Fethiye Camii (Atina)

Fethiye Camii, Atina'daki Antik Roma Agorası'nın kuzey tarafında, Rüzgar Kulesi'nin yakınında yer alır ve Yunan kaynaklarına göre Orta Bizans döneminden (8./9. yüzyıl) kalma Hristiyanlık mabedi olan bazilika kalıntıları üzerine inşa edilmiştir.[1][2] Hristiyan kilisesi olan yapı, Atina Dükalığı'nın Osmanlı fethinden hemen sonra 1458 veya 1456 yılında Fatih Sultan Mehmed'in şehre yaptığı ziyaret sırasında camiye dönüştürüldüğü Yunan kaynakları tarafından iddia ediliyor.[2][3] Türk tarihçi Semavi Eyice ise caminin yapım tarihinin belli olmadığını söylüyor ve caminin kiliseden çevrildiğinden bahsetmiyor.[4] Mihrapın sadece bir parçası, 1668-1670 yılları arasında yıkılan ve bugünkü yapıyla değiştirilen camiden bugüne kalmıştır. Yeni cami, bir sundurma ve dört sütunun desteklediği bir kubbe ile taçlandırılmış büyük bir dikdörtgen ana salondan oluşmaktadır. Merkezi kubbe, her bir tarafta yarım kubbeler ve her köşede daha küçük kubbeler ile kuşatılmıştır. Sundurma, her biri küçük bir kubbeyle taçlanan, yanlardaki duvarlara ve ortadaki dört sütuna oturan beş kemerle desteklenmştir. Osmanlı döneminde, genellikle "Buğdaypazarı Camii" (Τζαμί του Σταροπάζαρου) olarak biliniyordu. Şehrin Mora Savaşı'ndaki (1687-16 Mayıs 1688) Venedik kuvvetleri tarafından kısa süreli işgali sırasında, cami Venedikliler tarafından Dionysius Areopagite'a adanmış bir Katolik kilisesine dönüştürüldü.

Yunan Bağımsızlık Savaşı'nın patlak vermesinden sonra, 1824 yılında kullanılmayan cami Filomosos Eteri tarafından okul olarak kullanılmıştır. Aynı zamanda ya da savaşın bitiminden kısa bir süre sonra, caminin minaresi yıkıldı. 20. yüzyılın başlarından itibaren, Agora ve Atina Akropolisi'ndeki kazılardan elde edilen çeşitli buluntular için çoğunlukla bir depo yeri olarak kullanılmaktadır.[1][5][6] Cami hapishane, fırın, kışla ve un ambarı olmak üzere çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. 1935 yılında cami yıktırılmak istenmiş ancak Türk hükümetinin girişimiyle bu emelden vazgeçilmiştir.[7] 1963-2011 yılları arasında arkeolojik eserler deposu olarak kullanılmıştır. Caminin restorasyonu için Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Yunanistan Başbakanı Yorgo Papandreu'dan talepte bulunmuştur ve bu talep olumlu karşılanmıştır. Caminin restorasyonu 2017 yılında bitmiştir.[8]

Wikimedia Commons'ta Fethiye Mosque (Athens) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Giochalas, Thanasis; Kafetzaki, Tonia (2013). Αθήνα. Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία [Athens. Tracing the city through history and literature] (Yunanca). Atina: Estia. ISBN 978-960-05-1559-6.