Bağdaştırma

Bağdaştırma, iki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelerek yeni bir anlama bürünmesi.[1] Bağdaştırmalara daha çok isim ve sıfat tamlamalarında rastlanır; bununla birlikte fiillerde, edatlarda ve bağlaçlarda da görülür. Tamlamayı meydana getiren sözcüklerin teker teker anlamlarına bakıldığında, sözcük öbeğinin kolektif anlamından oldukça farklı olduğu görülür.

Bağdaşıklık ile karıştırılmamalıdır.

Alışılmış bağdaştırma

Alışılmış bağdaştırmalar, adından da anlaşılacağı üzere, günlük kullanımda sık rastlanan ve genellikle görünen anlamını yansıtan sözcük öbekleridir:

  • çavdar ekmeği, çatlak bardak, su böreği
  • Demir kapının sürgüsü usulca çekildi.
  • Demir kapının sürgüsü usulca çekildi.

Alışılmamış bağdaştırma

Alışılmamış bağdaştırmalarda sözcükler sıra dışı anlamlarda kullanılır. Bu tür kullanımlara gündelik konuşmada pek rastlanmaz, hatta kullanımı kulağa tuhaf gelebilir; ancak şiir gibi edebî eserlerde yaygın olarak kullanılır. Aşağıdaki kalın yazılmış sözcük grupları alışılmamış bağdaştırmalara örnektir:

Kurudu artık otlar, bitmiyor tazeleri
Birikinti sularda yaprak cenazeleri[1]
Hicabın çığlığına takılır özlemlerim
Kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu
Dışarıda gürül gürül akan bir dünya

Kaynakça
  1. Bağdaştırma 25 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. e-okul, MEB. Erişim: 25 Ekim 2014
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.