Dönüşüm terapisi

Dönüşüm terapisi[1] (İngilizce: Conversion therapy), bireyin cinsel yönelimini psikolojik veya ruhsal müdahaleleri kullanarak eşcinsel veya biseksüelden heteroseksüele dönüştürmeyi amaçlayan sözdebilim uygulamalarına verilen genel isimdir. Cinsel yönelimin değiştirilebileceğine dair güvenilir bir kanıt yoktur ve tıbbi kurumlar dönüşüm terapisi uygulamalarının etkisiz ve potansiyel olarak zararlı olduğu konusunda uyarılarda bulunmuştur.[2][3][4][5] Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'taki tıbbi, bilimsel ve devlet kuruluşları, dönüşüm terapisinin geçerliliği, etkinliği ve etiği konusundaki endişelerini dile getirmişlerdir.[6][7][8][9][10][11] Asya, Avrupa, Okyanusya ve Amerika'daki çeşitli devletler dönüşüm terapisine karşı yasalar çıkarmıştır.

Kurumsal görüşler

Amerikan Psikiyatri Birliği (APA), cinsel kimlik ve yönelimi değiştirimeyi amaçlayan metotların, eşcinselliği bir hastalık olarak gördüğü gerekçesi ile etik olmadığını belirtir.[6][12] Dünya Psikiyatri Birliği ve Dünya Sağlık Örgütü'nün Panamerikan Sağlık Örgütü bölgesel ofisi dönüşüm terapisine karşı çıkan uluslararası kuruluşlardır.[13][14] Dünya Sağlık Örgütü ise dönüşüm tedavisini yasaklamamak ile birlikte eşcinselliğin tedavi gerektiren bir hastalık olduğu fikrine karşıdır.[15]

Günümüzde dönüşüm terapisinin en önemli savunurları, köktendinci Hristiyan gruplar ve diğer dini örgütlerdir. Dönüşüm tedavisini savunan ana kuruluş, National Association for Research & Therapy of Homosexuality (NARTH) olup, laik bir kurum olmasına rağmen, genellikle dini gruplarla ortaklığı bulunmaktadır.

Türkiye

Türkiye bazlı Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği (CETAD), eşcinselliğin tedavi edilip edilemeyeceği konusunda "Eşcinsellik bir hastalık olarak kabul edilmediği için bir tedavisi de yoktur." düşüncesini belirtmiş ve bu tedavi denemeleri için "Bu yöntemlerle eşcinsel bireylerin cinsel yönelimlerinde kalıcı değişiklik sağlandığı gösterilemediği gibi, uygulandığı kişide ruhsal ve bedensel hasara neden olabildiği saptanmıştır." ifadesinde bulunmuştur.[16]

İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Şahika Yüksel 2005 yılında eşcinselliğin bir hastalık olmadığını belirtmiş ve tıp etiği açısından tedavisinin uygunsuz olduğunu söylemiştir. Tedavi çalışmaları hakkında ise "...nasıl ki heteroseksüeller kendi cinslerine ilgi duymaya zorlanamazsa, eşcinseller de karşı cinsle yakınlaşmaya zorlanamaz." ifadesini kullanmıştır.[17]

Türkiye'de Batı dünyasının genel görüşünden sapan düşünceler de bulunmaktadır. Yeni Akit'in haberine göre Dr. Ahmet Emin Seyhan "Eşcinsellik tedavisi mümkün olan bir sapkınlıktır” ifadesini kullanmış, eşcinselliğin tedavisinin din yolu ile gerçekleştirilebileceğini iddia etmiştir.[18] Türkiye'deki eşcinsellik tedavisini savunan hareketin özellikle psikolog Joseph Nicolosi'nin “Homoseksüelliği Önleme Rehberi” (Preventing Homosexuality) gibi yayınlarından etkilendiği belirtilmiştir.[19]

Eski Adalet ve Kalkınma Partisi milletvekili ve Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Selma Aliye Kavaf, Hürriyet gazetesi yazarlarından Faruk Bildirici ile yaptığı ve gazetenin Pazar ekinde yayınlanan röportajda "Ben eşcinselliğin biyolojik bir bozukluk, bir hastalık olduğuna inanıyorum. Tedavi edilmesi gereken bir şey bence" demiştir.[20][21] Bu ifade Türkiye Psikiyatri Derneği tarafından eleştirilmiş ve doğru olmayan bir ifade olarak tanımlanmıştır.[22]

Metotlar

Amerika Birleşik Devletleri ve Batı Avrupa'daki dönüşüm terapisinde kullanılmış tarihi teknikler arasında lobotomi,[23][24] kimyasal hadım,[25] ele veya cinsel organa elektrik çarpması uygulanmasını esas alan engelleme terapileri, bulantı yapan ilaçlar ile homoerotik uyarıcıların eşzamanlı olarak verilmesi ve mastürbasyon sırasında koşullanma uygulamaları bulunur.

ABD'de kullanılan daha yeni klinik teknikler danışmanlık, görselleştirme, sosyal beceri eğitimi psikanalitik terapi ve grup baskısı ve dini kullanan ruhsal müdahaleler ile sınırlı olmuştur.[26] Onarım terapisi (İngilizce: Reparative therapy) terimi, genel olarak dönüşüm terapisi ile eşanlamlı olarak kullanılmıştır,[6] ancak psikolog Elizabeth Moberly ve Joseph Nicolosi ile ilişkili spesifik bir terapi türünü de ifade edebilir.

Yasal durum

  Cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğini değiştirmek amaçlı tıbbi uygulamalar yasaklı
  De facto yasak
  Duruma göre yasaklı
  Yasak önerilmiş veya onay bekliyor
  Herhangi bir yasak yok

Kaynakça

  1. "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
  2. Cruz, David B. (1999). "Controlling Desires: Sexual Orientation Conversion and the Limits of Knowledge and Law" (PDF). Southern California Law Review. Cilt 72. s. 1297. 19 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2016.
  3. "Arşivlenmiş kopya". 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
  4. Cianciotto, Jason; Cahill, Sean (2006). "Youth in the Crosshairs: the Third Wave of Ex-gay Activism" (PDF). National LGBTQ Task Force. National LGBTQ Task Force Policy Institute. 6 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
  5. Haldeman, Douglas C. (Aralık 1999). "The Pseudo-science of Sexual Orientation Conversion Therapy" (PDF). Angles: The Policy Journal of the Institute for Gay and Lesbian Strategic Studies. 4 (1). ss. 1-4. 7 Ocak 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2018.
  6. American Psychiatric Association (Mayıs 2000). "Position Statement on Therapies Focused on Attempts to Change Sexual Orientation (Reparative or Conversion Therapies)". American Psychiatric Association. 23 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2007. In December of 1998, the Board of Trustees issued a position statement that the American Psychiatric Association opposes any psychiatric treatment, such as "reparative" or conversion therapy, which is based upon the assumption that homosexuality per se is a mental disorder or based upon the a priori assumption that a patient should change his/her sexual homosexual orientation. ... The validity, efficacy and ethics of clinical attempts to change an individual's sexual orientation have been challenged. To date, there are no scientifically rigorous outcome studies to determine either the actual efficacy or harm of "reparative" treatments. (references omitted)
  7. Just the Facts About Sexual Orientation & Youth: A Primer for Principals, Educators and School Personnel (PDF), Just the Facts Coalition, 1999, 22 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 14 Mayıs 2010
  8. Glassgold, JM (1 Ağustos 2009), Report of the American Psychological Association Task Force on Appropriate Therapeutic Responses to Sexual Orientation (PDF), American Psychological Association, 15 Haziran 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 24 Eylül 2009
  9. Memorandum of Understanding on Conversion Therapy in the UK (PDF), Ocak 2015, 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 19 Ocak 2015
  10. General Medical Council supports Memorandum on conversion therapy in the UK, Ocak 2015, 23 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Ocak 2015
  11. Professional Standards Authority supports action by Accredited Registers on Conversion Therapy, Ocak 2015, 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Ocak 2015
  12. Cianciotto, Jason; Cahill, Sean (2006). "Youth in the Crosshairs: the Third Wave of Ex-gay Activism" (PDF). National LGBTQ Task Force. National LGBTQ Task Force Policy Institute. 6 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
  13. "WPA Position Statement on Gender Identity and Same-Sex Orientation, Attraction, and Behaviours". wpanet.org. World Psychiatric Association. Mart 2016. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019. There is no sound scientific evidence that innate sexual orientation can be changed. Furthermore, so-called treatments of homosexuality can create a setting in which prejudice and discrimination flourish, and they can be potentially harmful. The provision of any intervention purporting to 'treat' something that is not a disorder is wholly unethical. ... WPA considers same-sex attraction, orientation, and behaviour as normal variants of human sexuality. It recognises the multi-factorial causation of human sexuality, orientation, behaviour, and lifestyle. It acknowledges the lack of scientific efficacy of treatments that attempt to change sexual orientation and highlights the harm and adverse effects of such 'therapies'. Bilinmeyen parametre |= görmezden gelindi (yardım)
  14. Lace-Evans, Olivia (30 Mart 2016). "Global health group takes on gay conversion therapy". BBC News. British Broadcasting Company. 1 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
  15. ICD-10, Chapter V: Mental and behavioural disorders: Disorders of adult personality and behaviour, World Health Organization, 2007, 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Ağustos 2007
  16. "Eşcinsellik (Homoseksüellik) | CETAD - Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği". www.cetad.org.tr. 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
  17. "Arşivlenmiş kopya". 15 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
  18. "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
  19. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
  20. Faruk Bildirici (3 Ağustos 2013). "Eşcinsellik hastalık, tedavi edilmeli". Hürriyet. 29 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.
  21. Oral Çalışlar (9 Mart 2010). "'Ahlaktan sorumlu' kadın bakan..." Radikal.
  22. "Arşivlenmiş kopya". 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2019.
  23. Cruz, David B. (1999). "Controlling Desires: Sexual Orientation Conversion and the Limits of Knowledge and Law" (PDF). Southern California Law Review. Cilt 72. s. 1297. 19 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2016.
  24. Rieber, Inge; Sigusch, Volkmar (1979). "Psychosurgery on Sex Offenders and Sexual "Deviants" in West Germany". Archives of Sexual Behavior. 8 (6). ss. 523-527. doi:10.1007/bf01541419.
  25. Milar, Katherine S. (Şubat 2011). "The myth buster". Monitor on Psychology. 42 (2). s. 24. 5 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2016.
  26. Haldeman, Douglas C. (Haziran 2002), "Gay Rights, Patient Rights: The Implications of Sexual Orientation Conversion Therapy" (PDF), Professional Psychology: Research and Practice, 33 (3), ss. 260-264, CiteSeerX 10.1.1.506.1394$2, doi:10.1037/0735-7028.33.3.260, 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 17 Kasım 2019.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.