Çin Kırgızları

Çin Kırgızları (Basitleştirilmiş Çince: 中国柯尔克孜族; Geleneksel Çince: 中國柯爾克孜族; pinyin: Zhōngguó Kē'ěrkèzī zú; Kırgızca: Kıtay kırgızdarı), Çin'de gündelik kullanımda 'ěrkèzī zú (Basitleştirilmiş Çince: 柯尔克孜族; Geleneksel Çince: 柯爾克孜族; "Kırgız halkı/ulusu") terimi kullanılır, Çin Halk Cumhuriyeti Devleti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir.

Çin Kırgızları
Önemli nüfusa sahip bölgeler
 Çin 160.875[1]
Diller
Kırgızca, Fuyü Gırgıs dili, Çince (Putonghua), Kazakça, Uygurca
Din
İslam, şamanizm, Tibet Budizmi
Pekin-Niujie'de Çin'in resmî olarak tanıdığı 56 minzu (民族; "millet", "etnik grup")yu gösteren bir duvarda yer alan "Kē'ěrkèzī zú" (柯尔克孜族) tasviri (soldan dördüncü)

Çin'deki Kırgızların neredeyse tümü Kuzeybatı Çin'deki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşamaktadır. Bunların büyük bir kısmı Kırgızistan ile Tacikistan sınırlarındaki Kızılsu Kırgız Özerk İli'nde yaşamaktadır. Çin Hükümeti, Kuzeydoğu Çin'deki Heilongjiang Eyaleti'nde yaşayan Fuyü Kırgızlarını da "Kē'ěrkèzī zú" olarak sınıflandırır, fakat bu grubun ismine rağmen, Fuyü Kırgızlarının konuştukları Fuyü Gırgıs dili Orta Asya Kırgızcasının bir çeşidi değil ve Sibirya'da konuşulan Hakas diline daha yakındır.[dipnot 1]

Çin Kırgızlarının çoğu İslam dinine mensup, fakat Tibet Budizmi ve şamanizme inanan kesimler de vardır.[2] Müslüman Kırgızların uyguladıkları İslam da şamanizm ve diğer geleneksel manevi inançlardan unsurlar içerir.[3]

Nüfus dağılımı

Özerk idari birimleri

Eyaletlerine göre "Kē'ěrkèzī zú" nüfusu

2000 Yılı Çin Nüfus Sayımı Verilerince Bölgelerine Göre "Kē'ěrkèzī zú" Nüfusunun Payı(Nüfus sayımı sırasındaki nüfus;   renkli   kısımlar, "Kē'ěrkèzī zú" olarak sınıflandırılmış grupların yerli olduğu bölgeleri gösterir)[1]
SıraBölgeToplam nüfusKırgızlarToplam Kē'ěrkèzī zú
Nüfusunun Payı (%)
Bölgedeki
Etnik Azınlık
Nüfusunun Payı (%)
Bölge Nüfusunun
Payı (%)
Toplam1.245.110.826160.8751000,15270,01292
31 eyaletteki toplam1.242.612.226160.82399,9680,15280,01294
G1Kuzeybatı Çin89.258.221158.82098,7230,90970,17793
G2Kuzeydoğu Çin104.864.1791.5280,9500,01400,00146
G3Kuzey Çin145.896.9332270,1410,00260,00016
G4Doğu Çin358.849.2441040,0650,00420,00003
G5Güneybatı Çin193.085.172750,0470,00020,00004
G6Güney Merkez Çin350.658.477690,0430,00020,00002
1Sincan18.459.511158.77598,6951,44740,86013
2Heilongjiang36.237.5761.4730,9160,08310,00406
3İç Moğolistan23.323.3471530,0950,00320,00066
4Pekin13.569.194450,0280,00770,00033
5Liaoning41.824.412450,0280,00070,00011
6Yünnan42.360.089420,0260,00030,00010
7Zhejiang45.930.651370,0230,00940,00008
8Jiangsu73.043.577300,0190,01150,00004
9Şensi35.365.072190,0120,01080,00005
10Guizhou35.247.695170,0110,00010,00005
11Şantung89.971.789160,0100,00250,00002
12Hainan7.559.035160,0100,00120,00021
13Hebei66.684.419150,0090,00050,00002
14Henan91.236.854150,0090,00130,00002
15Guangdong85.225.007150,0090,00120,00002
16Siçuan82.348.296140,0090,00030,00002
17Tientsin9.848.731130,0080,00490,00013
18Kansu25.124.282130,0080,00060,00005
19Jilin26.802.191100,0060,00040,00004
20Hunan63.274.173100,0060,00020,00002
21Guangşi43.854.53890,0060,00010,00002
22Jiangxi40.397.59880,0050,00640,00002
23Çinghay4.822.96380,0050,00040,00017
24Fujian34.097.94770,0040,00120,00002
25Şanghay16.407.73450,0030,00480,00003
26Ningksia5.486.39350,0030,00030,00009
27Hubei59.508.87040,0020,00020,00001
28Çongçing30.512.76320,0010,00010,00001
29Şansi32.471.24210,0010,00100,00000
30Anhui58.999.94810,0010,00030,00000
31Tibet2.616.329
Askerlik hizmetinde bulunanlar2.498.600520,0320,04660,00208

Ayrıca bakınız

Dipnot

  1. Kırgızistan ve Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Kırgızların konuştukları Kırgız dili, dilbilimsel açıdan Türk dil ailesinin Kıpçak koluna aittir. Dilbilimciler Fuyü Gırgıs dilini bir Kıpçak dili değil, Türk dil ailesinin Sibirya koluna ait bir dil olarak sınıflandırırlar.

Kaynakça

  1. 中华人民共和国国家统计局2000年第五次人口普查数据 9 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. "柯尔克孜族" [Kırgız milleti] (Çince). Çin İnternet Bilgi Merkezi (Zhongguo Wang). 13 Nisan 2005. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2020.
  3. Elliot, Sheila Hollihan (2006). Muslims in China. Philadelphia: Mason Crest Publishers. ss. 63-64. ISBN 1-59084-880-2.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.