CIA

CIA (İngilizce: Central Intelligence Agency, lit. 'Merkezî İstihbarat Teşkilatı'), Birleşik Devletler federal hükûmetinin sivil bir dış istihbarat servisidir ve resmî olarak dünyanın dört bir yanındaki ulusal güvenlik bilgilerini, öncelikle insan istihbaratını (HUMINT) kullanarak toplamak, işlemek, ve analiz etmekle görevlendirilmiştir.

Başlığın diğer anlamları için CIA (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
CIA
Central Intelligence Agency
Merkezî İstihbarat Teşkilatı
CIA mührü
CIA bayrağı

CIA merkezi, Langley, Virginia
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi 18 Eylül 1947) (1947-09-18)
Önceki kurum
  • Stratejik Servisler Ofisi[1]
Türü İstihbarat servisi
Bağlılığı  Birleşik Devletler
Adres
Personel sayısı 21.575 (tahmin)[2]
Yıllık bütçe Gizli (ancak baskın tahmin US$15 milyardır)
Yönetici(ler)
Web sitesi www.cia.gov

Başkan Harry Truman döneminde kurulan, ABD'nin birimleri için gereken ABD dışı ülkelerle ilgili istihbarat bilgilerini toplayan kurum. Merkezi Virginia eyaletindeki Langley'de bulunmaktadır. Direktörlüğünü Gina Haspel yürütmektedir. CIA yasasına göre kurum, organizasyonunu, görevlerini, personelinin sayısını, ve maaşlarını saklı tutmak hakkına sahiptir. Soğuk Savaş yıllarında ve sonrasında CIA pek çok gizli operasyonda rol alarak çeşitli sebepler dolayısıyla siyasi rejimleri zayıflatmaya ve hükûmetleri devirmeye çalışmıştır.

1947'de Kongre tarafından, Ulusal Güvenlik Konseyi (National Security Council, NSC) ile bu konseyin yönetimi altında çalışmak üzere kuruldu. CIA, NSC'ye millî güvenliği ilgilendiren konularda bilgi toplayıp verecek, elde edilen bilgileri değerlendirdikten sonra, hükûmetle ilgili yerlere ulaştırılmasını sağlayacaktı. CIA; NSC'nin vereceği emirler doğrultusunda, güvenlikle ilgili istihbarat işlerini yerine getiriyordu.

Değişik kesimlerden seçilen CIA direktörleri arasında, ABD'ye başkanlık yapan George W. Bush'un babası George H. W. Bush da bulunmaktaydı.

Organizasyon yapısı

CIA dört direktörlük halinde çalışmaktadır:

İstihbarat Direktörlüğü
NCS'in toplamış olduğu ham istihbaratların analiz edilip işlenmiş istihbarat haline getirildiği direktörlüktür. Entelektüel bir karaktere sahiptir. Tüm birimleri CIA merkezindedir. Görevi istihbarat toplamak değildir. Gizli Servis NCS'nin toplamış olduğu istihbaratı değerlendirip analiz etmektir. Havadan çekilen (uydu, uçak vs.) resimleri, radyo, telefon, televizyon, telgraf, telsiz gibi ulaştırma araçları ile toplanan bilgileri değerlendirir. Bu değerlendirmeler, raporlar halinde, ilgili makamlara gönderilir. Karşı haberalma daire başkanlığı ile koordineli olarak çalışır. İstihbarat Direktörlüğü'nde çalışan kişiler analist olarak adlandırılır. Politik, ekonomik, askeri, psikolojik analist gibi çeşitli dalları vardır. Yapısı ihtiyaçlara göre değişmekle birlikte on dört birimden oluşmaktadır. Bu birimler şunlardır:
  • Suç ve Narkotik Merkezi
  • Karşı-İstihbarat Merkezi/Analiz Grubu
  • Bilgi Operasyonları Merkezi/Analitik Grup
  • Asya-Pasifik, Latin Amerika ve Afrika Analiz
  • Koleksiyon (Toplama) Stratejileri ve Analiz
  • Tüzel Araştırmalar
  • Irak Analiz
  • Yakın Doğu ve Güney Asya Analiz
  • Politika Desteği
  • Rusya ve Avrupa Analiz
  • Terörizm Analiz
  • Uluslararası Sorunlar
  • Silah İstihbaratları, Karşı-Silahlanma ve Silah Kontrol Merkezi
  • İstihbarat Analizi için Okul
Ulusal Gizli Servis (National Clandestine Service-NCS) Direktörlüğü
Operasyon Direktörlüğü olarak da bilinir. Eski adlarından biri de Planlama Direktörlüğüdür. Başta insan istihbaratı (HUMINT) olmak üzere elektronik (ELINT) ve sinyal (SIGINT) istihbaratını toplayan direktörlüktür. Her türlü bilgi ve haberi toplamakla görevlidir. Bu bilgileri elde etmek için casuslar ve ajanlar bulmaya çalışır. CIA'nın dış ülkelerdeki tüm istasyon ve üsleri NCS tarafından yönetilir. Elçiliklerdeki birimlere istasyon, konsolosluklardaki birimlere üs adı verilir. Bu birimler şefler tarafından yönetilir. NCS'de operasyon subayı, koleksiyon (toplama) subayı,dil uzmanı gibi unvanlara sahip personel görev yapar. Operasyon subayının çeşitli ajan ve casuslardan elde ettiği bilgiler koleksiyon subayları tarafından değerlendirilerek analiz edilmesi için İstihbarat Direktörlüğü'ne gönderilir. NCS, Başkan'ın onayladığı karar direktifleriyle dış ülkelerde suikast, bombalama, rehin alma, şantaj, psikolojik ve fizyolojik işkence, gizli silah desteği gibi gizli operasyonlar yapabilir. NCS iki yardımcı direktörlüğe ayrılır.
  • Yardımcı Direktör NCS
    • Karşı-Silahlanma Bölümü
    • Karşı-Terörizm Merkezi
    • Karşı-İstihbarat Merkezi
    • Bölgesel ve Uluslararası Sorunlar Bölümü
    • Teknoloji Desteği Bölümü
  • HUMİNT (İnsan İstihbaratı) İletişimi için Yardımcı Direktör NCS
    • HUMİNT İletişimi Koordinasyon Merkezi
Bilim ve Teknoloji Direktörlüğü
Teşkilat elemanlarını, son teknolojik gelişmelerde eğitmek, kullanmasını öğretmek. Kullanılan araçları geliştirmek, yapılan operasyonlara bilimsel ve teknik destek sağlamak, bu direktörlüğün görevidir. Bilim ve Teknoloji Direktörlüğü çalışanları genellikle yetenekli bilim adamlarıdır. On iki birimden oluşmaktadır.
  • İş Stratejileri ve Kaynakları Merkezi
  • Teknoloji Yönetimi için Merkez
  • Bilim Adamı Şefliği
  • Geliştirme ve Mühendislik
  • Küresel Erişim
  • Görev Yöneticileri
  • Özel Faaliyetler (CIA'in gizli askeri eylem birimi olarak bilinir. İnsansız uçak saldırılarını yönetir.)
  • Özel İletişimler Programları
  • Sistemler Mühendisliği ve Analiz
  • Teknik Koleksiyon
  • Teknik Hızlılık
  • Teknik Servis
Destek Direktörlüğü
Eski adı Yönetim Direktörlüğü'dür. Teşkilat personelinin, toplanan bilgilerin, tesislerin güvenliğini sağlar. Destek Direktörlüğü şu birimlerden oluşur:
  • Stratejik Kaynaklar Yatırımı
  • Kritik Görev Sigortası
  • Destek Koleji
  • Geleneksel Olmayan Destek
  • NRO Program Yöneticisi
  • DNI Program Yöneticisi
  • Kurum İşleri
  • Küresel Altyapı
  • Küresel Servisler
  • Tıbbı Servisler
  • Görev Entegrasyonu
  • Personel Kaynakları
  • Güvenlik

CIA'de Rütbe ve Konumlar
  • Analiz
    • Analitik Metodolojist
    • Karşı-İstihbarat Tehdit Analisti
    • Terörle Mücadele Analisti
    • Ekonomik Analist
    • İstihbarat Toplama Analist
    • Liderlik Analisti
    • Askeri Analist
    • Açık Kaynak Subayı
    • Politik Analist
    • Hedefleme Analisti
  • Gizli Servis
    • Operasyonlar Subayı
    • Toplama Yönetimi Subayı
    • Personel Operasyonları Subayı
    • Özel Beceriler-Hedefleme Subayı
    • Paramiliter Operasyonlar Subayı
    • NCS Dil Subayı
  • Genel Müfettiş- Özel Ajan/Soruşturmacı
  • Poligraf (Yalan Makinesi) Uzmanı
  • Koruma Ajanı
  • Teknik Güvenlik Subayı
  • Yardımcı Müsteşar Yardımcısı
  • Yardımcı Müsteşar
  • Müsteşar Yardımcısı
  • Müsteşar

CIA'nın şimdiye kadar başka devletlerde birçok operasyon yaptığı meydana çıkarıldı. Bütün bu işleri yapabilmek için, CIA'ya geniş bir maddi imkân tahsis edilmektedir. Kadrolarında devamlı memur şeklinde on altı bin kişi (tahmini) çalışmaktadır.

CIA'nın faaliyetleri çeşitli dedikodulara sebep olduğundan son yıllarda ABD Kongresinde durumu incelenmiş, Pike Raporu hazırlanmış, kamuoyuna açıklamalar yapılmıştır.

Bazı devlet başkanlarını, devlet ileri gelenlerini suikast düzenleyerek öldürtmek, ülkeler içinde bazı etnik grupları teşvik ve tahrik ederek karışıklıklar çıkarmak, hükûmetleri devirmek gibi işleri CIA'nın yaptığı ortaya çıkarılmıştır.

CIA, ABD içinde olduğu gibi, bütün dünyada ve özellikle Orta Doğu'da faaliyet gösterir.

CIA, 30 Eylül 2007 tarihinde İran parlamentosunun aldığı bir kararla terörist örgüt ilan edildi.[3]

CIA, 6 Mayıs 2014 tarihinde @CIA kullanıcı adı ile sosyal paylaşım ağı Twitter'a katılmıştır.[4]

Kaynakça
  1. "CIA Observes 50th Anniversary of Original Headquarters Building Cornerstone Laying". Central Intelligence Agency. 24 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2012.
  2. Gellman, Barton; Miller, Greg (29 Ağustos 2013). "U.S. spy network's successes, failures and objectives detailed in 'black budget' summary". The Washington Post. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2013.
  3. (İngilizce) Iran: CIA, U.S. Army ‘terrorist organizations’, MSNBC URL son erişim tarihi: 30 Eylül 2007
  4. Bir tweetle binlerce takipçi kazandı

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.