Nikolay Baskakov
Nikolay Aleksandroviç Baskakov (Rusça: Николай Александрович Баскаков) (d. 22 Mart 1905, Sol'vıçegodsk, Rus İmparatorluğu - ö. 23 Mart 1995, Moskova, Rusya), Rus Türkolog, dil bilimci ve etnolog. Türk dillerinin sınıflandırmasıyla öne çıkmıştır.[1]
Nikolay A. Baskakov | |
|---|---|
| Doğum |
22 Mart 1905 Sol'vıçegodsk, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm |
22 Mart 1995 (90 yaşında) Moskova, Rusya |
| Milliyet | Rus |
| Vatandaşlık | SSCB |
| Mezun olduğu okul(lar) | Moskova Devlet Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Türkoloji, Etnografya |
Baskakov soyadının kökü
N. A. Baskakov tarafından hazırlanan "Russkiye familii Turkskogo proishojdeniya" (Türk kökenli Rus Soyadları) adlı eserinde Baskakov adının kökünü irdeler. Baskakov soyadı kökeni Tatar Türkçesinde "baskakı" sözünden gelir. Bu soyun kökeni ise Tatarlardan Baskakı Amragan'dan gelir. Amragan, Amır han sözünden bozmadır. Baskakı Amragan, XIII. yüzyılın ikinci yarısında Vladimir'de genel valilik yapmıştır. Baskak soyundan gelenler 1593 yılına kadar asilzade hizmetinde bulunmaktaydılar. Smolensk şehrine boyar çocukları gibi malikane ve maaş ile bağlanmışlardı. Bu soyun türemeleri dedelerinin Kaluga ve Tula'da bulunan malikanelerine sahip çıkarak Rus tahtına askerlik hizmeti yapmıştır. Bu soyadın Türkçe kökenli olduğunu "baskak" sözcüğü doğrulamaktadır. Baskak, mühür basan, Kızıl Orda'nın genel valisidir. Arma üzerinde yay şeklinde bir kılıçtan başka, elinde kızıl kavisli bir kılıç tutan Tatar resimleri vardır[2].
Yaşamı
İş hayatı
Nikolay Aleksandroğlu Baskakov, (1905—1996.20.8, Moskova), Karakalpakistanda (1960), Türkmenistanda (1962), Kazakistanda (1967) hizmet göstermiştir. Filoloji bilimleri doktoru (1950). Fin-ugor cemiyetinin muhbir azası (Finlandiya, Helsinki, 1967) ve Ural-Altay cemiyetinin fahri azası (Hamburg , 1968). Moskova devlet üniversitesini tamamlamıştır (1930). İlmi işleri Karakalpak dili ve onun söz dizimleri , söz kökleri üzerinedir. Baskakov, Özbek, Karakalpak, Nogay, Hakas, Tatar, Altay, Karaim, Uygur, Türkmen ve başka Türk dillerine ait çok sayıda çalışma, grametik uğraşlar ve metot çalışmalarının müellifidir.
Faydalı edebiyat
- Karakalpakskiy yazik, fonetika i morfologiya, M., 1952; Tyurkskiye yaziki, M., 1960; Vvedeniye v izucheniye tyurskix yazikov, M., 1967.
Kaynakça
- Tenishev E.R. N.A.Baskakov. Biography of a scholar from the collection for 90-year anniversary 6 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1995, (Rusça)
- N. A . Baskakov. Türk Kökenli Rus Soyadları. çeviren: Prof. Dr. Samir Kazımoğlu. Ankara 1997. Türk Dil Kurumu yay. s. 199
Dış bağlantılar
Baskakov'un Türkçeye çevrilmiş bir eseri4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.