Fatih Sultan Mehmet Köprüsü

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, İstanbul'da Kavacık ile Hisarüstü arasında, Asya ile Avrupa'yı Boğaziçi Köprüsü'nden sonra ikinci kez bağlayan asma köprü. Ankraj blokları arasındaki uzunluğu 1.510 m, orta açıklığı 1.090 m, genişliği 39 m, denizden yüksekliği 64 m'dir.[4]

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü
Diğer ad(lar) İkinci köprü
Taşınan Motorlu taşıt
Geçiş İstanbul Boğazı
Konum İstanbul, Türkiye
Sahibi Karayolları Genel Müdürlüğü
Tasarım BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş.
Freeman Fox & Partners
Türü Asma köprü
Malzeme Çelik
Ayak sayısı 4
Uzunluk 1.510 m (4.950 ft)
Genişlik 39 m (128 ft)
Yükseklik 105 m (344 ft)
Dikey açıklık 1.090 m (3.580 ft)
Başlangıç tarihi 29 Mayıs 1985[1]
Bitiş tarihi 29 Mayıs 1988[2]
Açılış 3 Temmuz 1988
Önce yapılan Boğaziçi Köprüsü
Tarihî durumu Kullanımda
Geçiş ücreti ₺13,25 (otomobil)
₺5,25 (Motorsiklet)
₺17,00 (3,20 metreden büyük her türlü iki akslı araçlar)
₺37,00 (3 akslı araçlar)
₺73,50 (4 ve 5 akslı araçlar)
₺97,75 (6 ve üstü akslı araçlar)[3]
Koordinatlar 41°05′28″K 29°03′40″D

Köprünün temeli 29 Mayıs 1985'te atılmış ve yapımına 4 Aralık 1985 günü başlanmıştır. Hâlen dünyanın en büyük çelik asma köprüleri içinde 14. sırada yer alan bu büyük proje 3 Temmuz 1988 tarihinde dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından hizmete açılmıştır.[5]

Köprünün proje hizmetleri İngiliz Freeman, Fox ve Partners firması ve BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş. firması[6] tarafından yerine getirilmiş, inşaatını ise Türkiye'den STFA, Japon Ishikawajima Harima Heavy Industries Co. Ltd., Mitsubishi Heavy Industries Ltd. ve Nippon Kokan K. K. adlı şirketlerin oluşturduğu konsorsiyum 125 milyon dolar karşılığında üstlenmiştir.

Teknik ve temel özellikleri

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü projesinin temel özellikleri, taşıyıcı kule temellerinin boğazın iki yakasındaki yamaçlara oturması, kulelerin tabliye mesnet düzeyinden başlaması ve tabliyesinin Boğaziçi Köprüsü’ndeki gibi ortotropik, berkitmeli panellerden oluşan aerodinamik enkesitli kapalı kutu biçiminde olmasıdır. Boğaziçi Köprüsü’nden farklı olarak bu köprünün askı kabloları dikey olarak düzenlenmiştir. Bu kablolar çiftli tertiplenmiş olup gerektiğinde bu kablolardan biri kolayca değiştirilebilecektir.

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün kule temelleri 14 m x 18 m boyutunda ve ortalama 6 m yüksekliğindedir. Ama zemin durumuna göre yer yer kademeli olarak proje kotundan 20 m daha derine inilmiştir. Temellerin üzerinde yükseliği 14 m’ye varan betonarme kaideler yer almakta ve çelik kuleler bu kaidelerin içine 5 m kadar ankre edilmiş bulunmaktadır.

Köprünün ana bloklarına mesnet oluşturan bu kulelerin yüksekliği, temel betonu üst kotundan başlamak üzere 102,1 m’dir. Kuleler yüksek mukavemetli berkitmeli çelik panellerin birbirine bulonlanarak birleştirilmesiyle 8 kademe halinde monte edilmiştir. Boyutları tabanda 5 m x 4 m, tepede ise 3 m x 4 m’dir. Düşey kuleler birbirlerine ikişer adet yatay kirişle bağlanmış olup, her birinin içinde bakım hizmetleri için bir asansör yerleştirilmiştir.

Taşıyıcı ana kablolar, her kulenin tepesinde yer alan kablo semeri üzerinden geçmektedir. Bunlar git-gel çekim yöntemi ile yapılmış, her seferinden ve bir doğrultuda 4 tel taşıyan kasnağın 4 m/sn gibi çok yüksek bir hızda çalışması sağlanmıştır. Her ana kablo bir ankraj bloğundan öbürüne uzanan 32 tane büklüm grubundan, ayrıca tepedeki semerlerle ankraj blokları arasında yer alan 4 tane ek gergi büklümünden oluşmaktadır. Her bir büklümde 504 tane, ek büklümlerde ise 288 ve 264 tane çelik tel vardır. Galvanizli yüksek mukavemetli çelikten olan tellerin çapı 5,38 mm’dir.

Kutu kesitli tabliye 33,80 m genişliğinde ve 3 m yüksekliğinde olup her iki yanında konsol olarak dışa taşan 2,80 m eninde birer yaya yolu bulunmaktadır. Dört gidiş dörtte geliş olmak üzere toplam sekiz şeritli tabliyenin aerodinamik biçimi rüzgâr yükünü azaltmaktadır. Tabliye 62 üniteden oluşmaktadır.Çeşitli uzunluktaki bu üniteler birbirine kaynakla birleştirilmiştir. Ağırlıkları 115-230 ton arasında değişen tabliye üniteleri, denizden palangalar ile yukarı çekilerek yerlerine yerleştirilmiştir.

Köprü, 3 Temmuz 1988'de[7] dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından hizmete açılmıştır. Köprüden geçen ilk araç Özal'ın resmî otomobili olmuştur.

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Edirne-Ankara arasındaki Trans European Motorway (TEM) in bir parçasıdır.

Araç geçişleri
Yıl Boğaziçi + F.S.M Köprüsü Yavuz Sultan Selim Köprüsü Avrasya Tüneli
2019 321.884 (günlük) [8]
2018 323.843 (günlük) [8]
2017 409.341 (günlük) [8]
2016 368.636 (günlük) [8] 110.000 (günlük)[9][10][11] 68.500 (taahhüt) [12]
2015 386.400 (günlük) [8] İnşa halinde İnşa halinde
2014 411.323 (günlük) [8] İnşa halinde İnşa halinde
2013 417.534 (günlük) [8] İnşa halinde İnşa halinde
2012 407.380 (günlük) [8]
2011 416.354 (günlük) [8]
2010 405.909 (günlük) [8]
2009 394.840 (günlük) [8]
2008 399.009 (günlük) [8]
2007 403.712 (günlük) [8]
2006 381.792 (günlük) [8]
2005 374.438 (günlük) [8]
2004 366.078 (günlük) [8]
2003 345.700 (günlük) [8]
2002 331.163 (günlük) [8]
2001 328.411 (günlük) [8]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Arsiv/1985/05/30 8 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. "Fatih Sultan Mehmet Köprüsünün Tarihçesi, Karayolları Genel Müdürlüğü" (PDF). 12 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2020.
  3. "15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri Geçiş Ücretleri Tarifesi". KGM. 7 Ekim 2019. 22 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
  4. "Fatih Sultan Mehmet Köprüsünün Tarihçesi, Karayolları Genel Müdürlüğü" (PDF). 12 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2020.
  5. "İTÜ raporu s.35" (PDF). 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2010.
  6. BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş.
  7. "İTÜ" (PDF). 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2010.
  8. "Otoyol Ve Kopru Gelirleri(2001-2019)" (PDF). Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
  9. "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
  10. http://www.cnnturk.com/turkiye/bakandan-mahmutbey-aciklamasi
  11. "Arşivlenmiş kopya". 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
  12. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.