Gemerek

Ermeniler tarafından Gamirk (Ermenice: Գամիրք) olarak telaffuz edilen Gemerek (Osmanlıca: ‏‏‏كمرك‏ - گمرك - گمهرك) ismine dair yeterince açıklayıcı herhangi bir yazılı bilgi mevcut değildir.[2] Ali Cevad’a (?-1914 İstanbul) göre Tonus ilçesinin beldesi olan Gemerek’in adının nereden geldiği bilinmemektedir. Halk tarafından kabul edilen Kemer-i Ak kelimesinin zamanla değişerek Gemerek ismini aldığı söylenmekte ise de akademik ve mantıklı bir geçerliliği olmadığı için itibar görmeyen bir izahattır.

Hemen hemen tüm medeniyet ve uygarlıklar muhtelif zamanlarda Gemerek ve yöresine de hâkim olmuşlardır. Hâkim olan bu medeniyet ve uygarlıklar şunlardır: Paleolotik Dönem, Neolitik Dönem, Kalkolitik Dönem, Eski Tunç (Bronz) Dönemleri hakkında bazı bilgiler mevcut iken Hattiler, Hititler, Asur Ticaret Kolonileri, Frigyalılar, Kimmerler, Medler, Persler, Büyük İskender, Pontus Krallığı, Kapadokya Krallığı, Roma İmparatorluğu, Doğu Roma İmparatorluğu, Sasaniler, Emeviler, Haçlılar, Danişmendliler, Türkiye Selçukluları, İlhanlılar, Eratnalılar, Kadı Burhaneddin, Timurlular, Dulkadirliler [Oğuz-Türkmen telaffuzu ile Dulkadırlılar], Osmanlılar ve Türkiye Cumhuriyeti devletlerinin hâkimiyet alanı olmuştur. XVI. yüzyılda biz Gemerek’i Bozok Sancağının Çubuk Nahiyesine bağlı bir karye yani köy olarak görmekteyiz. [Çubuk Nahiyesinin merkezi günümüzde Eskiçubuk ile Yeniçubuk’tur. Yeniçubuk bu özelliğini hâlâ korumaktadır.] Ayrıca çeşitli dönemlerde Gemerek ve yöresinde Amerikan Board Örgütünün faaliyetleri bilinmektedir. Gemerek, 1895-96 yılındaki Devlet Salnamesi ile Tonus ya da Tenos Kazası’nın (Şehr-i Kışla ya da Şarkışla’nın) müstakil bir nahiyesi olduğu bu tarihten sonra Osmanlıların son dönemine kadar adı geçen kazaya bağlı bir nahiye merkezi olarak nahiye müdürleri tarafından idare edilmeye başlandığı bilinmektedir. 30.11.1929 tarihinde Gemerek İstasyonu (günümüzdeki Yeniçubuk İstasyonu) açıldı. 1936 yılında ise Gemerek’te belediye teşkilatı kurulmuştu. 1950’li yıllardan sonra Ermeniler kendi istekleriyle İstanbul’a göç etmeye başlamışlar, bugün Gemerek’te hemen hemen hiç Ermeni vatandaşı kalmamıştır. Farklı yerlere giden Ermeniler Gemerek kelimesini isim ve soyisim alarak veya yaşadıkları yere vererek Gemerek ile bağlarını koparmamışlardır. Şarkışla’ya bağlı Gemerek Bucağı, 1 Mayıs 1953 tarih ve 6058 sayılı kanun ile ilçe olmuştur.

Atatürk'ün ziyareti

Seyrantepe - Gençlik ve Kültür Merkezi (Gemerek)

1930 yılında Mustafa Kemal Atatürk, Gemerek İstasyon’unda konaklamıştır.

Sızır Şelalesi

Sivas'ın batısında yer alan ilçenin, doğusunda Şarkışla, güneybatısında Kayseri, kuzeybatısında Yozgat bulunur. Yüzölçümü 1.150 km²'dir. Rakımı 1.200 m'dir. Karasal iklimin tesiri altındadır. Kışları soğuk, yazları sıcak ve kurak geçer. Maksimum 40 °C, minimum -34.4 derece sıcaklık görülür. Yılın 125-145 gününde don olayı yaşanır. Sızır kasabasının kuzey batısı ormanlık alanlarla kaplı olup bu bölgede çok sayıda yayla mevcuttur. Bunlardan bazıları, Hatabalanı, Kaymaklı, Taaltı, Kısık, Karamıklı ve Gevrekgil yaylalarıdır.

Gemerek ilçesine bağlı Sızır beldesine yaklaşık 1 km mesafededir. Göksu Çayı üzerinde yer almaktadır. Yörede en sık ziyaret edilen gezi ve dinlenme alanlarından birisidir. Doğa yürüyüşü için uygun bir çevre alanı vardır. Çağlayanın yer aldığı alanın içerisinde çay bahçesi ve alabalık restoranı bulunmaktadır.[4]

Kendine özgü bir lezzeti olan kavun Gemerek yöresinde özellikle İkizce, Burhan gibi köylerde ve yakın konumda olan Şarkışla köylerinde (Saraç gibi), kumlu toprakta susuz veya az su verilerek yetiştirilir.

• Gemerek adının kökeni - Gemerek Belediyesi
• SİVAS TESCİLLİ TABİAT VARLIKLARI, Gemerek İlçesi Sızır Şelalesi 17 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Sivas İli Yüzey Araştırmaları, Merkez ve İlçeler (Höyükler ve Tarihi Yerleşim Alanları, 1992 - 1993 - 1994 - 1995, İndirilebilir PDF)

• 
  Seyrantepe Giriş Kapısı ve Çeşme (Gemerek)
• 
  Seyrantepe (Gemerek)