Cafe Down

Cafe Down, kuruluş tarihi 27 Şubat 2001 tarihinde Kızılay'da[2] down sendromlu çocuklar ve gençler düşünüldüğü bir proje kapsamında kuruldu, ancak Haziran 2016'da faaliyete geçti.[3]

Proje ile özellikle down sendromlular başta olmak üzere, zihinsel engelli bireylerin mesleki rehabilitasyonla sosyal becerilerinin, iletişim becerilerinin ve özgüvenlerinin geliştirilmesi amaçlandı.[3] Kafede çalışmak için seçilen engelli bireyler; yaşları 17 - 36 arasında değişiklik gösteren; hastane raporlarında Orta mental retarde, Hafif mental retarde ve Border line ifadeleri bulunan ve down sendromu tanısı konulan gençlerdir; öğrenme düzeyleri eğitsel sınıflamaya göre öğretilebilir seviyesinin üst sınırından eğitilebilir düzeyin tamamına kadardır.[3][4] Bu açılışı takip eden yıllarda aynı kavramsal yapıdaki kafeler "Down Cafe" genel adı altında diğer şehirlerde de açılmıştır. Bu kafeler, korumalı işyeri statüsü verilebilen işyerleri arasında sayılmaktadır.[5]

2011 yılında Adana'da Kadın Eli Derneği'nin projesi sonucu açılan Down Cafe'ye İçişleri Bakanlığı'ndan 50 bin TL hibe edildiği, proje yöneticisi Serap Zeynep Baltacı tarafından verilen bir röportajda ifade edilmiştir; aynı röportajda projenin Ankara ve İstanbul illerindeki cafelerle bir bağlantısı olmadığı da eklenmiştir.[6][7]

2012 yılında Konya'da "Konya Ereğli Down Cafe ve Özel Gençler Sanat Evi" adı altında, Sabancı Vakfı Toplumsal Gelişme Hibe Programı kapsamında desteklenen ve Ereğli Kazım Demirel Sevgi Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi Gençlik ve Spor Derneği tarafından yürütülen bir proje başlatıldı.[5] Proje 6 Temmuz 2013’te tamamlandı; proje kapsamında 37 öğrenci uygulamalı eğitim aldı ve bunlardan 24'ü dönüşümlü olarak kafede çalışmaya başladı, aralarından dokuzu ilerleyen süreçte iki farklı tesiste çalışmaya başladı.[5] 2015 yılında Konya'da Uğur Devecioğlu öncülüğünde bir kafe daha açıldı.[8]

2014 yılında dönemin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Aylin Çiftçi, korumalı işyerlerini yaygınlaştıracak bir yasal düzenlemeden bahsetmiş, bu işyerlerinin hem vergi muafiyeti hem de engelli maaşlarının bir kısmı ve işsizlik sigorta primlerinin Hazineden karşılanmasına ilişkin açıklama yapmıştır.[5]

2015'te Elâzığ'da Elazığ Belediyesi ve Elazığ Down Sendromlular Derneği ortak çalışmasıyla kurulan Down Cafe diğer kafelerden sadece sosyal amaçlı olarak kurulması bakımından ayrıldı;kafe için Dernek Başkanı; " ...ticari amaçla kurulmadı sosyal ve kültürel amaçlı bir cafe olarak kuruldu. Hem hizmet alımında o çocukların yararlanması hem hizmet edebilmeleri hem de ailelerine yük olmadan kendi hizmetlerini kendilerinin alma ve öğretilerini kavratmaya, motor becerilerini geliştirmeye çalışıyoruz. Bu proje Türkiye’de örnek bir proje oldu. Belki Türkiye birçok yerde down cafe vardır ama belediyenin bize sunmuş olduğu yöntem Türkiye’de bir ilktir." şeklinde açıklama yaptı.[9][10]

2019 yılı Nisan ayında Afyonkarahisar Down Sendromu Yardımlaşma Dayanışma Derneği tarafından yapılan açıklama ile Engelsiz Kafe ve Sanat Evi açılacağı duyurulmuş,[11] bu kafe "Melike Nur Melek Yüzler" adı altında aynı yıl 4 Kasım'da açılmıştır.[12] İlgili kafenin üst katlarında ayrıca eğitim merkezi bulunmaktadır.[12]

10 Şubat 2020'de Konya'daki Gökcem Konya Down Cafe Restoran'ı[8] ziyaret eden Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, "Buranın nasıl bir mekan olduğunu valimiz anlatmıştı. Ama bizzat gelip gördüğüm manzara beni oldukça duygulandırdı. Burada görev alan özel gereksinimli gençlerimizin başarısı gurur verici. Bu başarının mimarları olan Uğur ve Yasemin Devecioğlu çiftini tebrik ediyorum. Ayrıca Konya Valimizi buraya verdiği önem ve destekten dolayı da kutluyorum." şeklinde bir açıklama yapmıştır.[13]

• Down Cafe Uygulama Rehberi