Andrey Karlov suikastı

Suriye Ordusunun Halep'in geri alınması için Rus hava kuvvetleri destekli saldırısı ile başlayan ve operasyonun Suriye Ordusunun zaferi ile sonuçlanması ile Türkiye'de özellikle Rusya Büyükelçiliği ve konsoloslukları önünde protesto gösterileri düzenlendi.[7] Özellikle islamcı örgütler "Tek Yol Şehadet" sloganları ve tekbir getirerek eylemler gerçekleştirdi.[8] Bu gruplar Halep Muharebesi'ndeki çatışmalarda meydana gelen sivil kayıpların sorumlusu olarak Rusya'yı göstermekteydi.[9] Rusya'nın İstanbul Başkonsolosluğu önündeki eylemlerde şeriat yanlısı Hizb ut-Tahrir örgütü de tekbirler getirerek bir basın açıklaması gerçekleştirmişti.

Bu protestoların ardından Türk-Rus Toplumsal Forumu Eş Başkanı AKP İstanbul Milletvekili Ahmet Berat Çonkar, "Türk halkı bence doğru adrese tepkilerini gösteriyor. Burada Rusya'dan beklentimiz aynen Türkiye'nin göstermiş olduğu insani hassasiyeti Rusya'nın da göstermesidir. Bunu kamuoyunun haklı tepkisi olarak okumak lazım" diyerek protesto gösterilerinin haklılığını savunmuştu.[10]

Öte yandan Türkiye, Rusya ve İran Dışişleri Bakanlarının Moskova'da Suriye'deki merkezi yönetimle muhalifler arasındaki barış görüşmelerine aracılık etmek için ortak hareket etme kararına ilişkin yapacağı görüşmeler için 20 Aralık 2016 tarihi belirlenmişti. Suikasttan sonra Suriye ve Halep'e ilişkin sloganlar atan saldırgan, cinayeti bu önemli toplantıdan bir gün önce gerçekleştirdi.

New York Times gazetesi ise Rus Hava Kuvvetleri'nin Halep'teki isyancı bölgeleri hedef almasının suikastın muhtemel bir nedeni olduğunu ileri sürdü.[11]

Çağdaş Sanatlar Merkezi'nde 16 Aralık'ta açılan serginin iki gün öncesi saldırgan Mevlüt Mert Altıntaş, sanat merkezinin yanında bulunan otelde bir oda ayırttı.[12] Suikastten iki gün sonra Rusya'da yayın yapan REN TV'nin 16 Aralık tarihinde çekildiğini bildirerek yayınladığı bir görüntüde yer alan takım elbiseli kişinin katil Mevlüt Mert Altıntaş olduğu iddia edildi.[13] Buna göre saldırgan, saldırıdan üç gün önce Çağdaş Sanatlar Merkezi'ne gelerek ya keşif yapmış ya da suikast için Büyükelçi Karlov'u aramıştı.

Bu süreçte Rusya Büyükelçiliği, serginin resmi açılışının 19 Aralık'ta yapılacağını açıkladı.[12] Altıntaş bunun üzerine sağlık raporu alarak işe gitmedi ve 18 Aralık'ta otelin 214 numaralı odasına yerleşti. Olay günü 18:30 civarından otelden çıkan saldırgan yürüyerek sanat merkezine geçti.[12] Çağdaş Sanatlar Merkezi'ne girişte X-Ray cihazından geçmeyen ve özel güvenlik tarafından durdurulan Altıntaş, polis kimliğini göstererek içeri girdi.[12]

Harici video

"Washington Post: Rusya'nın Ankara Büyükelçisi'ne polis memuru tarafından suikast düzenlendi". 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2016.

Rusya Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov

Büyükelçi Andrey Karlov Ankara Çağdaş Sanatlar Merkezi'ndeki "Kaliningrad'dan Kamçatka'ya"[14] adlı fotoğraf sergisinin açılışında konuşma yapmak için kürsüye geldiği sırada saldırgan Altıntaş, arkasında bulunmaktaydı. Ankara Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü'nde görevli polis memuru Mevlüt Mert Altıntaş Karlov'un konuşmasına başlamasından hemen sonra ceketinin cebinden silahını çıkartarak ateş etmeye başladı. Büyükelçi, vücuduna isabet eden 9 kurşun ile vuruldu.[15][16][17] Karlov'un yere düşmesinden sonra saldırgan, "Allahu Ekber, Allahu Ekber" diye bağırıp "Halep'i unutmayın, Suriye'yi unutmayın, beldelerimiz güvende olmadıkça sizler güvenliği tadamayacaksınız. Geri çekil, geri çekil. Beni buradan ancak ölüm alır. Bu zulümde payı olan kim varsa hepsi tek tek hesabını verecek." diyerek bağırmaya başladı.[16][18][19][20]

Haberin duyulması ile birlikte olay yerine gelen özel harekât polisleri müdahale için hazırlık yaparken saldırgan polis memuru Altıntaş bir üst kata çıkarak burada beklemeye başladı.[21] Daha sonra Özel Harekât Polisleri içeri girerek saldırgan ile çatışmaya başladılar. 15 dakikalık bir çatışma sonrası saldırgan Mevlüt Mert Altıntaş vurularak öldürüldü.[19][22][23][24]

Suikast, Rusya'nın bizzat iç savaşa müdahil olmasını ve Halep üzerindeki savaşını protesto etmek için gerçekleşen ve birkaç gün süren protesto gösterileri sonrasında gerçekleşti.[16]

Suikastı, olaydan iki gün sonra Şam Fethi Cephesi'nin üstlendiği iddia edilmektedir.[25] Şam Fethi Cephesi ise daha sonra bu açıklamanın kendilerine ait olmadığını iddia etti.[26]

Suikastı düzenleyen Mevlüt Mert Altıntaş (d. 24 Haziran 1994, Söke),[27] Söke Cumhuriyet Anadolu Lisesi'ndeki eğitimini tamamladıktan sonra 2012 yılında İzmir Rüştü Ünsal Polis Okulu'na girdi. Polis okulundaki eğitiminden sonra 2014 yılında göreve başlayan Altıntaş, Ankara Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü'nde görevliydi.[1] Altıntaş'ın Gülen Hareketi bağlantılı olduğu iddia edilmektedir.[5]

Saldırının ardından soruşturma başlatan Emniyet Genel Müdürlüğü, Mevlüt Mert Altıntaş'ın Aydın Söke'de oturan annesi Hamidiye, babası İsrafil ve kız kardeşi Seher Altıntaş'ı gözaltına aldı. Daha sonra, Altıntaş'ın biri Gülen Hareketi soruşturmasında gözaltına alınıp serbest bırakılan iki dayısı ve yengesi de gözaltına alındı.[28] Ancak 22 Aralık günü bu altı kişi serbest bırakıldılar.[29]

Saldırganın Ankara, Yenimahalle'deki evinde inceleme yapan polis, saldırganın ev arkadaşı olan avukatı ve Ankara Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü'nde görevli 3 arkadaşını gözaltına aldı.[28]

Suikast ile ilgili soruşturmayı Türk ve Rus yetkililer birlikte yürütme kararı aldılar.[30] Bu nedenle 20 Aralık 2016'da Rusya'dan savcı, iki güvenlik ateşesi, Acil Durum Bakanlığı yetkilileri, adli tıp yetkilileri ve psikologlardan oluşan 18 kişilik bir heyet Türkiye'ye geldi. Heyet ilk olarak Adli Tıp Ankara Grup Başkanlığı'na giderek Karlov'un ölüm otopsisine katıldı. Daha sonra Çağdaş Sanatlar Merkezi ve saldırganın kaldığı otelde de incelemeler gerçekleştirdiler. Bir süre daha Türkiye'de kalması kararlaştırılan ekibin soruşturmanın her aşamasına katılması ve soruşturma kapsamında gözaltına alınan tüm şüphelilerin ifade işleminde yer alması kararı alındı.[30][31]

Olayın ardından birçok hükûmet ve devlet başkanı saldırıyı kınayarak, Karlov'un ailesine ve Rus halkına başsağlığı dileklerinde bulundu.[32][33][34]

Katarlı gazeteci Elham Badar, saldırının, Halep'teki ve diğer çatışmalardaki "Rus barbarcılığına" "insanlığın" cevabı olduğunu belirtirken,[35] New York Daily News gazetesi köşe yazarı Gersh Kuntzman, konu ile ilgili kaleme aldığı makalesinde, Alman diplomat Ernst vom Rath suikastına atıfta bulunarak "adaletin yerine getirildiğini" söyledi.[36][37] Rusya Dışişleri Bakanlığı makalenin yayınlanmasının ardından New York Daily News'den bir özür açıklamasını istediğini belirtti.[38]

Yevromaydan'da yaptığı konuşma ile tanınan Ukraynalı milletvekili Volodymyr Parasiuk, yaptığı bir konuşmada Rus büyükelçisinin katilini "kahraman" olarak nitelendirdi.[39][40]

Türkiye

Suikast sonrası brifing alan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Dış İstihbarat Servisi Direktörü Sergey Naryshkin ve Federal Güvenlik Servisi Direktörü Alexander Bortnikov, 19 Aralık 2016

Türkiye başbakanı Binali Yıldırım; "Bu menfur olay Türk-Rus ilişkilerini bozmaya yönelik bir olay"[41]

Cumhuriyet Halk Partisi; "Bu provokatif saldırıyı şiddetle kınıyoruz. Bu eylemi yapanlar belli ki Türkiye-Rusya ilişkisini koparmak, normalleşme sürecini bitirmek istiyor. Umarım burada suhulet hakim olur, Rusya buna fevri bir tepki vermez"[41]

Halkların Demokratik Partisi; "Ankara’da Rusya Federasyonu Büyükelçisi Andrey Karlov’un öldürülmesini güçlü bir şekilde kınıyor ve derin üzüntülerimizi ifade ediyoruz. Andrey Karlov’un ailesine ve Rusya halklarına başsağlığı diliyoruz. Bu yaşanan siyasi cinayet de göstermiştir ki, Türkiye uygulanan dış ve iç politikalar nedeniyle güvenli bir ülke olma özelliğini maalesef yitirmiştir. Yüzeysel ve maksatlı tespitlerden kaçınarak, bu siyasi cinayetin sorumluları, azmettirenleri, destekleyenleri derinlemesine bir soruşturmayla bir an önce ortaya çıkarılmalı ve hepsinden hukuk önünde hesap sorulmalıdır."[41]

Rusya

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Dışişleri Bakanlığı binasında düzenlenen törende Karlov'un tabutunun önünde saygı duruşunda bulunurken

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin; "Bir cinayet gerçekleştirildi. Bu elbette Rus-Türk ilişkilerinin normalleşmesini bozmaya yönelik bir provokasyon. Ayrıca Rusya, Türkiye, İran ve Suriyeli taraflar arasındaki çatışmanın çözümüne ilgi duyan diğer ülkelerin aktif olarak savunduğu Suriye'deki barış sürecini bozmaya yönelik bir provokasyon. Bunun tek bir yanıtı olabilir, teröre karşı mücadeleyi güçlendirmek. Haydutlar bunu hissedecek."[42]

• Rusya-Türkiye ilişkileri