2012 Tuareg isyanı

2012 Tuareg isyanı, Mali'nin kuzey kesimini oluşturan Sahra Çölü'ndeki Azavad bölgesinde Mali hükümetine karşı Tuaregler ve bölgenin diğer halkları[18] tarafından Ocak 2012'de başlatılan ayrılıkçı bir ayaklanmadır. Azavad Ulusal Kurtuluş Hareketi'nin (MNLA) en önemli isyancı grubu oluşturduğu ayaklanma, 1916'dan beridir Tuaregler tarafından gerçekleştirilen ayaklanmalar dizisinin bir parçasıdır. MNLA önceki ayaklanmalarda yer alan isyancılarla 2011 Libya İç Savaşı'nda Ulusal Geçiş Konseyi veya Libya Ordusu için savaşıp geri dönen ve silahlı olan Tuaregler tarafından kurulmuştur.[18]

2012 Kuzey Mali İç Savaşı
1 Nisan itibarıyla ayrılıkçıların üzerinde hak iddia ettiği ve kontrol ettiği topraklar
Tarih 17 Ocak 2012[1]-6 Nisan 2012 Bölge Kuzey Mali (Azavad) Sonuç MNLA/Ensar Dine zaferi MNLA ve Ensar Dine Mali'nin kuzeyindeki neredeyse tüm şehirleri ve kasabaları ele geçirdi ve tek taraflı ateşkes ilan etti. MNLA tek taraflı olarak Azavad'ın bağımsızlığını ilan etti.[2] Mali Cumhurbaşkanı Amadou Toumani Touré bir darbeyle devrildi.[3]
Taraflar
Mali Darbeden önce: Amerika Birleşik Devletleri (lojistik)[4][5]	Azavad Ulusal Azavad Kurtuluş Hareketi (MNLA) Ensar Dine[6] Batı Afrika'da Birlik ve Cihad Hareketi[7]	Ulusal Azavad Kurtuluş Cephesi (FLNA)[8][9]
Komutanlar ve liderler
Amadou Toumani Touré (Mart 2012'ye kadar) Amadou Sanogo (Mart 2012'den sonra)	Bilal Ag Acherif Moussa Ag Acharatoumane Necim ag Muhammed[10] El Haji Ag Gamou (nisan ayından itibaren) İyad ag Gali[11]	Muhammed Lamine Uld Sidat Huseyne Kulam[8]
Güçler
	MNLA: 3000[12][13] Ensar Dine: ~300[13]	~500[8]
Kayıplar
97 ölü (Mali kaynaklarına göre) Toplamda 1000-1500 kişi ya öldürüldü, ya esir alındı, ya da firar etti[12]	65 ölü (Mali kaynaklarına göre)[14]
80,000 mülteci yurtdışına kaçtı[15] 100,000'den fazla kişi Mali'nin başka bölgelerine kaçtı[16] Toplam: 200,000'den fazla kişi yerinden oldu[17]

22 Mart günü Mali cumhurbaşkanı Amadou Toumani Touré cumhurbaşkanlığı seçimlerine bir ay kala krizi yönetmedeki başarısızlığı gerekçe gösterilerek bir darbeyle devrildi.[19] Demokrasi ve Devletin Geri Getirilmesi için Ulusal Komite (CNRDR) çatısı altında toplanan askerler Mali anayasasını askıya alsa da 1 Nisan günü anayasanın tekrar yürürlüğe konulduğu duyuruldu.[20] İslamcı grup Ensar Dine de daha sonraları ayaklanmanın bir parçası haline geldi ve geniş toprak parçaları üzerinde kontrolü olduğunu iddia etti; ama bu kontrolün varlığı MNLA tarafından tartışma konusu yapıldı. Darbeden kaynaklanan istikrarsızlığın sonucu olarak Mali'nin kuzeyindeki en büyük üç şehir olan Kidal, Gao ve Timbuktu art arda üç günde isyancıların eline geçti.[21] 2 Nisan günü Ensar Dine haberlere göre MNLA'ya saldırarak Timbuktu'dan attı ve bayraklarını yaktı.[22] 4 Nisan günü hedeflediği bölgenin tamamını kontrolü altına geçirdiğini iddia eden MNLA operasyonlarını durduğunu açıkladı.[23] Ertesi gün Azavad bölgesinin bağımsızlığı ilan edildi.