El-Asl

Kitâbu'l Asl (Arapça: الأصل) veya el-Mebsut, Ebu Hanife'nin öğrencilerinden Şeybanî tarafından yazılan ve Hanefi mezhebinin esaslarını belirleyen Zahirü’r Rivaye denilen altı kitaptan birisidir.

Kitap, yazarın ilk ve en hacimli eseridir.[1] Genel olarak Ebu Hanife'nin fıkhî görüşlerini yansıtan eserde ayrıca kendisinin, Ebu Yusuf'un ve İbn Ebi Leylâ'nın muhalif olduğu görüşler de yer almaktadır. Kitap bizzat eş-Şeybani tarafından yazılmamakla birlikte, Şeybani tarafından öğrencilerine dikte ettirilmiş ve onlardan rivayet halinde gelmiştir. Bu rivayetlerden en ünlüsü ve basıma esas olanı Ebu Süleyman el-Cüzcanî'nin rivayetidir.

Kitaba dair pek çok şerh yazılmıştır ki en ünlüleri Abdülaziz el-Halvânî, Ebu Bekir Haherzâde ve Serahsî'nin hepsi de 'el-Mebsut' adını taşıyan şerhleridir. Kütüphanelerde el yazması nüshaları bulunan kitap Şefik Şehâte tarafından 1954'te Kahire'de, Ebu'l Vefa el-Efganî tarafından da Haydarabad'da yayınlanmıştır. Yine eserin tamamı 5 cilt olarak Karaçi'de basılmıştır.

Kitap birbirinden bağımsız yirmi bölümden oluşmaktadır. Eserin bir şerhi olan Serahsî'nin 'el Mebsut' adlı eseri Türkçe olarak yayınlanmıştır.