Fakülte ve Yüksek Okullar Komutanlığı
Fakülte ve Yüksek Okullar Komutanlığı, 1773 yılında, Türk Ordusunun fen ve sosyal bilimler alanlarında yetişmiş subay ihtiyacı ile ilgili ilk ciddi girişim olarak, mühendislik eğitimi verilmek üzere “Mühendishane-i Bahr-i Hümayun”un (İmparatorluk Deniz Mühendishanesi’nin) kurulduğu bilinmektedir.
Donanmayı desteklemek üzere kurulan bu kurumun bir benzeri ise, 1795 yılında, “Mühendishane-i Berr-i Hümayun” (İmparatorluk Kara Mühendishanesi) adıyla topçu subayı yetiştirmek üzere kurulmuştur.
Bu iki kurum 1883 yılında Hendese-i Mülkiye’ye dönüştürülmüş, 1909 yılında ise Mühendis Mekteb-i Alisi adını alarak, sivil mimar ve mühendislerin yetiştiği bir kurum haline gelmiş ve ordu ile bir ilgisi kalmamıştır.
Diğer bir önemli fen dalı olan tıp alanında ise ilk olarak 14 Mart 1827 tarihinde açılan “Tıphane ve Cerrahhane-i Amire” isimli okul ile ordunun tabib subay ihtiyacının karşılanması yolunda ciddi bir adım atılmıştır. 1839 yılında Galatasaray’daki eski Enderun Ağaları Mektebi’nin yerine taşınan bu okulun ismi “Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane” olarak değiştirilmiştir.
1894 yılında “Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane” için Haydarpaşa’da yeni bir bina inşasına başlanmış ve 1903 yılında buraya taşınılmıştır.
1933'te, sivil Tıp Fakültelerinin kurulduğu yıllara gelindiğinde, “Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane” lisans seviyesindeki tıp eğitimini bu kurumlara bırakarak tarihi görevini tamamlamıştır.
Ancak ordunun tabib subay ihtiyacının her zaman devam edeceğinden hareketle, İstanbul Beyazıt’ta, İstanbul Üniversitesi merkez bina girişinin yanında bulunan Eski Maliye Nezareti binası, sivil tıp fakültesinde eğitimlerine devam edecek olan askeri öğrencilerin ikametine ayrılmıştır ve böylece bu uygulama, daha sonraki yıllarda, diğer fakültelerden de askeri öğrencileri bünyesine alacak olan “Fakülte ve Yüksek Okullar Askeri Öğrenci Komutanlıkları”nın kuruluşuna zemin oluşturmuştur.
Daha sonra “İstanbul Yüksek Okullar Askeri Öğrenci Pansiyonu Kumandanlığı” adı altında Kumkapı’da ki Jeanne d'Arc Fransız Lisesi’nin binasına taşınan ve tıp alanı dışındaki fakültelerden de öğrenci almaya başlayan kurumun bir benzeri de Ankara Cebeci’de oluşturulmuştur.
1970’li yıllarda Kumkapı'daki bina sadece Kara Kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanlığı'na bağlı öğrencilere tahsis edilmiş, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları'na bağlı öğrenciler ise Kasımpaşa'daki Kuzey Deniz Saha Komutanlığı bünyesinde, Cezayirli Gazi Hasan Paşa Kışlası'nın orta katında tesis edilen Deniz Fakülte ve Yüksek Okullar Askeri Öğrenci Komutanlığı'na aktarılmışlardır. Bu dönemde ayrıca Erzurum, Bursa ve İzmir gibi illerde “Fakülte ve Yüksek Okullar Askeri Öğrenci Komutanlıkları“ oluşturulmuştur.
1979 yılında İstanbul Sarayburnu’nda yeni tesislerin hizmete girmesi ile İstanbul’daki iki komutanlık tekrar bu tesiste birleştirilmiş ancak 1980’li yıllarda Ankara’da Gülhane Askeri Tıp Fakültesi’nin açılması ile tıp öğrencileri bu fakülteye kaydırılmıştır.
Daha sonraki dönemde ise, mühendis, öğretmen vb. branşlardaki ihtiyaçların da, fakültelerin sivil mezunlarından karşılanmaya başlanması ile “Fakülte ve Yüksek Okullar Askeri Öğrenci Komutanlıkları“nın da tarihi görevi son bulmuştur.