İslam'da dinden çıkma

İslam'da dinden çıkma, irtidâd veya ridde (reddetme anlamında), genellikle İslam'ı bir Müslüman'ın kendi isteğiyle terk etmesi olarak tanımlanır.[1][2] Müslüman bir ailede doğan veya daha önce İslam'ı kabul etmiş olan bir kişinin dinini değiştirmesi ya da inancını bırakıp dinsiz olması İslam'dan çıkma eylemine girer.[3] İslam'dan çıkmanın tanımı ve cezalandırılmasının gerekip gerekmediği tartışmalı meselelerdir, İslam alimleri bu sorulara ilişkin çeşitli görüşlere sahiptirler.[4][5][6]

Genel anlayış olarak (icma) dinden çıkan kişiler öldürülerek cezalandırılırlar.[7]

Hanefi fıkıh eseri El-Mebsut'a göre dinden çıkan kişiye 3 gün süre vermek müstehaptır. Eğer 3 gün içinde Müslüman olmazsa öldürülür[8]. Kadınsa işkence edilir ve ömür boyu hapse atılır.[9]

El-Mebsut'ta ayrıca dinden çıkan kişinin cinayeti durumunda can dokunulmazlığını esas alarak ceza verilmeyeceği belirtilmiştir.[10]

Geleneksel İslam fıkıhçıları dini emirleri terk eden kişilerin mürted kabul edilip edilmeyeceğini de tartışmışlar ve bu konuda belirli eğilimler ortaya koymuşlardır. Yaşanan tartışmalar yoğunlukla şeriata göre namaz, oruç veya zekatın terki veya reddedilmesi gibi eylemlerin cezalandırılıp cezalandırılmayacağı ile ilgili değil, cezalandırılma veya öldürülmeleri sonrasında bu kişilerin cenazelerine yapılacak işlemlerle ilgilidir. Bu kişiler mürted kabul edildiklerinde cenaze namazları kılınmaz, Müslüman mezarlığına gömülemez, miras bıraktıkları devlet hazinesine kalır.[11][12][13]

Hanefiler ameli imanın bir parçası kabul etmedikleri için namaz, oruç gibi İslam'ın uygulanmasına dair ihmal veya ret içeren eylemlerde kişinin kanatılıncaya kadar dövülmesi veya ölünceye kadar hapsedilmesini de içeren tazir cezaları ile cezalandırılmasını öngörürler, öldüklerinde cenazelerine Müslüman cenazesi muamelesi yapılır.[14][15][16]

Şafii, Maliki mezheplerine göre namazı terk etmek ceza miktarı ve şekli Kur’an ve sünnetle belirlenen suçlardandır ve terk eden “had” uygulanarak öldürülür. Ancak cenazelerine Müslüman cenazesi muamelesi yapılır, miras bıraktıysa mirasçılarına paylaştırılır.[14][15]

Hanbeli mezhebinde ise namazı terk eden ve bunda ısrarcı olan kişiler mürted kabul edilerek mürtedlere kılıçla öldürme şeklinde uygulanan “had cezası” tatbik edilir, cenaze namazı kılınmaz ve ceset Müslüman mezarlığına gömülmez.[15][17]