Ali Hamenei
Seyyid Ali Hüseyni Hamenei (Farsça: سید علی حسینی خامنهای, d. 17 Temmuz 1939; Meşhed), İran İslam Cumhuriyeti'nin dini ve siyasi lideri.
Ayetullah Seyyid Ali Hamenei سید علی حسینی خامنهای | |
---|---|
2. İran Dini Lideri | |
Görevde | |
Makama geliş 4 Haziran 1989 | |
Cumhurbaşkanı | Haşimi Rafsancani Muhammed Hatemi Mahmud Ahmedinejad Hasan Ruhani |
Başbakan | Mir Hüseyin Musavi |
Yerine geldiği | Ruhullah Humeyni |
3. İran Cumhurbaşkanı | |
Görev süresi 13 Ekim 1981 - 3 Ağustos 1989 | |
Başbakan | Muhammed Rıza Mehdevi Kani (Geçici) Mir Hüseyin Musavi |
Dini Lider | Ruhullah Humeyni |
Yerine geldiği | Muhammed Ali Recai |
Yerine gelen | Haşimi Rafsancani |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 17 Temmuz 1939 Meşhed, İran Şahlığı |
Partisi | Militan Ruhban Derneği (1977-) |
Diğer siyasi bağlantıları |
İslami Cumhuriyet Partisi (1979-1987) |
Evlilik(ler) | Hüceste Hamenei (1964-) |
Çocuk(lar) | 6 |
Dini | Şii İslam |
İmzası |
Gençliği ve eğitimi
Babası Ayetullah Seyyid Cevad Hüseyni Hamenei Azerbaycanlı[1][2] annesi Hatice Mirdamadi Yezdlidir.[1][3]. Dini bilimleri öğrenmeye Meşhed şehrinde başladı. Daha sonra 2 yıl Necef'te, 6 yıl Kum'da okudu. Meşhed'de Ayetullah Milani'nin fıkhın harici derslerine katıldı. Daha sonralar yeniden Kum'a döndü. Burada Ayetullah Humeyni'nin fıkıh ve usul derslerine, Ayetullah Burucerdi ve Allame Tabatabai'nin felsefe derslerine katıldı. Ayetullah Burucerdi ve Ayetullah Şahrudi'nin yanında içtihada ulaştı.
Siyasi eylemleri
1963 yılında Ayetullah Ruhullah Humeyni önderliğindeki İslami Hareket'e katıldı. 1977 yılında İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi tarafından sürgüne gönderilmek istense de mensubu olduğu İslami Hareket'in büyümesi üzerine sürgüne gönderilmedi ve Meşhed şehrine geri döndü.
İran İslam Devrimi'nin gerçekleşmesi ve Ayetullah Humeyni'nin sürgünden dönmesi üzerine İslam İnkılabı Yüksek Şurası üyeliğine atandı. Bu görev üzerine Meşhed'den Tahran'a geldi.
1979 yılında İran Savunma Bakan Yardımcısı oldu. Aynı yıl Tahran vekili olarak İslami Şûra Meclisi'ne seçildi. 1980 yılında Humeyni tarafından İran Yüksek Savunma Şurası üyeliğine atandı.
İran-Irak Savaşı'nda görev aldı. 27 Haziran 1981 tarihinde Ebuzer Camisi'ne yapılan bombalı saldırıda ağır yaralandı.
İran Cumhurbaşkanı Muhammed Ali Recai'nin bombalı saldırı sonucunda ölmesi üzerine Ekim 1981'de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu ve Humeyni'nin de onayıyla 16 milyon oy alarak 3. İran Cumhurbaşkanı seçildi. 1985 yılında ikinci kez cumhurbaşkanlığına seçildi.
Ayetullah Humeyni tarafından 1986 yılında kurulan Düzenin Yararını Teşhis Konseyi'nin Başkanlığı'na getirildi.
Dini lider seçilmesi ve tepkiler
3 Haziran 1989 tarihinde Ayetullah Humeyni'nin vefat etmesi üzerine, 4 Haziran 1989 tarihinde Haşimi Rafsancani'nin tavsiyesi ile Uzmanlar Meclisi tarafından dini lider seçildi. Seçilmesine hocalarından olan eniştesi Şeyh Ali Tehrani ve Ayetullah Ali Montazeri karşı çıktı.[4]
Ekonomik durumu ile ilgili iddialar
Ali Hamenei'nin çeşitli şirketler aracılığı ile 95 milyar dolar değerinde bir serveti yönettiği iddia edilmektedir.[5] Lakin onun bu serveti kendisi için sarf etmediği, devleti ve İslam yolunda harcadığı iddia edilmektedir. Bu para da büyük ihtimalle taklit merci olduğundan dolayıdır. Kendisi İran'ın Meşhed şehrinde küçük bir evde yaşamaktadır.
Kaynakça
- "Majd Hooman "Change Comes to Iran", The Daily Beast 19 Şubat 2009". 16 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2009.
- "Arşivlenmiş kopya". 19 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2009.
- irinnews.org, atimes.com 24 Ağustos 2011 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi, atimes.com 18 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "Ayatullahın Gözdağı - İran dini lideri hakkında bir belgesel" (Farsça). Youtube. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2017.
- "'Hamaney 95 milyar doları yönetiyor'". aljazeera.com.tr. 12 Kasım 2013. 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2017.
Dış bağlantılar
- Resmî internet sayfası5 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İslam İnkılabı Rehberi Aytullah'ıl Uzma Seyyid Ali Hamenei'nin Bürosu6 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Türkçe
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Ayetullah Humeyni |
İran Dini Lideri 1989-günümüz |
Sonra gelen: Görevde |
Önce gelen: Yeni makam |
Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi 1988-1989 |
Sonra gelen: Haşimi Rafsancani |
Önce gelen: Muhammed Ali Recai |
İran Cumhurbaşkanı 1981-1989 |
Sonra gelen: Haşimi Rafsancani |
Önce gelen: Mustafa Çamran |
İran Savunma Bakanı 1980 |
Sonra gelen: Cevad Fakuri |
Parti siyasi görevi | ||
Önce gelen: Muhammed Cevad Bahonar |
İslami Cumhuriyet Partisi Başkanı 1981-1987 |
Sonra gelen: Parti kapatıldı |