Çapa (denizcilik)

Çıpa, çapa,[1][2] demir veya lenger, denizcilikte herhangi bir deniz taşıtını istenilen bir yerde sabit tutmak için suyun dibine bırakılan, iki veya daha çok kanca şeklinde kolu bulunan, uzun bir zincire veya kabloya bağlı, genellikle metalden yapılmış alet. Çıpalar deniz dibine saplanarak ya da takılarak, taşıtın bulunduğu mevkiiden uzaklaşmasını engellerler.

Çıpa cinslerinden bir Admiralti demiri

Antik çıpalar, büyük taşlardan, taş dolu sepetlerden, kum torbalarından veya kurşun doldurulmuş kütüklerden yapılırdı.[3] Bu çıpalar deniz taşıtını, sadece ağırlıkları vasıtasıyla sabit yerde tutarlardı. Deniz taşıtları büyüdükçe daha etkin bir alet bulunması gerekti. Önceleri tahtadan yapılmış kancalar kullanılmaya başlandı. Zamanla bunların yerini metal kancalar aldı. Kancaların sayısı artırıldı ve dişler eklenmeye başlandı. Diğer önemli bir gelişme ise kancalar ve dişler ile dik açı yapan ufki bir kolun eklenmesi oldu. Bu kol, çıpanın kancalarının deniz yatağında dik durmasını ve böylece birinin iyice saplanabilmesini sağlar. Stok çıpa ya da balıkçı çıpası denen bu tip çıpalar, asırlardır en yaygın şekilde kullanılan çıpa türü olmuştur.[3]