Kürtlerin İslam'a geçişi

Kürtlerin İslam'a geçişi veya Kürtlerin Müslüman oluşu, 7. yüzyılda Arap fetihleriyle gerçekleşmeye başlamıştır.[1] Kürtlerin çoğunluğu İslam'dan önce Zerdüştlük dinine mensuptular. Zerdüştlük, MÖ 660-583 yılları arasında yaşamış olan Zerdüşt tarafından yayılmıştır. Medler zamanında bölgesel bir din iken Pers İmparatorluğu döneminde resmî din olmuştur ve resmîyetini Sasaniler'in yıkılmasına kadar korumuştur.[2]

İslam dininin 7. yüzyılda ortaya çıkışında  Kürtler Pers İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu arasında parçalanmış durumdaydılar.

Muhammed döneminde Müslüman olan Caban el-Kurdi ve oğlu Meymun el-Kurdi İslam'ı kabul eden ilk Kürtlerdir.[3][4][5][6][7][8] 750 yılında vefat eden Şeyh Halîl el-Kürdî es-Semmâni ise ilk Kürt tabiinlerdendir.[9]

Ancak Kürtlerin kitleler halinde İslam dini tanışıp Müslüman olmaları İslam'ın ikinci halifesi Ömer bin Hattab döneminde 637-642 yılları arasında olmuştur.[10][11]

İslam'ın 7. yüzyıldaki yayılışı

Bugün Kürtlerin çoğunluğu Müslüman Sünnilerden oluşurken, Alevi ve Şii Kürtler de mevcuttur. Sünni Kürtlerin çoğunluğu Şafii olup bir kısmı da Hanefilik mezhebine tabidirler.[12]
Kürtlerin içerisinde kayda değer sayıda Ezidilik, ve az sayıda Yahudilik, Hristiyanlik ve Zerdüştlük dinine mensup nüfus da bulunmaktadır.[13]

Dineveri Kürtlerin tarihi ve antropolojisi üzerinde çalışmalar yapan ilk bilim adamlarından olmuştur, bu çalışmasını Ensab el-Ekrad (Kürtlerin Kökeni) adlı eserinde toplamıştır.[14] Bassami Kurdi (9. yüzyıl), Abdussamed Babek (972-1019), ve Ali Hariri (1009-1080) Kürtçe şiir yazan ilk şair ve edebiyatçılardır.[15] Şemseddin Şehrezuri 13. yüzyılın önde gelen tıp bilim insanı ve İslam filozofu.
Ebu'l Fida (1320-1331) döneminde Eyyubiler'in Hama Emirliğini yapmış ünlü İslam tarihçisi ve coğrafyacı, Ay üzerindeki Abulfeda krater'inin adı, O'na ithafen verilmiştir.
Fahru'l-Nisa (1091-1179) İslamiyet sonrası ilk Kürt kadın hadis bilgini, hattat ve yazarı.

Bunların yanı sıra bu dönemde Kürdistan coğrafyasında çok sayıda camii, çeşme, köprü, medrese ve hastaneler inşa ettiler.[16] Günümüzde Türkiye sınırları içerisindeki ilk camii olan Ebul Manucehr Camii Şeddadiler emiri olan Manucehr ibn Şavur tarafından inşa edilmiştir.[17]

Manucehr ibn Şavur tarafından inşa ettirilen Ebul Manucehr Camii fotoğrafı

Diyarbakır merkezli bir Kürt hanedanı olan Mervaniler tarafından 11. yüzyılda, Dicle Nehri üzerine yapılmış köprü Diyarbakır'ın Silvan yolu üzerindedir.