Ebola virüsü hastalığı

Ebola virüsü hastalığı (EVD) veya Ebola kanamalı ateşi (EHF) veya kısaca Ebola, Ebola virüsünün neden olduğu, insanlarda ve diğer primatlarda görülen bir hastalıktır. Belirtiler tipik olarak virüse yakalandıktan sonra ateş, boğaz ağrısı, kas ağrısı ve başağrısı ile iki gün ila üç hafta sonra başlar. Tipik olarak bulantı, kusma ve ishal, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarında azalma ile birlikte takip eder. Bu noktada, bazı kişilerde kanama sorunları görülmeye başlar.[1]

Ebola virüsü hastalığı
İki hemşire, salgına yakalanmış iş arkadaşları Mayinga N'Seka'nın yanında. N'Seka bu fotoğraftan birkaç gün sonra öldü.
Uzmanlık Enfeksiyon hastalıkları 

Tarihi

Ebola ilk olarak 1976 yılında Sudan’ın Nzara ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin Yambuku kentlerinde eş zamanlı 2 salgına yol açmıştır. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görülen salgının Ebola Nehri yakınında bir köyde meydana geldiğinden hastalığa bu isim verilmiştir.[2] Daha çok sahra altı batı Afrika ülkelerinde (Gine, Siera Leona, Liberya) son olarak Kongo’da görülmüştür. 22.08.2014 tarihi itibarıyla 2698 vaka görülmüş, bu hastalardan 1428 kişinin ölümüne neden olmuştur.[3]

Salgınların kronolojisi

Yıllar Ülke Ebolavirus Vaka Ölüm Ölüm Oranı
2020 Demokratik Kongo Cumhuriyeti 2
2012 Demokratik Kongo Cumhuriyeti Bundibugyo 57 29 51%
2012 Uganda Sudan 7 4 57%
2012 Uganda Sudan 24 17 71%
2011 Uganda Sudan 1 1 100%
2008 Demokratik Kongo Cumhuriyeti Zaire 32 14 44%
2007 Uganda Bundibugyo 149 37 25%
2007 Demokratik Kongo Cumhuriyeti Zaire 264 187 71%
2005 Kongo Zaire 12 10 83%
2004 Sudan Sudan 17 7 41%
2003 Kongo Zaire 35 29 83%
2003 Kongo Zaire 143 128 90%
2001-2002 Kongo Zaire 59 44 75%
2001-2002 Gabon Zaire 65 53 82%
2000 Uganda Sudan 425 224 53%
1996 Güney Afrika (ex-Gabon) Zaire 1 1 100%
1996 Gabon Zaire 60 45 75%
1996 Gabon Zaire 31 21 68%
1995 Demokratik Kongo Cumhuriyeti Zaire 315 254 81%
1994 Fildişi Sahili Cumhuriyeti Taï Forest 1 0 0%
1994 Gabon Zaire 52 31 60%
1979 Sudan Sudan 34 22 65%
1977 Demokratik Kongo Cumhuriyeti Zaire 1 1 100%
1976 Sudan Sudan 284 151 53%
1976 Demokratik Kongo Cumhuriyeti Zaire 318 280 88%

Kaynaklar:[4][5] [6]

Sebep ve tanı

Virüs, enfekte olmuş bir hayvanın (genellikle maymunlar veya meyve yarasaları) kan veya vücut sıvıları ile temas sonucunda bulaşabilir.[1] Doğal ortamda hava yoluyla yayıldığı belgelenmemiştir.[7] Meyve yarasalarının virüsü etkilenmeden taşıyıp yaydıklarına inanılmaktadır. İnsan enfekte olduktan sonra hastalık insanlara da yayılabilir. İyileşen erkekler, yaklaşık iki ay boyunca meni yoluyla hastalığı bulaştırabilirler.[1] Tanıyı koymak için, tipik olarak sıtma, kolera ve diğer viral kanamalı ateş gibi benzer belirtileri olan hastalıklar öncelikle kapsamdan çıkarılmalıdır. Tanıyı doğrulamak için kan örneklerinden viral antikorlar, viral RNA veya virüsün kendisi aranır.[1]

Korunma

Korunma, hastalığı taşıyan maymun ve domuzlardan insanlara hastalığın yayılmasını azaltılmayı içerir. Bu hayvanlarda enfeksiyon olup olmadığını kontrol ederek ve eğer hastalık tespit edilirse bu hayvanları öldürüp cesetlerini düzgün olarak bertaraf ederek yapılabilir. Eti doğru dürüst pişirmek ve eti muamele ederken koruyucu giysiler giymenin yanı sıra, hastalık taşıyan bir kişinin yakınında da korucu giysiler giymek ve elleri yıkamak yardımcı olabilir. Hastalıklı insanların vücut sıvısı ve doku örnekleri de özel itina ile muamele edilmelidir.[1]

Tedavi, hastalığın seyri ve epidemiyoloji

Hastalığın belirli bir tedavisi yoktur; enfekte olmuş kişilere yardımcı olmak için oral rehidrasyon terapisi (hafif tatlı ve tuzlu içme suyu) veya intravenöz sıvılar verilmektedir.[1] Hastalığın ölüm oranı yüksektir: genellikle virüsle enfekte olanların % 50 ila %90 arasında ölümler olmaktadır.[1][8] EVD ilk olarak Sudan ve Kongo Demokratik Cumhuriyetinde belirlenmiştir. Hastalık tipik olarak Sahara altı Afrikası’nın tropikal bölgelerinde salgın olarak görülmektedir.[1] İlk kez belirlendiği 1976 yılından 2013 yılına kadar, yılda en az 1000 kişi enfekte olmuştur.[1][9] 2014 yılında devam etmekte olan en büyük salgın 2014 Batı Afrika Ebola Salgını ise Gine, Sierra Leone, Liberya ve büyük olasılıkla Nijerya'yı etkilemektedir.[10][11] 2014 yılı Ağustos ayı itibarıyla, 1600’ü aşkın vaka belirlenmiştir.[12] Aşı geliştirme çalışmaları sürmektedir ancak henüz mevcut bir aşı bulunmamaktadır.[1]

Kaynakça

  1. "Ebola virus disease Fact sheet N°103". World Health Organization. Mart 2014. 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2014.
  2. "Arşivlenmiş kopya". 18 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2014.
  3. http://bilheal.bilkent.edu.tr/aykonu/ay2014/ebola/ebola.htm
  4. "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2015.
  5. http://www.cdc.gov/vhf/ebola/index.html
  6. https://www.trthaber.com/haber/dunya/kongo-demokratik-cumhuriyetinde-4-kisi-ebola-nedeniyle-oldu-488895.html
  7. "2014 Ebola Virus Disease (EVD) outbreak in West Africa". WHO. 21 Nisan 2014. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2014.
  8. C.M. Fauquet (2005). Virus taxonomy classification and nomenclature of viruses; 8th report of the International Committee on Taxonomy of Viruses. Oxford: Elsevier/Academic Press. s. 648. ISBN 9780080575483. 16 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2014.
  9. "Ebola Viral Disease Outbreak — West Africa, 2014". CDC. 27 Haziran 2014. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2014.
  10. "CDC urges all US residents to avoid nonessential travel to Liberia, Guinea, and Sierra Leone because of an unprecedented outbreak of Ebola". CDC. 31 Temmuz 2014. 21 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2014.
  11. "Outbreak of Ebola in Guinea, Liberia, and Sierra Leone". CDC. 4 Ağustos 2014. 16 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2014.
  12. "Ebola virus disease update - West Africa". WHO. 4 Ağustos 2014. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2014.
Bibliyografi

Dış bağlantılar

Sınıflandırma
Dış kaynaklar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.