Emsalinur Kadınefendi
Emsalinur Kadınefendi (2 Ocak 1866 - 20 Kasım 1952), II. Abdülhamid'in yedinci eşi.
| Emsalinur Kadınefendi | |
|---|---|
| Eş(leri) | II. Abdülhamid |
| Çocukları | Şadiye Sultan |
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı (evlilikle) |
| Babası | Ömer Bey |
| Annesi | Selime Hanım |
| Doğum |
2 Ocak 1866 Abhazya |
| Ölüm |
20 Kasım 1952 (86 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin | Yahya Efendi Mezarlığı, İstanbul |
| Dini | İslam |
Erken yaşamı
Emsalinur Kadınefendi 2 Ocak 1866'da Abhazya'da doğdu.[1] Babası, Abhazyalı Ömer Bey'di[2] ve annesi Selime Hanım'dır. Kendisinden sekiz yaş küçük Tesrid Hanım adında küçük bir kız kardeşi vardı ve 1894'te Şehzade Burhaneddin'in oğlu İbrahim Tevfik Efendi ile Sultan'ın torunu Abdülmecid ile evlendi.[1][3]
Rus-Türk Savaşı (1877-1878) sırasında ailesi Sapanca'ya yerleşti. Daha sonra babasının onu kız kardeşi ile birlikte imparatorluk haremine emanet ettiği İstanbul'a götürüldü. Burada Osmanlı saray geleneğine göre adı Emsalinur olarak değiştirildi.[1]
Evlilik
Emsalinur, 20 Kasım 1885'te Yıldız Sarayı'nda Abdülhamit'le evlendi.[1] "Altıncı Kadınefendi" unvanı aldı. Evlendikten bir yıl sonra, 30 Kasım 1886'da tek çocuğu Şadiye Sultan'ı doğurdu.[4]
1895'te "Beşinci Kadınefendi" unvanına yükseldi. Abdülhamid, 1900 yılında Nişantaşı'nda bir köşk sundu.[1] 1901'de "Dördüncü Kadınefendi" unvanı.[2] 1907'de Sarpanca, Kırkpınar'da bir cami yaptırdı.[1]
27 Nisan 1909'da Abdülhamid tahttan indirildi ve Selanik'de sürgüne gönderildi.[5] Bedrifelek yapmadı onu takip etmedi ve İstanbul'da kaldı.[1] Selanik 1912'de Yunanistan'a düştükten sonra Abdul Hamid, İstanbul'a döndü ve Beylerbeyi Sarayı'na yerleşti. 1918'de öldü.[6]
Dulluk ve Ölüm
1924'te İmparatorluk ailesi sürgüne gönderildi. Emsalinur kızını Paris'e kadar takip etti. Ancak birkaç yıl orada kaldıktan sonra İstanbul'a döndü.[1] Burada kızının Nişantaşı'ndaki konağına yerleşti.[7]
1934 yılında Soyadı Kanunu gereğince "Kaya" soyadını aldı. Emsalinur, 1948 yılında maliye bakanlığı tarafından maliye bakanlığı tarafından satıldıktan sonra, torununun Erenköy'de bulunan ve "Galip Paşa Köşkü" adıyla anılan konağına yerleşti. Hükümetin aylık 100 liradan başka geliri yoktu. İle ev kiralamanın imkanı yoktu.[7] Emsalinur Kadın, dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen 'e tahsis edilen Beşiktaş'ta Milli Emlak'a ait evde "veli" olarak kalmasına izin verilmesini istiyordu.[7]
Cumhurbaşkanlığı dilekçeyi 6 Nisan 1948'de Başbakanlığa, birkaç gün sonra da Başbakanlık Maliye Bakanlığına devretti. Başbakanlık, Emsalinur'un durumunu araştırmasını ve gerçekten yardıma ihtiyacı varsa Milli Emlak binalarından birinde oturmasına izin verilmesini istedi.[7]
Emsalinur Kadınefendi 20 Kasım 1952'da seksen altı yaşında öldü ve Yahya Efendi Mezarlığı gomüldü.[1][8] Kızı, 1977'de vefat ederek onu yirmi beş yıl geride bıraktı.[9]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Açba 2007, s. 137.
- Çevrimli, Nilgün. Kurucudan Kadınları Tanımlama Şartları, Sosyal Durum ve Aile İlişkileri. s. 269.
- Woronzow, Salome (20 Eylül 2016). Şehzade Zevceleri. Osmanlı Hanedanı Gelinleri 1850 - 1923. GRIN Verlag. s. 4. ISBN 978-3-668-30031-6.
- The Concubine, the Princess, and the Teacher: Voices from the Ottoman Harem. University of Texas Press. 2010. s. 289. ISBN 978-0-292-78335-5.
- Salon, Richard C. (9 Ekim 2014). Balkanlar'da Savaş: Bir Ansiklopedik Tarih İmparatorluğunun Çöküşü Yugoslavya'nın Yıkılışı. ABC-CLIO. s. 1–2. ISBN 978-1-610-69031-7.
- Parry, Milman; Lord, Albert B. (1979). Serbocroation heroic songs, Volume 1. Harvard University Press. s. 371.
- "Abdülhamid'in 82 yaşında evsiz ve parasız kalan hanımı, devletten bir evde 'bekçilik etme' izni istiyor!". Habertürk. 13 Ağustos 2017. Erişim tarihi: 26 Eylül 2020.
- Sakaoğlu 2008, s. 682.
- Sakaoğlu 2008, s. 693.
Dış bağlantılar
- Açba, Harun (2007). Kadın efendiler: 1839–1924. Profil.
- M. Cağatay, Uluçay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Oğlak Yayınları.
- Necdet, Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayınları. 978-9-753-29623-6.