Bjeduğ lehçesi

Bjeduğca
Ana dili olanlar	Rusya, Türkiye
Dil ailesi	Kuzeybatı Kafkas dilleri Çerkes dilleri Adigece Bjeduğca; ; ;
Yazı sistemi	Kiril Alfabesi
Dil kodları
ISO 639-1	-
ISO 639-3	–

Bjeduğ lehçesi (Adigece Бжъэдыгъубзэ) (Kabardeyce Бжьэдыгъубзэ), Rusya Federasyonuna bağlı Adigey Cumhuriyetinin Kuban Nehri boyunda ve Türkiye'de Çanakkale ilinin Biga ilçesinde yaşayan Bjeduğlar tarafından konuşulan bir Adigece lehçesidir.

Sesbilim

Çemguy lehçesindeki [tsʷ] Bjeduğ, Şapsığ ve Abzeh diyalektlerinde [tɕʷ] (<чу>) sesine dönüşmüştür. Kabardeycede ise ise [v] (<в>) sesine dönüşmüştür.

Sözcük	Adigece				Kabardeyce
	Çemguy (Standart Adigece)		Bjeduğ, Şapsığ veAbzeh		Kabardeyce
	IPA	Kiril	IPA	Kiril	IPA	Kiril
ayakkabı	t͡sʷaːqa	цуакъэ	t͡ɕʷaːqa	чуакъэ	vaːqa	вакъэ
öküz	t͡sʷə	цу	t͡ɕʷə	чу	və	вы
saban demiri	t͡sʷaːbza	цуабзэ	t͡ɕʷaːbza	чуабзэ	vaːbd͡za	вабзэ

Bjeduğ lehçesindeki [ʃsʷ] (<шъ>) diğer lehçelerde [s] (<с>) olmuştur:

Sözcük	Adigece				Kabardeyce
	Adigece		Bjeduğ		Kabardeyce
	IPA	Kiril	IPA	Kiril	IPA	Kiril
ne	səd	сыд	ʃsʷəd	шъыд	sət	сыт
nasıl	sədaw	сыдэу	ʃsʷədaw	шъыдэу	dawə	дауэ

Bjeduğ lehçesindeki [ʃsʷ] (<шъу>) diğer lehçelerde [ɕʷ] (<шъу>) olmuştur:

Sözcük	Adigece				Kabardeyce
	Çemguy (Standart Adigece)		Bjeduğ		Kabardeyce
	IPA	Kiril	IPA	Kiril	IPA	Kiril
Ho şgeldiniz	ɕʷəqeblaːʁ	шъукъеблагъ	ʃsʷəqeblaːʁ	шъукъеблагъ	fəqeblaːʁa	фыкъеблагъэ
Deri	ɕʷa	шъо	ʃsʷa	шъо	fa	фэ

Bjeduğ lehçesindeki [j] (<й>) diğer lehçelerde [ɕ] (<щ>) veya [ʑ] (<жь>) olmuştur:

Sözcük	Adigece				Kabardeyce
	Çemguy (Standart Adigece)		Bjeduğ veŞapsığ		Kabardeyce
	IPA	Kiril	IPA	Kiril	IPA	Kiril
o	aɕ	ащ	аj	ай	ar	ар
orada	daʑ	дэжь	daj	дэй	ʁʷnaʁʷw	гъунэгъуу
kendi	jaʑ	ежь	jaj	ей	jaz	ез

Dilbilgisel farklılıklar

Araç durumu

Bjeduğ lehçelesinden araç durumu için kullanılan sonek -мджэ (-md͡ʒa) or -джэ (-d͡ʒa)'dir. Fakat Abzah lehçesi ve Kabardeycede -мкӏэ (-mt͡ʃa) or -кӏэ (-t͡ʃa) olarak kullanılır. Şapsığ lehçesi ve bazı Kabardeyce lehçelerindeise -мгьэ (-mɡʲa) or -гьэ (-gʲa). (Örnek: Uzunyayla Kabardey lehçesi, Kahramanmaraş Kabardey diyalekti)

Anlamı	Şapsığ		Çoğu lehçede		Bjeduğ
Anlamı	Kiril	IPA	Kiril	IPA	Kiril	IPA
Çerkesçe ile (onu kullanarak)	адыгэбзэгьэ	aːdəɣabzagʲa	адыгэбзэкӀэ	aːdəɣabzat͡ʃa	адыгэбзэджэ	aːdəɣabzad͡ʒa
kalem ile (onu kullanarak)	къэлэмымгьэ	qalaməmgʲa	къэлэмымкIэ	qalaməmt͡ʃa	къэлэмымджэ	qalaməmd͡ʒa

Gelecek zaman soneki ~эщт (~aɕt)

Gelecek zaman eki ~эщт (~aɕt)'tir ve bazı durumlarda ~ыщт (~əɕt) olarak kullanılır. Bjeduğ ve Şağsığ lehçelerinde gelecek zaman soneki ~т (~t) olarak kullanılır.

Kelime	Batı Çerkesçesi				Doğu Çerkesçesi
	Çemguy (Standart Adigece)		Bjeduğ veŞapsığ		Doğu Çerkesçesi
	IPA	Kiril	IPA	Kiril	IPA	Kiril
gideceğim	səkʷaɕt	сыкIощт	səkʷat	сыкIот	səkʷʼanəwɕ	сыкIуэнущ
gideceksin	wəkʷaɕt	укIощт	wəkʷat	укIот	wəkʷʼanəwɕ	укIуэнущ
gidecek	makʷaɕt	мэкIощт	makʷat	мэкIот	makʷʼanəwɕ	мэкIуэнущ
gideceğiz	tʷəkʷaɕt	тыкIощт	ʂʷəkʷat	тыкIот	dəkʷʼanəwɕ	дыкIуэнущ
gideceksiniz	ʂʷəkʷaɕt	шъукIощт	ʂʷəkʷat	шъукIот	fəkʷʼanəwɕ	фыкIуэнущ
gidecekler	maːkʷatəɕx	макIощтых	maːkʷatəx	макIотых	maːkʷʼanəwɕ	якIуэнущ

Örnek metin

Adigece: Зэгорэм тыгъэжьымрэ тыгъэмрэ зынэкъокъугъэх анахь лъэшыр язэрымгъашIэу. А лъэхъан дэдэм тефэу зекIогорэ кIакIо техъуагъэу гъогум къэрыкIоу алъэгъугъ ыкIи рахъухьагъ тIумэ язэу гъогурыкIом икIакIо зыщэзгъэхэрыр анахь лъэшэу алъытэнэу. Ай дэй тыгъэжьым зэрыфэлъэкIэу къэпщэу къыригъэжьагъ. Ау ар нахь лъэшэу къепщы къэсми, гъогурыкIом кIакIом нахь зыкIоцIищахьытыгъэ. Ыужыпкъэм тыгъежьыр иморад ыужы икIыжьын фае хъугъэ.ЕтIуанэ тыгъэр къэпсыгъ, гъогурыкIор фабэ къэпагъ, ыкIи ай лъэпэтэу кIакIор зыщихыгъ. Аущтэу тыгъэжьым тыгъэр ей нахьыри нахьы зэрылъэшыр къэгурымэIомэ мэхъонэу хъугъэ.[1]

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

"Tamara Udzhuxu (Bzhedugh Dialect)". 6 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2015.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] "Tamara Udzhuxu (Bzhedugh Dialect)". 6 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2015.