Boko Haram

Boko Haram, 2002 yılında Nijerya'nın Borno eyaletinde Muhammed Yusuf tarafından kurulan şeriat yanlısı radikal İslamcı silahlı örgüt. Örgüt, özellikle şeriat hükümlerinin geçerli olduğu Nijerya'nın kuzey kesiminde daha etkili konumdadır. Boko Haram örgütü binlerce insanı öldürme, kent ve kiliseleri yakma, göçlere sebep olma, genç kızları dini gerekçelerle kaçırıp satma[12] gibi pek çok eylemle gündeme gelmiştir.

Boko Haram
Davet ve Cihat İçin Ehl-i Sünnet Cemaati (resmî isim)
جماعة أهل السنة للدعوة والجهاد
Kuruluş 2002-günümüz
Bağlılık (2015'ten bu yana)
Lider(ler) Muhammed Yusuf (kurucu) (2002-2009) 
Ebubekir Şekau (mevcut lider) (2009-günümüz)
Merkez(ler)
  • Sambisa Ormanı, Borno, Nijerya (Mart 2015 – günümüz) [1][2]
  • Gwoza, Borno, Nijerya (Mart 2015'e kadar)[1]
  • Marte, Borno, Nijerya (Nisan–Eylül 2015)[2][3]
Etkin bölgeler Kuzeydoğu Nijerya, Kuzey Kamerun, Nijer, Çad, Mali
İdeoloji Vehhabîlik
Cihatçı Selefilik
İslami köktendincilik
Büyüklük En az 15,000 (Amnesty International tahmini, Ocak 2015)[4]
20,000 (Çad devleti tahmini Mart 2015)[5]
4,000–6,000 (ABD tahmini, Şubat 2015)[6]
Rakip(ler)

{{Yalın liste|1=

Nijerya'da şeriat hükümlerinin günümüzde geçerli olduğu yerler.

Boko ya da Buku kelimesi İngilizce book kelimesinden türetilmiştir. Esasen Arap alfabesiyle yazılan ve afro azyatik dil grubuna ait olan Hausa dilinin Latin alfabesi ile olan versiyonunu ifade için kullanılır. Boko ya da Buku Haram'ın lafzi karşılığı 'latin alfabesi haram', 'batılı eğitim haram' demektir.[13] Boko Haram, 2002 yılında tüm Nijerya'ya şeriat getirilmesi amacıyla kuruldu. Günümüzde sadece Nijerya'ya değil Kamerun, Çad ve Nijer'e de saldırmaya başlamıştır.[14] Boko Haram'ın lideri Ebu Bekir Şekau'ya ait olduğu öne sürülen videoda, Şekau'nun IŞİD lideri Ebu Bekir el-Bağdadi'ye biat ettiklerini belirtti. Adı yerel dilde "Batılı tarzda eğitim yasaktır" anlamına gelen Boko Haram'ın, 2009'da lideri Muhammed Yusuf'un gözaltındayken ölmesinin ardından başlattığı ve yeni lideri Ebu Bekir Şekau ile birlikte sürdürdüğü kitlesel şiddet eylemlerinde şimdiye kadar 13 binden fazla kişi yaşamını yitirdi.[15] Örgüt, ilk silahlı kampını 2004 yılında Nijer sınırına yakın bir bölgede kurdu. Nijerya'daki İslami Hareket liderlerinden biri olan İbrahim Zakzaki, Boko Haram'ın Taliban ve El-Kaide ile ilişki içerisinde olan bir örgüt olduğunu ifade etmiştir. Boko Haram, ilk olarak 2004 yılında Kamerun sınırı yakınlarında Nijerya polisiyle girdiği çatışmada 28 üyesini kaybetti. Üç yıl sonra, 2007 yılının Eylül ayında Boko Haram ile Nijerya polisi arasında çıkan çatışma sonrası, Nijeryalı 11 subay öldürüldü.[16] Özellikle polis merkezleri başta olmak üzere kamu binalarını hedef alan örgüt, 2009 yılında yüzlerce kişinin ölümüne sebep oldu.[17] Temmuz 2009 boyunca Boko Haram'ın polis istasyonlarına karşı saldırıları devam etti. Bu dönemde Nijerya'nın kuzeyinde 700'ü aşkın insan Boko Haram militanlarınca öldürüldü ve 3000'den fazla insan bu olaylar sonrasında göç etmek zorunda kaldı.[18] Bir dönem yakalanarak hapsedilen örgüt lideri Mohammed Yusuf, Batı tipi eğitim ve mevcut müfredatın Avrupalılar tarafından getirildiğini ve bu eğitimin haram olduğunu ve de insanların Allah'a olan inançlarını zedelediğini kaydetti. BBC'ye verdiği demeçte de bilimsel ve Avrupa tarzı eğitimi istemediklerini ifade etti.[19] Nijerya ordusu, 2009 yılında örgüt üyelerinin bulunduğu camiye baskın düzenledi, 20 Boko Haram militanı öldü.

Eylemleri

26 Ağustos 2011: Nijerya'nın başkenti Abuja kentindeki Birleşmiş Milletler binasına bombalı araçla saldırı düzenledi ve bu saldırı sonrası 18 kişi hayatını kaybetti.[20]

25 Aralık 2001: Noel için toplanılan kilise cemaatine bombalı saldırı düzenleyen örgüt, 40'tan fazla kişinin ölümüne neden oldu.[21]

2014 Nisanı: Nijerya'nın kuzeydoğusunda bulunan Borno eyaletindeki bir kasabada en az 300 kız öğrenciyi silah zoruyla kaçırdı.[22]

2 Ağustos 2020: Kamerun'un kuzeyindeki bir mülteci kampına el bombalarıyla saldırdı, 15 kişi öldü.[23]

Boko Haram'ın Temmuz 2007 - Haziran 2014 arasında 5.000'den fazla insanı öldürdüğü yazıldı.[24] 2020'de yayımlanan bir haberde ise bu sayının 2009-2020 arasında 20 binden fazla kişi olduğu ifade edildi. [25]

Kaynakça

  1. Morgan Winsor (17 Nisan 2015). "Boko Haram in Nigeria: President Goodluck Jonathan Rejects Help From UN Forces To Fight Insurgency". International Business Times. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2015.
  2. Jr, Philip Obaji (26 Mayıs 2015). "With Help From ISIS, a More Deadly Boko Haram Makes a Comeback". The Daily Beast. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2015.
  3. "We have restricted Boko Haram to Sambisa Forest – Buhari". 8 Eylül 2015. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016.
  4. "Boko Haram at a glance". Amnesty International. 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015.
  5. "Boko Haram HQ Gwoza in Nigeria 'retaken'". BBC News. 27 Mart 2015. 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
  6. "Nigeria's Boko Haram has up to 6,000 hardcore militants: U.S. officials". 24 Aralık 2016 tarihinde [mobile.reuters.com/article/amp/idUSKBN0LA2J120150206 kaynağından] |url= değerini kontrol edin (yardım) arşivlendi.
  7. "Chadian Forces Deploy Against Boko Haram". VOA. 16 Ocak 2015. 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2015.
  8. "Nigeria's Boko Haram: 'Allah says I should sell. He commands me to sell. I will sell women.'". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2015.
  9. "Boko Haram nedir? Boko Haram kimdir?". 15 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2017.
  10. "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2015.
  11. "Boko Haram IŞİD'e biat etti iddiası". 10 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2015.
  12. "Nijerya'nın Taliban'ı: Boko Haram". 16 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2011.
  13. "Who are Nigeria's Boko Haram Islamists?". 9 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2011.
  14. Nigeria Like It Is: A practical guide to doing business in Nigeria
  15. "Nijerya'da İslamcı militanlara operasyon". 25 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2011.
  16. Nijerya'da BM binası bombalandı: 18 ölü
  17. "Boko Haram Bombs Churches in Abuja, Jos, 40 Dead". 7 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2011.
  18. "9 Soruda Boko Haram ve Nijerya". 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2015.
  19. "Boko Haram'ın saldırılarında 25 kişi öldü". Deutsche Welle. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
  20. Boko Haram: breakingnews.com 16 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  21. Abu-bashal, Adam (10 Haziran 2020). "Nijerya'da Boko Haram saldırısı: 69 ölü". Anadolu Ajansı. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.