Vietnam

Vietnam (Vietnamca: Việt Nam (Dinle )), resmî adı ile Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya'da, Çinhindi Yarımadası'nın doğusunda yer alan bir ülkedir. Uzun, dar bir kara parçası üzerinde yer alan Vietnam'ın kuzeyinde Çin, batısında Kamboçya ile Laos, güneyinde ve doğusunda Güney Çin Denizi yer alır. 1955'te Kuzey Vietnam ve Güney Vietnam olarak iki ayrı cumhuriyete bölünmüş olan ülke, 1976'da Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti olarak tekrar birleşmiştir. Vietnam dağlık bir ülkedir. Song-Koi ve Mekong deltaları önemli alçak düzlükleridir. Kıyı ovaları doğuda yer alır. Geri kalan toprakların büyük bir bölümünü ormanlık, dağlık bölge kaplar. Başlıca ürünleri; pirinç, manyok, kocadarı, mısır, kahve, çay, kauçuk, el işleridir. Önemli kentleri; Ho Chi (Şi) Minh, Hanoi ve Haifong'dur. Eğitim; 12 yaşına kadar parasız ve zorunludur. Kuzey Vietnam ile Güney Vietnam 1976'da tek ülke olarak birleşmiş, ancak yıllarca süren savaş ve bombardıman sonucu büyük bir yıkıma uğramıştır.

Vietnam
Vietnamca: Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti
Arma
Slogan
Vietnamca: Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
"Bağımsızlık - Özgürlük - Saadet"
Millî marş
Tiến Quân Ca
"Ordu Yürüyüşü" (ilk mısra)
Dosya:United States Navy Band - Tiến Quân Ca.ogg
Başkent Hanoi
En büyük şehir Ho Chi (Şi) Minh Kenti
Resmî diller Vietnamca

Resmî alfabe Vietnam alfabesi
Hükûmet Tek partili üniter sosyalist cumhuriyet
 Cumhurbaşkanı
Nguyễn Phú Trọng
 Başbakan
Nguyễn Xuân Phúc
 Komünist Parti Genel Sekreteri
Nguyễn Phú Trọng
 Kamu Güvenlik Bakanı
Lê Hồng Anh
Tarihçe  
 Fransız Hindiçini
1862-1945
 Fransa'dan bağımsızlık
2 Eylül 1945
 Saygon'un düşüşü
30 Nisan 1975
 Yeniden birleşme
2 Temmuz 1976
 Mevcut anayasa
28 Kasım 2013
Yüzölçümü
 Toplam
331.210 km2 (127.880 sq mi) (65.)
 Su (%)
1,3
Nüfus
 1 Nisan 2014 sayımı
90.710.000 (13.)
GSYİH (SAGP) 2020 tahminî
 Toplam
1,035 trilyon $ (23.)
 Kişi başına
8.677 $ (106.)
GSYİH (nominal) 2020 tahminî
 Toplam
340,602 milyar $ (35.)
 Kişi başına
3.498 $ (130.)
Gini (2018) 35.7
orta
İGE (2019)  0.704
yüksek · 118.
Para birimi Vietnamca: Đồng (₫) (VND)
Zaman dilimi UTC+7 (UTC+07.00)
Trafik akışı sağ
Telefon kodu +84
İnternet alan adı .vn

Tarih

Vietnam'ın arkeolojik tarihi, 2500 yıl öncesine dayanmaktadır. Vietnam, MÖ 1. yüzyıldan 10. yüzyıla kadar Çin Uygarlığı'nın egemenliği altında kaldı. 939 yılında bölge, Çin'e karşı bağımsızlığını kazandı. 968 yılında ise Vietnam, resmi olarak kendi resmî benliğini ilan etti.

Vietnam Savaşı

Vietnam haritası

Vietnam 19. yüzyılda Çinhindi olarak (Kamboçya-Laos-Vietnam) Fransa tarafından sömürgeleştirildi. Yoğunlukla köylü olan halk topraklarından olduğu için Fransız hükûmetine karşı tepkiliydi. Arada milliyetçi ayaklanmalar olduysa da bir başarı elde edilemedi. Japonya'nın Vietnam'ı işgaliyle zayıflayan otoriteye karşı bağımsızlık hareketi ligi Vietminh, 2 Eylül 1945'te cumhuriyeti ilan etti. Bu Fransa ile Vietnamlı komünist lider Ho Chi Minh'i karşı karşıya getirdi. Moskova'da bağlantıları olan, Çin'den silah desteği alan ve Mao Zedong'un Kuomintang'a karşı başarıyla yürüttüğü gerilla hareketi taktiklerini bilinen Ho Chi Minh karşısında duramayan Fransa, 1954'ün mayıs ayında teslim oldu. 1956'da seçim yapılarak tekrar birleştirilmek üzere Vietnam ikiye bölündü. Kuzeyde Ho Chi Minh'in komünist hükûmeti ve güneyde Fransa'nın desteklediği Ngo Dinh Diem hükûmeti kuruldu, fakat söz konusu seçim gerçekleşmedi. Saygon'daki hükûmet, ABD destekli otoriter bir politika izlemekteydi. Bu güneyde tepkilerin artmasına neden oldu ve kuzeyden silah desteği alan Vietkong cephesi kurularak ABD'nin de dahil olduğu iç savaş başladı. Amerikalı askerler teknik açıdan üstün olsalar da coğrafyasını bilmedikleri bir yerde, alışkın olmadıkları gerilla taktikleri karşısında çok şansları olmuyordu. 1968'de Vietkong "Tet" saldırısını başlattı, 1973'te ateşkes ilan edilse de kısa süre sonra savaş yeniden başladı. Sonunda 30 Nisan 1975'te Vietkong'un Saygon'u ele geçirmesiyle son buldu.

Yönetim

Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'nde tek yasal parti iktidardaki Vietnam Komünist Partisidir. 1975'teki anayasanın değiştirilmesiyle 1992'nin Nisan ayında yeni anayasa kabul edildi. Komünist partinin idari anlayışı yönetimin, politikanın bütün birimlerinde tekrar uygulandı. Seçimlere muhalefet etme yetkisi sadece Komünist Parti ve onun organizasyonlarına verildi.

Bunlar Vietnam Anayurt Cephesi çalışanlarını ve esnaf ticaret birliklerini kapsar. Her ne kadar eyalet kamusal yönetimi sosyalist olsa bile, onun uygulanması, 1990'lardan beri azalarak devam eden ideolojik etkisi altındadır. Vietnam Cumhurbaşkanı görünürde eyalet başkanı olsa bile normalde Vietnam ordusunun başkomutanıdır. Ayrıca Ulusal Savunma ve Güvenlik makamındadır. Vietnam Başbakanı Nguyan Tan Dung, hükûmetin başıdır. Ayrıca 3 yardımcı bakandan oluşan Bakanlar Kurulu'nun ve 26 bakanın başkanıdır.

Yerel İdare Birimleri

Vietnam 58 ile veya şehre (Vietnamca tỉnh olarak bilinir) bölünmüştür. Ayrıca yerel idare olarak illerle aynı seviyede olduğu kabul edilen (şehir statüsünde bulunan) 5 "merkezi yönetim birimi" (thành phố trực thuộc trung ương) vardır.

Vietnam Yörel Üst İdare Birimleri
Kırmızı Irmak Deltası

Bắc Ninh
Ha Nam
Hai Duong
Hung Yen
Nam Dinh
Ninh Binh
Thai Binh
Vĩnh Phúc
Hanoi (merkezî yönetim birimi)
Hai Phong (merkezî yönetim birimi)

Kuzeydoğu

Bắc Giang
Bắc Kạn
Cao Bang
Ha Giang
Lang Son
Lao Cai
Phu Tho
Quang Ninh
Thái Nguyên
Tuyen Quang
Yen Bai

Kuzeybatı

Dien Bien
Hoa Binh
Lai Chau
Son La

Kuzey Merkezî Sahili

Ha Tinh
Nghe An
Quang Binh
Quảng Trị
Thanh Hóa
Thừa Thiên-Huế

Merkezî Yaylalar

Dak Lak
Dak Nong
Gia Lai
Kon Tum
Lam Dong

Doğu Merkezî Sahili

Binh Dinh
Binh Thuan
Khanh Hoa
Ninh Thuan
Phu Yen
Quang Nam
Quang Ngai
Da Nang (Merkezi yönetim birimi)

Güneydoğu

Ba Ria-Vung Tau
Binh Duong
Binh Phuoc
Dong Nai
Tay Ninh
Ho Chi Minh (municipality)

Mekong Nehri Deltası

An Giang
Bạc Liêu
Bến Tre
Ca Mau
Dong Thap
Hau Giang
Kien Giang
Long An
Soc Trang
Tien Giang
Tra Vinh
Vĩnh Long
Cần Thơ (merkezî yönetim birimi)

Bu iller; ilçe (thành phố trực thuộc tỉnh), kasaba (thị xã) ve köy (huyện) gibi alt bölümlere ayrılmıştır. Merkezi yönetim birimleri ise, sehir bölgesi (quận) ve köy/semt alt bölümlerine ayrılıp köy/semtler de daha küçük altbirimlere (phường) bölünür.

Ha Long Koyu, Vietnam'daki doğa harikası

Turistik bölgeleri

Yakın zamana kadar sadece savaşla anılan Vietnam, son dönemlerde dünyanın ileri gelen tatil merkezleri arasında sayılmaktadır. Öte yandan, Asya'da suç oranı en az ve en güvenli yerler arasındadır.

  • Ha Long Koyu (Ha long: Yere inen ejderha)
  • Cat Ba Adası
  • Cuc Phuong Milli Parkı
  • Ho Chi Minh Mozolesi[1]

Vietnam Halk Ordusu

Vietnam Halk Ordusu (Vietnamca: Quân Đội Nhân Dân Việt Nam), Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'nin silahlı kuvvetleridir. 412,000'i aktif, 5,040,000'i aktif yedek olmak üzere toplam 5,452,000 personelden oluşmaktadır. Birinci Çinhindi Savaşı, Vietnam Savaşı ve Üçüncü Çinhindi Savaşı'ndaki tecrübeler sayesinde, gerilla savaşı konusunda uzmandır. 22 Aralık 1944'te Kuzey Vietnam'da kurulmuş, 1976 yılında Güney Vietnam ile olan birleşme sonucu yeni kurulan Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'nin silahlı kuvvetleri olmuştur. Çoğunluğu Vietnam Savaşı'ndan kalmak üzere şu ekipmanlara sahiptir:

  • 1,470 Tank
  • 3,150 Zırhı Savaş Aracı
  • 2,200 Savaş Topu
  • 140 Helikopter + 25 saldırı helikopteri
  • 1,100 Çok namlulu roket atar sistemi(ÇNRAS)
  • Dış borç:$68,380,000,000
  • Savunma bütçesi:$3,365,000,000
  • Karayolları uzunluğu:180.549
  • Demiryolları uzunluğu:2.632
  • Servisteki havaalanı sayısı:45
  • Denizaltı sayısı:3
  • Eğitim uçağı:26

Ordu 6 ana kuvvetten oluşmaktadır:

  • Vietnam Kara Ordusu (Lục quân)
  • Vietnam Özel Kuvvetler (Lực lượng Biên phòng)
  • Vietnam Halk Donanması(Hải quân Nhân dân Việt Nam)
  • Vietnam Denizci Askerler(Hải quân Nhân dân Việt Nam)
  • Vietnam Deniz Polisi (Lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam)
  • Vietnam Hava ve Hava Koruma Kuvvetleri (Phòng không-Không quân nhân dân Việt Nam).

Dış bağlantılar

Kaynakça

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.