerin gülmesinin azaldığı ortaya çıkarılmıştır.[2] Yakın dönemde yapılan bir çalışmada da doğrudan bakmanın bebeklerde yüz tanımayı kolaylaştırdığı gösterilmiştir.[3] Başka çalışmalarda erişkinlerin doğrudan bakışının bebeklerin doğrudan bakışını etkilediği inancını doğrulamıştır.[4][5]

Dikkati göstermek

Bir kişinin baktığı yön diğerlerine dikkatinin nerede olduğunu gösterebilir.

Öğrenmeyi kolaylaştırma

Son çalışmalar göz temasının bilgiyi akılda tutma ve hatırlama konusunda olumlu etkisi olduğunu ve daha etkin bir öğrenme sağlayabileceğini göstermektedir.[6][7][8]

Göz temasından kaçma ve zihinsel süreç

Yapılan bir bilimsel araştırmada cevaplarını düşünürken göz temasından kaçan çocukların göz temasını sürdüren çocuklara göre daha yüksek oranda doğru cevap verdikleri görülmüştür.[9] Bir araştırmacı insan yüzüne bakmanın birçok zihinsel süreç gerektirdiğini dolayısıyla da o anki bilişsel süreci yavaşlattığını öne sürmüştür.[9] Araştırmacılar ayrıca boş bakışların anlayamama anlamına geldiğini de belirtmişlerdir.[9]

Notlar
  1. Attention to eye contact opportunity and facial mo... [J Exp Child Psychol. 1985] - PubMed Result] (İngilizce)
  2. Infant sensitivity to adult eye direction. [Child Dev. 1996] - PubMed Result] (İngilizce)
  3. Mechanisms of eye gaze perception during infancy. [J Cogn Neurosci. 2004] - PubMed Result] (İngilizce)
  4. Adult gaze influences infant attention and object ... [Eur J Neurosci. 2005] - PubMed Result] (İngilizce)
  5. The importance of eyes: how infants interpret adul... [Dev Psychol. 2002] - PubMed Result] (İngilizce)
  6. Effect of gazing at the camera during a video link...[Appl Ergon. 2006] - PubMed Result] (İngilizce)
  7. Fundamentals of surgical research course: research...[J Surg Res. 2005] - PubMed Result] (İngilizce)
  8. The 10-minute oral presentation: what should I foc...[Am J Med Sci. 2005] - PubMed Result] (İngilizce)
  9. http://news.bbc.co.uk/1/hi/education/4602178.stm BBC News (citing research published in the British Journal of Developmental Psychology) (İngilizce)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.