Manyas

Kuzeyinde Bandırma, batı ve kuzeybatısında Gönen, güneyinde Balıkesir il merkezi, güneydoğusunda Susurluk ve güneybatısında Balya ilçeleri ile çevrilidir. Marmara Bölgesi'nin güneyinde yer alıp, sanayi kuruluşlarıyla henüz fazla kirlenmemiştir. İlçenin kuzeyinde bulunan Manyas Kuşgölü idari olarak Bandırma ilçesine bağlıdır.

Manyas’ın en eski sakinleri, coğrafyacı Strabon’a göre Dolionlar’dır. Apollodorus da Strabon gibi, Dolionlar’ın Daskyleion’ya kadar uzanan Aesepus, Gönen-Karacabey, Rindakos, Mustafakemalpaşa ve Adranos Çayı (Kocaçay) arasındaki bölgede oturduklarını belirtir. İlçenin eski ismi Miletopolis veya Pemaninos’dur. Bu bölgenin içine aldığı Ergili mevkiinde 1952 yılında yapılan ilk arkeolojik araştırmada, 7. yüzyıla ait proto-korinth sekaya peos parçaları ve 6. yüzyıla ait Doğu Yunan seramik parçaları elde edilir. Hatta ani döküntü toprak içinde ahanenit buhullası bulunur ve böylece bu yerlerin bir zamanlar İranlılar'a ait bir merkez olduğuna dair bir işarete rastlanır. Ayrıca bunun yanında, Helenistik ve Roma çağına ait adak ve mezar kabartmalarıyla, Manyas’ın 2 km güneybatısında Macar değirmeni, hamam ve yaklaşık 1000 dekarlık bir sahada şehir harabesini andıran kalıntılar, 5 km batısında şifalı kükürtlü ılıca ve Maltepe’de mezarlar, gözyaşı kupaları, yağdanlıklar, küçük şarap testicikleri bulunur.

7. yüzyılın başında ilçe topraklarında yerleşik düzene geçilmiştir. Osmanlı döneminde bölge toprakları, Karesi Sancağına bağlı kalmıştır. 1877 Osmanlı-Rus savaşı sonucunda Kırım Tatarlarinden 25 hanelik göçmen kafilesi Romanya yoluyla bu bölgeye yerleşmiştir. Bunun sonucu olarak, bölgede yaşayan köylüler, buraya Tatar köyü adını vermişlerdir. Ancak bundan 15 yıl sonra, 1892/93’te, Kafkasya’dan 25 hanelik bir göçmen kafilesi daha gelerek, ilçede Maltepe olarak bilinen tepenin eteklerine yerleşince Manyas; Gürcü, Çerkes, Dağıstan, Kabartay vb. kültürden gruplarla renklenmiştir. Sonraki dönemlerde, sıklıkla Kafkasya, Romanya, Bulgaristan ve Yunanistan’dan gelen göçmenlerin bölgeye yerleşmesiyle Tatar köyünün sınırları iyice genişlemiştir. Bu, kaçınılmaz olarak yeni bir yapıyı gerekli kılmıştır. 1890 yılında, 3 km kuzeyindeki Kayaca’da bulunan nahiye teşkilatının Manyas'a alınmasıyla Bandırma’ya bağlı nahiye merkezi olmuştur. 1936 yılının Aralık ayında 3012 sayılı kanunla Balıkesir iline bağlı ilçe merkezi halini almıştır.

Köy sayısına bakıldığında Kafkas göçmenlerinin oldukça çok olduğu görülür. Merkezde de nüfusları yoğundur. Bunun dışında Yerli Türk unsurlar ve Balkan göçmeni Türklerle birlikte Pomak, Arnavut gibi Balkan kökenli gruplar az da olsa vardır.

• Kafkasya : 15 köy (9 Çerkes, 2 Gürcü, 1 Laz, 3 Dağıstanlı)
• Rumeli : 8 köy (Muhâcir: 6 köy, 1 Pomak, 1 Arnavut köyü)
• Yerliler : 13 köy (Yörük: 5 köy, Manav: 5 köy, Türkmen-Çepni: 4 köy)

İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 2 belde, 46 köy ve 4 mahalleden oluşmaktadır. Son 20 yılda nüfusu 600 kişi artmıştır. Güncel nüfusu yaklaşık 5.000'dir.

• Manyas-Susurluk: 37 km
• Manyas-Balıkesir: 82 km
• Manyas-Edremit: 170 km